Στην ομιλία του για την κατάσταση της Ενωσης το 2017 άφησε πίσω του τις ταλαντεύσεις και τους δισταγμούς των προηγούμενων χρόνων και χάραξε, με δυναμικές παρεμβάσεις, την πορεία της Ε.Ε. προς το μέλλον.

Γράφει ο Γιώργος Κύρτσος*

Η πολιτική μεταμόρφωση του κ. Γιούνκερ αποδίδεται σε δύο βασικούς λόγους. Οπως ο ίδιος τόνισε, η οικονομική κατάσταση στην Ε.Ε. έχει αλλάξει, σημειώνονται επιτυχίες σε διάφορους τομείς και ο άνεμος είναι ευνοϊκός. Πρέπει, λοιπόν, να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες όσο το περιβάλλον βοηθάει προς αυτή την κατεύθυνση.

Ο δεύτερος λόγος δεν αναφέρθηκε από τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά είναι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις πολλών ευρωβουλευτών, το γεγονός ότι δεν θα διεκδικήσει δεύτερη πενταετία στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και είναι λογικό να θέλει να αφήσει την υπογραφή του σε θετικές, ίσως και εντυπωσιακές ευρωπαϊκές εξελίξεις. Εάν επιτύχει το σχέδιό του, δεν θα περάσει στην ευρωπαϊκή Ιστορία ως ο πρόεδρος του Brexit, αυτός ο οποίος «έχασε» το Ηνωμένο Βασίλειο κατά τη διάρκεια της θητείας του, αλλά ως ο πρόεδρος που οργάνωσε σε σωστές βάσεις την επανεκκίνηση της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ενοποίησης.

Δυναμική οικονομία

Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συνόψισε τη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης ως εξής:
«Είμαστε τώρα στον πέμπτο χρόνο της οικονομικής ανάκαμψης, η οποία φτάνει τελικά σε όλα τα κράτη-μέλη. Η ανάπτυξη στην Ε.Ε. τα δύο τελευταία χρόνια ξεπέρασε εκείνη των Ηνωμένων Πολιτειών. Αναπτυσσόμαστε με ρυθμό που ξεπερνάει το 2% για το σύνολο της Ενωσης και ρυθμό 2,2% για την ευρωζώνη.
Η ανεργία έχει πέσει στο κατώτατο σημείο των τελευταίων εννέα χρόνων. Σχεδόν 8 εκατ. θέσεις εργασίας έχουν δημιουργηθεί κατά τη διάρκεια της θητείας μου μέχρι σήμερα. Με 235 εκατ. ανθρώπους να εργάζονται, περισσότεροι άνθρωποι απασχολούνται στην Ε.Ε. από ποτέ άλλοτε».

Η παρουσίαση της εντυπωσιακής οικονομικής και κοινωνικής βελτίωσης στην Ε.Ε. από τον πρόεδρο Γιούνκερ μπορεί να ερμηνευτεί και σαν καμπανάκι κινδύνου για την Ελλάδα, η οποία έχασε την αναπτυξιακή διετία 2015-2016 εξαιτίας του αποτυχημένου κυβερνητικού πειράματος του ΣΥΡΙΖΑ, ειδικά την περίοδο Τσίπρα-Βαρουφάκη, και δεν τα καταφέρνει στο θέμα της απασχόλησης, εφόσον η υποχώρηση της ανεργίας είναι μικρή και στηρίζεται, κυρίως, στη μετατροπή θέσεων πλήρους απασχόλησης σε θέσεις μερικής απασχόλησης.

Η Ε.Ε. είναι, στην αφετηρία της νέας περιόδου ευρωπαϊκής ενοποίησης που περιέγραψε ο κ. Γιούνκερ, σε πολύ καλή κατάσταση.

Οι βασικές προτεραιότητες

Οι βασικές προτεραιότητες που έθεσε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το άμεσο μέλλον είναι οι εξής. Πρώτον, η ενίσχυση της εμπορικής πολιτικής της Ενωσης με νέες συμφωνίες αναφέρθηκε στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, σε μια περίοδο κατά την οποία το διεθνές σύστημα δοκιμάζεται από τις επιλογές του προέδρου των ΗΠΑ, κ. Τραμπ.

