Η ινομυαλγία είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από χρόνιο μυοσκελετικό πόνο. Μπορεί επίσης να συνοδεύεται από κόπωση, γνωστική διαταραχή, καθώς και ψυχιατρικά και πολλαπλά σωματικά συμπτώματα. Η συγκεκριμένη κατάσταση είναι πιο συχνή στις γυναίκες σε σύγκριση με τους άνδρες και επιδεινώνεται με την ηλικία. Παρόλο που δεν υπάρχει καμία ένδειξη για έναν μόνο παράγοντα που να προκαλεί την ινομυαλγία, μπορεί να προκληθεί ή να επιδεινωθεί από πολλαπλούς σωματικούς και/ή συναισθηματικούς στρεσογόνους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των λοιμώξεων και του συναισθηματικού ή σωματικού τραύματος.

Διάχυτα επώδυνα συμπτώματα

Η ινομυαλγία είναι ένα σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από διάχυτο μυοσκελετικό πόνο, διάχυτη ευαισθησία αλλά και άλλα γενικά συμπτώματα όπως διαταραχή του ύπνου και του συναισθήματος. Παρά το ότι σχετίζεται με τα ρευματικά νοσήματα, δεν είναι αμιγώς αρθρίτιδα διότι δεν παρατηρείται φλεγμονή ή βλάβη στις αρθρώσεις. Ωστόσο, μπορεί να προκαλέσει έντονο πόνο και κόπωση και να διαταράξει την καθημερινότητα ενός ατόμου.

Μπορεί να προσβληθεί το 3%-6% του πληθυσμού. Το 75-90% είναι γυναίκες, ωστόσο μπορεί να προσβληθούν άνδρες ακόμα και παιδιά, αλλά σπανιότερα. Μπορεί να υπάρχει σε μια οικογένεια ή μεταξύ συγγενών. Η διάγνωση γίνεται συνήθως στις ηλικίες 20-50 ετών, αλλά αυξάνει η συχνότητα με την ηλικία.

Πόνοι, μουδιάσματα, ευαισθησίες

Διάχυτος πόνος. Είναι το κύριο σύμπτωμα. Παράλληλα, πολλοί αισθάνονται κόπωση, υπερευαισθησία στο άγγιγμα, στο φως και τον ήχο και διαταραχές μνήμης. Ο πόνος της ινομυαλγίας περιγράφεται ως συνεχής, βαθύς πόνος από τους μύες. Παρατηρείται σε όλο το σώμα, αριστερά και δεξιά, πάνω και κάτω από τη μέση. Ο πόνος και η δυσκαμψία είναι πιο έντονα το πρωί μετά την έγερση. Μπορεί να υπάρχουν και νευρολογικά συμπτώματα όπως τσιμπήματα, μουδιάσματα, «βελονιάσματα» που επιδεινώνουν το αίσθημα της δυσφορίας.

Υπάρχει επιπλέον πόνος όταν ασκείται πίεση σε συγκεκριμένες περιοχές του σώματος, τα λεγόμενα «ευαίσθητα σημεία».

Κόπωση. Είναι πολύ πιο έντονη από την κόπωση μιας κουραστικής μέρας ή μετά από μια νύχτα χωρίς ύπνο. Η κόπωση της ινομυαλγίας βιώνεται ως «εξοντωτική» που μπορεί να επηρεάζει τις εργασιακές, κοινωνικές, προσωπικές ή εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Ταυτόχρονα υπάρχει μειωμένη «φυσική ενέργεια».

Διαταραχές ύπνου. Ο ύπνος δεν είναι βαθύς ούτε αναζωογονητικός και τα άτομα διαμαρτύρονται ότι δεν ξεκουράζονται έστω κι αν κοιμηθούν αρκετά. Διάφορες έρευνες έχουν εντοπίσει διαταραχές στο στάδιο 4 του βαθέος ύπνου. Ο ύπνος διακόπτεται συνεχώς από ήχους ή «σκέψεις», περιορίζοντας σημαντικά τη διάρκειά του.

