Το κείμενο του Κώστα Σημίτη στα «Νέα» «για την επιτυχία του Ελσίνκι που δεν ολοκληρώθηκε» δεν περιλαμβάνει εκπλήξεις ως προς τη βασική διήγηση του πρώην πρωθυπουργού για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις εκείνης της περιόδου. Τα έχει ξαναπεί σε διάφορες εκδηλώσεις μέσα στα χρόνια.

Υπενθυμίζεται ότι το Ελσίνκι ήλθε τρία χρόνια μετά την κρίση των Υμίων – και ήταν το αντιστάθμισμα για την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση, με παράβλεψη από την πλευρά των εταίρων του γεγονότος ότι δεν θα είχε προηγουμένως λυθεί το Κυπριακό.

Βεβαίως, για την Ελλάδα το σχέδιο ήταν πολύ ευρύτερο – μιας και μια Τουρκία που θα ακολουθούσε το δρόμο του εκδημοκρατισμού ώστε να προχωρήσει σε μια μακρά ενταξιακή πορεία θα μπορούσε να μεταβληθεί σε έναν αξιόπιστο γείτονα, κάτι που θα έβαζε το σύνολο των ελληνοτουρκικών προβλημάτων σε μια διαδικασία επίλυσης.

Ομως, το Κυπριακό παρέμενε ως ένα από τα μεγάλα αγκάθια – μιας και ήταν πρόβλημα πραγματικό και όχι «φτιαχτό», όπως οι «γκρίζες ζώνες», που δημιουργήθηκαν από την Αγκυρα ως ένα χαρτί μελλοντικής διαπραγμάτευσης.

Η πρόβλεψη για παράλληλα δημοψηφίσματα -στην ελληνοκυπριακή και στην τουρκοκυπριακή κοινότητα- για την αποδοχή του Σχεδίου Ανάν δεν πονήρεψε ιδιαίτερα τους Ευρωπαίους, οι οποίοι δεν φαντάζονταν ότι το 2003 θα εκλεγόταν πρόεδρος στην Κύπρο ο Τάσσος Παπαδόπουλος και στις αρχές του 2004 θα νικούσε στις ελληνικές εκλογές ο Κώστας Καραμανλής.

Η απόρριψη του Σχεδίου Ανάν από τους Ελληνοκυπρίους – μετά τα διαγγελματικά δάκρυα του Τάσσου Παπαδόπουλου, την σαφώς αρνητική στάση της Ν.Δ. και την ποντιοπιλατική θέση του ΑΚΕΛ, ήταν για την τουρκική οπτική ένα μήνυμα ότι η ελληνική πλευρά επιδίωκε αποκλειστικά την ένταξη της Κύπρου, από τη στιγμή που το «ναι» των Τουρκοκυπρίων δεν τους ωφέλησε σε τίποτα.

Βεβαίως, όταν όλα είναι πια αρμοδιότητα των ιστορικών, ουδείς δικαιούται να σκέφτεται «τι θα είχε γίνει αν…». Η τουρκική υποψηφιότητα είχε ούτως ή άλλως σημαντικά προβλήματα – και στην ελληνική πλευρά υπήρχε πάντοτε διχογνωμία για την αποτελεσματικότητα μιας λύσης τύπου Χάγης: Εν ολίγοις, ο Ερντογάν μάς έβγαλε από το δίλημμα…

Από την έντυπη έκδοση