Δεύτερον, η ενίσχυση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας με στόχο οι ευρωπαϊκές βιομηχανικές επιχειρήσεις να γίνουν πρωτοπόρες στην ψηφιοποίηση, στην καινοτομία και τον περιορισμό των εκπομπών άνθρακα.

Τρίτον, η Ευρωπαϊκή Ενωση θα επιδιώξει να μετατραπεί σε ηγετική δύναμη στην πάλη κατά της κλιματικής αλλαγής για να καλύψει το κενό που αφήνει η αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία του Παρισιού. Τέταρτη προτεραιότητα είναι η ανάπτυξη της ψηφιοποίησης και η προστασία της Ε.Ε. από τις κυβερνοεπιθέσεις. Πέμπτη προτεραιότητα είναι η συνέχεια της διαχείρισης των μεταναστευτικών ρευμάτων. Στο σημείο αυτό, εντύπωση έκανε η αναφορά του κ. Γιούνκερ στο θετικό ρόλο και τις θυσίες της Ιταλίας για το συγκεκριμένο ζήτημα και η έλλειψη κάθε αναφοράς στις πολύ μεγαλύτερες θυσίες του ελληνικού λαού, ο οποίος επιβαρύνεται με διάφορους τρόπους, οικονομικούς, κοινωνικούς, δημοσιονομικούς, από το προσφυγικό-μεταναστευτικό, από την κρίση του 2015.
Σε γενικές γραμμές, αυτά που περιέγραψε ο κ. Γιούνκερ ελάχιστη σχέση έχουν με τις προτεραιότητες της κυβέρνησης Τσίπρα.

Το 6ο σενάριο

Στην προσπάθειά του να δημιουργήσει μια νέα ευρωπαϊκή δυναμική, ο κ. Γιούνκερ άφησε πίσω του τα πέντε σενάρια που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ανέπτυξε το δικό του έκτο σενάριο. Αυτό δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην ελευθερία, στην ισότητα και τους κανόνες δικαίου.

Υπογράμμισε ότι η Ευρώπη είναι πρώτα απ’ όλα Ενωση της ελευθερίας και, όπως χαρακτηριστικά είπε, η ελευθερία δεν πέφτει από τον ουρανό, πρέπει να δώσουμε μάχη γι’ αυτήν στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. Η παρέμβασή του θα πρέπει να προβλημάτισε τους υποστηρικτές του Μαδούρο και τους απολογητές του σταλινισμού στη χώρα μας.

Δεύτερον, επέμεινε ότι η Ευρώπη είναι μια ένωση ισότητας. Ισότητας μεταξύ των μεγάλων και μικρότερων μελών, της Ανατολής και της Δύσης, του Βορρά και του Νότου. Αναφέρθηκε στην ανάγκη να μην υπάρχουν δεύτερης κατηγορίας πολίτες στην Ε.Ε., αξιοποιώντας το παράδειγμα παιδιών στη Ρουμανία και την Ιταλία που μπορεί να μην είναι ενταγμένα σε προγράμματα εμβολιασμού. Και σε αυτό το σημείο έκανε εντύπωση η έλλειψη αναφοράς στην κοινωνική κρίση στην Ελλάδα, η οποία παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις με το πέρασμα του χρόνου. Τέλος, αναφέρθηκε στη σημασία του κράτους δικαίου και της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης. Τα λόγια του ήταν μια προειδοποίηση προς τις κυβερνήσεις της Πολωνίας και της Ουγγαρίας, οι οποίες φαίνεται να επιδιώκουν τον έλεγχο της Δικαιοσύνης, αλλά και προς την κυβέρνηση Τσίπρα, η οποία επιχειρεί κατά περιόδους να κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση.

Ευκαιρίες σε νέους παίκτες

Με τις πρωτοβουλίες του ο πρόεδρος Γιούνκερ θέλει να προσφέρει πρόσθετες ευκαιρίες σε κράτη- μέλη που βελτιώνουν τη συγκριτική τους θέση στο εσωτερικό της Ε.Ε.
Προετοίμασε το έδαφος για την ένταξη της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας και στη συνέχεια της Κροατίας στο χώρο Σένγκεν.

