Στο μέλλον, ιδίως οι νεότεροι άνθρωποι θα απευθύνονται στις μηχανές αναζήτησης. Σύμφωνα με την Γιοχάνα Λέχνερ, καθηγήτρια Κλινικής Ψυχολογίας και Ψυχοθεραπείας στο Πανεπιστήμιο Ερλάγκεν- Νυρεμβέργης, οι αναστολές είναι μικρότερες απέναντι στην τεχνητή νοημοσύνη. Αυτό ισχύει κυρίως για παράδειγμα, «για ανθρώπους που φοβούνται το στίγμα που συνδέεται με την ψυχική ασθένεια ή δύσκολων θεμάτων που προκαλούν ντροπή».

Παρ’ όλα αυτά, η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί και δεν πρέπει να αντικαταστήσει την πραγματική ψυχοθεραπεία στο μέλλον. Δεν είναι σε θέση να κάνει επαγγελματικές συνεδρίες, άλλωστε τίποτα δεν αντικαθιστά τον προσωπικό διάλογο.

Όσο πιο ακριβής η ερώτηση, τόσο πιο χρήσιμη η απάντηση

Οι ακριβείς απαντήσεις από την τεχνητή νοημοσύνη απαιτούν και πολύ ακριβείς ερωτήσεις, διαφορετικά οι απαντήσεις μοιάζουν μάλλον αστείες. Για παράδειγμα, αν διατυπώσετε τα κλασικά συμπτώματα της κατάθλιψης απλά, η απάντηση από το ChatGPT είναι μάλλον μη ικανοποιητική.

Ερώτηση: «Τι μου συμβαίνει; Νιώθω εκνευρισμό γιατί δεν έχω πια καμία διάθεση να κάνω τίποτα. Συνήθως μου αρέσει να βγαίνω έξω για φαγητό, αλλά τελευταία δεν πεινάω. Αντιθέτως, ξαπλώνω πολύ στο κρεβάτι και δεν μπορώ να κοιμηθώ».

ChatGPT: «Λυπάμαι που ακούω ότι αισθάνεστε έτσι αυτή τη στιγμή. Αυτό ακούγεται πολύ αγχωτικό. Το άγχος, οι ανησυχίες ή απλώς μια φάση εξάντλησης μπορεί πραγματικά να εξαντλήσει το σώμα και το μυαλό».

Εάν όμως χρησιμοποιήσετε σαφείς όρους-κλειδιά για την κατάθλιψη, όπως συνεχής κόπωση, ευερεθιστότητα, ατονία, διαταραχές ύπνου, απώλεια όρεξης, η «διάγνωση» στο ChatGPT γίνεται πολύ πιο ακριβής: «Αυτό που περιγράφετε είναι σημάδια που θα μπορούσαν να υποδηλώνουν σοβαρό συναισθηματικό στρες. Η ατονία, ο κακός ύπνος και η έλλειψη όρεξης συχνά συνδέονται με καταθλιπτικές καταστάσεις». Οι συστάσεις γίνονται επίσης πιο ακριβείς: «Θα ήταν καλό να μιλήσετε σε έναν γιατρό ή θεραπευτή για αυτό το θέμα ώστε να λάβετε τη σωστή υποστήριξη».

Η τεχνητή νοημοσύνη είναι χρήσιμη ή επικίνδυνη;

Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη, οι απαντήσεις που παράγονται από το ChatGPT σε φανταστικές συνεδρίες θεραπείας ζευγαριών δύσκολα μπορούν να διακριθούν από εκείνα των πραγματικών ψυχοθεραπευτών. Ωστόσο η μελέτη αυτή αμφισβητείται σοβαρά από τους ειδικούς για την αποτελεσματικότητά της, όπως για παράδειγμα από τον Λάσε Ζάντερ, επικεφαλής ερευνητικής ομάδας στον τομέα της ιατρικής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ.

Ωστόσο κατά τη γνώμη του Ζάντερ, υπάρχουν και οφέλη, με την έννοια ότι η τεχνητή νοημοσύνη είναι διαθέσιμη 24 ώρες το 24ωρο και μπορεί κανείς να απευθυνθεί σε αυτή ανώνυμα. Ένα πλεονέκτημα για τους ανθρώπους που βιώνουν υψηλό επίπεδο στιγματισμού. Πολλοί άνθρωποι με αυξημένο ψυχολογικό στρες δεν αναζητούν ψυχοθεραπευτή ακόμη και αν η θεραπεία είναι διαθέσιμη δωρεάν».

Επιπλέον, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί επίσης να βελτιώσει τις συμπεριφορικές θεραπείες με την εμψύχωση του πάσχοντος με ασκήσεις ή με το να είναι διαθέσιμο ανά πάσα στιγμή ως πρόσθετο «πρόσωπο επαφής» μεταξύ των θεραπευτικών συνεδριών.  Ο Μάρκους Λάνγκερ, από το Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ βλέπει από την πλευρά του την τεχνητή νοημοσύνη «περισσότερο ως εργαλείο υποστήριξης των θεραπευτών στην καθημερινή τους εργασία, για παράδειγμα με διοικητικά καθήκοντα». Όσα πλεονεκτήματα πάντως και να έχει η τεχνητή νοημοσύνη, η ανθρώπινη επαφή στην ψυχοθεραπεία δεν αντικαθίσταται.

Πηγή: DW