Άλλα συμπτώματα:

• Ευερέθιστο έντερο
• Ευερέθιστη ουροδόχος κύστη
• Πονοκέφαλοι
• Ημικρανίες
• Σύνδρομο ανήσυχων κνημών (ανησυχία των ποδιών τη νύχτα)
• Αδυναμία συγκέντρωσης και μνήμης
• Ξηρότητα στόματος
• Δερματικές ευαισθησίες ή εξανθήματα
• Άγχος, κατάθλιψη
• Πόνος κατά την περίοδο
• Βουητά στα αυτιά, ζάλη
• Μουδιάσματα και καψίματα στα χέρια ή πόδια

Τι προκαλεί την ινομυαλγία

Τα αίτια είναι άγνωστα. Οι περισσότεροι ερευνητές, ωστόσο, συμφωνούν ότι υπάρχει μια διαταραχή στη διαβίβαση των νευρικών ερεθισμάτων στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Το αποτέλεσμα είναι ότι τα άτομα αυτά αισθάνονται πολύ πιο έντονο πόνο και πονούν πιο συχνά από άλλα άτομα (υπεραλγησία).

Διάγνωση

Δεν υπάρχουν ειδικές εργαστηριακές εξετάσεις για την ινομυαλγία. Η διάγνωση γίνεται από το ιστορικό, τα συμπτώματα και την κλινική εξέταση.

Η διάγνωση καθυστερεί να γίνει, κατά μέσο όρο πέντε χρόνια, λόγω των μη ειδικών συμπτωμάτων. Οι εργαστηριακές εξετάσεις είναι συνήθως φυσιολογικές, αν και τελευταία συνδέεται το σύνδρομο με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης στο αίμα.

Συχνά συνυπάρχει με άλλα νοσήματα (όπως ρευματοειδής αρθρίτιδα ή ερυθηματώδης λύκος), τα οποία πρέπει να έχουν αποκλειστεί κατ΄αρχήν.

Για να τεθεί η διάγνωση χρειάζεται να υπάρχει διάχυτος πόνος στο σώμα για τουλάχιστον τρεις μήνες και να είναι επώδυνα 11 από 18 συγκεκριμένα σημεία του σώματος. Ωστόσο, τελευταία αμφισβητούνται και αυτά τα σημεία.

Για να είναι πιθανή η διάγνωση χρειάζεται να υπάρχει χρόνια διαταραχή του ύπνου, να υπάρχουν κάποια ψυχικά χαρακτηριστικά (όπως άγχος ή τελειομανία, φοβίες ή κατάθλιψη). Η επιδείνωση της ψυχικής κατάστασης επιδεινώνει τον πόνο και τα συμπτώματα της ινομυαλγίας.

Η θεραπεία της ινομυαλγίας

Οι παραδοσιακές θεραπείες (αντιφλεγμονώδη κ.λπ.) συνήθως δεν είναι αποτελεσματικές. Οι ασθενείς συχνά έχουν πάρει μεγάλη ποικιλία τέτοιων φαρμάκων χωρίς να έχουν ουσιαστικά αποτελέσματα. Εναλλακτικές θεραπείες, τεχνικές χαλάρωσης, διατροφή και κυρίως η άσκηση παίζουν σημαντικό ρόλο στη θεραπεία.

Όσον αφορά τη θεραπεία του πόνου, τα αντιφλεγμονώδη συνήθως δεν έχουν αποτέλεσμα. Υπάρχουν φάρμακα για την αντιμετώπιση της ινομυαλγίας με δράση στο νευρικό σύστημα.

Χαμηλές δόσεις ήπιων αντικαταθλιπτικών καθώς και μη-ναρκωτικά παυσίπονα βοηθούν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της ινομυαλγίας όπως τον πόνο και την έλλειψη ύπνου. Σε καταθλιπτικά συμπτώματα ίσως χρειαστούν μεγαλύτερες δόσεις. Τοπικές εγχύσεις αναισθητικού μπορεί να βοηθήσουν σημεία ευαισθησίας.

Σημαντική όμως είναι η εφαρμογή προγράμματος ήπιων ασκήσεων με διατάσεις που βοηθούν τη διατήρηση του μυϊκού τόνου και μειώνουν τον πόνο και τη δυσκαμψία. Οι ασκήσεις πρέπει να γίνονται σε τακτά διαστήματα και μπορεί να είναι κολύμβηση, ποδήλατο, περπάτημα και υδροαεροβική.