Ανακοίνωσε τεχνική και οικονομική βοήθεια για τα κράτη-μέλη που δεν είναι ακόμη στη ζώνη του ευρώ αλλά θέλουν να ενταχθούν σε αυτήν.

Υπογράμμισε ότι το 2018 θα είναι αφιερωμένο στην Εσθονία, στη Λετονία και τη Λιθουανία, οι οποίες γιορτάζουν τα 100 χρόνια της εθνικής ανεξαρτησίας τους και επανέρχονται δυναμικά στο προσκήνιο ύστερα από δεκαετίες σοβιετικού κομμουνισμού. Θα αναδειχτεί επίσης ο ρόλος της Ρουμανίας, η οποία θα ασκήσει την εξαμηνιαία προεδρία του Συμβουλίου κατά το κρίσιμο πρώτο εξάμηνο του 2019, οπότε θα ολοκληρωθεί το Brexit και θα επισημοποιηθούν, σε Σύνοδο Κορυφής που θα πραγματοποιηθεί στη Ρουμανία, οι νέες πρωτοβουλίες που θα έχουν εγκριθεί. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ενθάρρυνε επίσης όλα τα κράτη-μέλη να πάρουν μέρος στην Τραπεζική Ενωση, η οποία θα πρέπει να προχωρήσει στη βάση της αντιμετώπισης των προβλημάτων του τραπεζικού συστήματος, της μείωσης του ρίσκου και της ανάληψης νέων κοινών υποχρεώσεων, όπως είναι η ευρωπαϊκή εγγύηση των καταθέσεων.

Θεσμικές αλλαγές

Ο κ. Γιούνκερ πρότεινε ενδιαφέρουσες θεσμικές αλλαγές, προσπαθώντας να ισορροπήσει μεταξύ των σχετικών προτάσεων που έχουν κάνει η Γερμανία και η Γαλλία.

Θεωρεί ότι χρειάζεται αλλαγή των συνθηκών αλλά δίνει την προτεραιότητα στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων που υπάρχουν για την απομάκρυνση από την ομοφωνία στη λήψη αποφάσεων σε ζητήματα όπως είναι η φορολογία και η εξωτερική πολιτική.

Υιοθέτησε τη γερμανική πρόταση για μετατροπή του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας σε ένα είδος ευρωπαϊκού ΔΝΤ και ανακοίνωσε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει τις σχετικές προτάσεις της τον Δεκέμβριο.

Υποστήριξε τη γαλλική πρόταση για έναν Ευρωπαίο υπουργό Οικονομικών, ο οποίος θα αναζητηθεί μεταξύ των μελλοντικών αντιπρόεδρων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και θα είναι ταυτόχρονα πρόεδρος στο Eurogroup και θα αναφέρεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Τάχθηκε κατά της γαλλικής πρότασης για ξεχωριστό προϋπολογισμό της ευρωζώνης και ξεχωριστό Κοινοβούλιο της ευρωζώνης.

Υποστήριξε τη γαλλική πρόταση για την εκλογή ορισμένου αριθμού ευρωβουλευτών στη βάση ευρωπαϊκής και όχι εθνικής λίστας. Εθεσε στόχο τη δημιουργία Ευρωπαϊκής Αμυντικής Ενωσης μέχρι το 2025. Ο κ. Γιούνκερ απέφυγε να συμπληρώσει τις θεσμικές του προτάσεις με την αναγκαία μεγάλη αύξηση των ιδίων πόρων της Ε.Ε. και την αύξηση των αμυντικών δαπανών προς το 2% του ΑΕΠ, με βάση και τις υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει οι Ευρωπαίοι στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, περιμένοντας να ξεκαθαρίσει το πολιτικό τοπίο στην Ε.Ε.

Για την Ελλάδα έχει τεράστια σημασία η αύξηση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού για να χρηματοδοτηθεί η ανάπτυξη της οικονομίας μας, όπως και η αύξηση των ευρωπαϊκών αμυντικών δαπανών για να κινηθούμε στην κατεύθυνση της κοινής άμυνας και της εγγύησης των κοινών εξωτερικών συνόρων που εξυπηρετούν τα στρατηγικά μας συμφέροντα.

*Ο Γιώργος Κύρτσος είναι Ευρωβουλευτής

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής