Γράφει ο Πάνος Αμυράς*

Πρόκειται για μια απόφαση που μπορεί να μην έχει επιπτώσεις συνολικά στις δράσεις της ΕΚΤ, καθώς το Ευρωπαϊκό Δίκαιο (που υπερτερεί των εθνικών) έχει κρίνει νόμιμη και σύμφωνη προς τους σκοπούς της Κεντρικής Τράπεζας την αγορά ομολόγων, ωστόσο αναδεικνύει τη στάση που τηρεί η Γερμανία στο ζήτημα της νέας οικονομικής κρίσης που διαμορφώνεται στο εσωτερικό της ευρωζώνης.

Η άρνηση του Βερολίνου να ομογενοποιήσει το χρέος για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών από την πανδημία έχει ήδη «κάψει» την έκδοση ευρωομολόγων ή και ομολόγων παρατεταμένης διάρκειας που είχαν προταθεί από Ιταλία και Ισπανία αντίστοιχα. Παράλληλα, στέκεται απέναντι στην προσπάθεια των Βρυξελλών, αλλά και πολλών χωρών της Ε.Ε., να προτάξουν τις επιδοτήσεις αντί των δανείων ως βασικούς μηχανισμούς του Ταμείου Ανάκαμψης.

Μετά την αποχώρηση των Βρετανών, οι Γερμανοί ανέλαβαν να παίξουν το ρόλο του «κακού» εντός της Ε.Ε., απορρίπτοντας κάθε πρόταση «αμοιβαιοποίησης» της κρίσης αλλά και διεύρυνσης του κοινοτικού προϋπολογισμού σε πρωτοφανείς υγειονομικές συνθήκες. Τα υπέρογκα πλεονάσματα των τελευταίων δέκα ετών ευνοούν το Βερολίνο, καθώς είναι επαρκή για να χρηματοδοτήσουν την επανεκκίνηση της οικονομίας, χωρίς να ενδιαφέρονται για την τύχη των υπόλοιπων Ευρωπαίων. Πρόκειται για κοντόφθαλμη οπτική που δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους εάν δεν υπάρξει ένας αμοιβαίος συμβιβασμός στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής.

Τα κράτη, ιδίως όσα έχουν υψηλό δημόσιο χρέος, δεν θα «σωθούν» εάν φορτωθούν με νέα δάνεια, τα οποία θα θέσουν σε δοκιμασία και την εξυπηρέτηση των παλαιοτέρων, αλλά και τη συστημική σταθερότητα της ευρωζώνης. Εάν η βοήθεια περιοριστεί στα δάνεια, τότε και η ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας, δηλαδή των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών, από τους κρατικούς προϋπολογισμούς θα είναι δάνεια, τα οποία δύσκολα θα αποπληρωθούν, δημιουργώντας μια χιονοστιβάδα οφειλών. Ηδη είδαμε ότι τα περισσότερα κράτη της ευρωζώνης ήταν απρόθυμα να χρησιμοποιήσουν τον μηχανισμό δανειοδότησης που δημιουργήθηκε από την Κομισιόν για τη χρηματοδότηση προμηθειών υγειονομικού υλικού.

Το Ταμείο Ανάκαμψης πρέπει να επικεντρωθεί στη στήριξη των επενδύσεων και των θέσεων εργασίας με μεταβιβάσεις κεφαλαίων, τη χρηματοδότηση των οποίων θα αναλάβει το ίδιο χωρίς να φορτώνει το δημόσιο χρέος των χωρών-μελών της Ε.Ε. Μόνο με αυτόν τον τρόπο και οι κυβερνήσεις θα μπορέσουν να ενισχύσουν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ώστε να δημιουργήσουν ένα δίχτυ ασφαλείας γύρω από την παραγωγική βάση. Οχι άλλα δάνεια, μόνο επιδοτήσεις.

ΕΝΑ ΑΓΝΩΣΤΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΒΑΡΒΑΡΕΣΟΥ

Αλλη μια εξαιρετική έκδοση με υλικό που έρχεται για πρώτη φορά στη δημοσιότητα κυκλοφόρησε από το Κέντρο Πολιτισμού, Ερευνας και Τεκμηρίωσης της Τραπέζης της Ελλάδος. Πρόκειται για το βιβλίο με τίτλο «Η ελληνική οικονομική κατάσταση. Υπόμνημα προς τον Υφυπουργό Εξωτερικών Dean Acheson» του αείμνηστου Κυριάκου Βαρβαρέσου, με εισαγωγικά σχόλια του κ. Σωτήρη Ριζά. Ο Κυριάκος Βαρβαρέσος, ο οποίος πριν από την Κατοχή κατείχε τη θέση του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος και κατάφερε να φυγαδεύσει τον ελληνικό χρυσό πριν πέσει στα χέρια των ναζί, ήταν ευρέως γνωστός για την περίφημη έκθεσή του «επί του οικονομικού προβλήματος της Ελλάδας», που είχε συντάξει το 1952.

Με τη νέα έκδοση έρχεται στο φως ένα εμπιστευτικό υπόμνημα που κατέθεσε προς τον Αμερικανό υφυπουργό τον Μάρτιο του 1946, στο οποίο ο Βαρβαρέσος αναλύει την πολιτική και οικονομική κατάσταση της Ελλάδας που βρισκόταν σε τραγική θέση λόγω του Εμφυλίου. Ορισμένες μάλιστα από τις διαπιστώσεις του για τη διχόνοια και τις κομματικές διαφορές παραμένουν, δυστυχώς, ακόμη και σήμερα επίκαιρες. Το υλικό αυτό διεσώθη από την πολύτιμη συνεργάτιδα του Βαρβαρέσου, Ρένα Ζαφειρίου, το οποίο αξιοποίησε πλήρως το Κέντρο Πολιτισμού της ΤτΕ. Τη μετάφραση του υπομνήματος πραγματοποίησαν ο Ανδρέας Κακριδής (που αναδεικνύεται σε βιογράφο του Βαρβαρέσου) και η Χριστίνα Λιναρδάκη, που είχε τη γλωσσική επιμέλεια μαζί με την Ευτυχία Παναγιώτου, ενώ η φωτογραφία του εξωφύλλου ανήκει στον Παναγιώτη Παναγάκη.

*Ο Πάνος Αμυράς είναι διευθυντής του Ελεύθερου Τύπου 

Από την έντυπη έκδοση