Γράφει ο Πάνος Αμυράς*

Εν μία νυκτί οι καταθέσεις που διατηρούσαν Κύπριοι και αλλοδαποί αποταμιευτές κουρεύτηκαν και μέσα σε ένα τριήμερο (της Καθαράς Δευτέρας) η πολιτική ηγεσία της χώρας έπρεπε να αποφασίσει εάν θα έρθει σε συμφωνία με τους δανειστές ή θα βουτήξει στο κενό.

Ούτε «Καστελλόριζα», ούτε «αέναες διαπραγματεύσεις», ούτε «δημιουργική ασάφεια». Μνημόνιο ή γκρεμός ήταν το δίλημμα που αντιμετώπιζε η μαρτυρική Μεγαλόνησος τον Μάρτιο του 2013.

Και αποφάσισε να έρθει σε συμφωνία με τους δανειστές, να επιβάλει αυστηρούς κεφαλαιακούς περιορισμούς στο τραπεζικό της σύστημα και να λάβει μέτρα, όπως τα ζητούσε η γνωστή πλέον και σε εμάς εκπρόσωπος του ΔΝΤ Ντέλια Βελκουλέσκου.

Τότε η Ελλάδα βρισκόταν σε φάση σταθεροποίησης. Η οικονομία έδειχνε τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης, που το 2014 έγιναν αναπτυξιακά και η χώρα βρισκόταν ένα βήμα πριν από τη λήψη προληπτικής πιστωτικής γραμμής που θα διασφάλιζε την έξοδό μας στις αγορές και την οριστική αποχώρηση της τρόικας. Και ύστερα ήρθε ο ΣΥΡΙΖΑ με τα γνωστά αποτελέσματα.

Στο διάστημα αυτό η Κύπρος πέτυχε θαύματα. Μέσα σε δύο χρόνια τα capital controls έγιναν παρελθόν και πλέον η κίνηση κεφαλαίων μέσω του πιστωτικού συστήματος γίνεται χωρίς περιορισμούς. Θυμίζουμε ότι στην Ελλάδα τα capital controls επιβλήθηκαν τον Ιούνιο του 2015, θα «καταργούνταν» τη Δευτέρα μετά το δημοψήφισμα, σύμφωνα με την επαίσχυντη προπαγάνδα του Μαξίμου, και, όπως όλοι διαπιστώνουμε, βρίσκονται σε πλήρη ισχύ ακόμη και σήμερα ξεπερνώντας εύκολα το αρνητικό χρονικό «ρεκόρ» της Κύπρου.

Αλλά η Μεγαλόνησος δεν έμεινε εκεί. Τρία χρόνια από την επιβολή του μνημονίου ανακοίνωσε την πλήρη χρηματοδοτική κάλυψη της χώρας από τις αγορές κάνοντας παρελθόν την τρόικα ενώ η οικονομία της αναπτύσσεται με ρυθμό άνω του 3,5%.

Πώς τα κατάφερε και «έσκισε» τα μνημόνια; Ο Κύπριος υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης μιλώντας στον Σκάι εξήγησε ότι αντί να αυξήσουν τους φόρους, συνταγή που είχαν ακολουθήσει αρχικά, αλλά δεν δούλεψε, μείωσαν τις δαπάνες.

«Το πρωτογενές πλεόνασμα που πετύχαμε δεν επιτεύχθηκε με φόρους, σε καιρούς ύφεσης οι φόροι είναι αντιπαραγωγικοί», εξήγησε ο κ. Γεωργιάδης, καταδεικνύοντας και τη μεγάλη διαφορά πολιτικής μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου.

Στο πρώτο ελληνικό μνημόνιο η κυβέρνηση Παπανδρέου επέλεξε ένα μίγμα πολιτικής που αποτελείτο κατά 70% από αυξήσεις φόρων και κατά 30% από μείωση δαπανών, με αποτέλεσμα να φουντώσει η ύφεση και να αποτύχει πλήρως το πρόγραμμα. Στο δεύτερο μνημόνιο η κυβέρνηση Σαμαρά επέλεξε το ακριβώς αντίθετο μίγμα δίνοντας προτεραιότητα στη μείωση δαπανών, με αποτέλεσμα η χώρα να μπει στον δρόμο της ανάκαμψης. Ο Τσίπρας όχι απλώς ακολούθησε τη συνταγή Παπανδρέου αλλά άφησε ανέπαφες τις δαπάνες (πλην των συντάξεων που έκοψε), με αποτέλεσμα η δημοσιονομική προσαρμογή να στηρίζεται αποκλειστικά στην υπερφορολόγηση.

Και όμως η Κύπρος δίνει απλά μαθήματα πολιτικής οικονομίας για το πώς φεύγουν τα capital controls και πώς φεύγει η τρόικα. Στην Ελλάδα η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ενδιαφέρεται για το πώς θα διογκώσει το κομματικό κράτος προκειμένου να συντηρεί την εκλογική του πελατεία. Για αυτό ο ΕΝΦΙΑ είναι ο ίδιος, ο φόρος εισοδήματος διαρκώς αυξάνεται μαζί με τις ασφαλιστικές υποχρεώσεις, αλλά και η Ελλάδα βρίσκεται στον 8^ο χρόνο μνημονίων.

Ο ΕΝΦΙΑ θα πληρωθεί και από το Μαξίμου

Ολοι ήξεραν ότι θα ξαναπληρώσουν ΕΝΦΙΑ, τον φόρο που θα καταργούσε ο Τσίπρας. Ομως όταν έρχεται η ώρα του εκκαθαριστικού η οργή μεγαλώνει, όταν ακόμη και πέρυσι ο πρωθυπουργός δεσμευόταν ότι θα βελτιώσει τη δομή του ΕΝΦΙΑ για να ελαφρύνει τους οικονομικά ασθενέστερους. Η πληρωμή του ΕΝΦΙΑ τον Σεπτέμβριο σε συνδυασμό με τη δεύτερη δόση του φόρου εισοδήματος χαλάει το επικοινωνιακό «πάρτι» που θέλει να στήσει το Μαξίμου στη ΔΕΘ για τη δήθεν έξοδο της χώρας από τα μνημόνια. Η καθημερινότητα των πολιτών θα επιδεινωθεί λόγω των πολιτικών επιλογών της κυβέρνησης και αυτό δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί ούτε με την επίσκεψη του Μακρόν στην Αθήνα ούτε με νέες ακάλυπτες υποσχέσεις.

Δύσκολο το τοπίο για την κεντροαριστερά

Κάθε διαδικασία εκλογής πολιτικού αρχηγού περνάει από φάση εσωτερικών συγκρούσεων που ορισμένες φορές φτάνουν στα άκρα. Ολοι θυμόμαστε τι είχε συμβεί με τις εκλογές για την ανάδειξη αρχηγού στη Νέα Δημοκρατία με τα μηχανήματα που δεν λειτουργούσαν και τις σκληρές εσωκομματικές μάχες. Στην Κεντροαριστερά, που μπαίνει στην ίδια φάση, υπάρχει και ένας ακόμη παράγοντας που δυσκολεύει επιπλέον τη διαδικασία. Υπάρχουν κόμματα όπως το ΠΑΣΟΚ, το Ποτάμι και η ΔΗΜΑΡ που θα περάσουν στο περιθώριο και αυτό είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει και τριβές και διαφωνίες. Επομένως υπάρχει ο κίνδυνος μετά από αυτή τη διαδικασία η Κεντροαριστερά να μη βγει ενωμένη όπως πιστεύουν αρκετά στελέχη της.

*O Πάνος Αμυράς είναι ο διευθυντής του Ελεύθερου Τύπου

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου