Οι δερματικές δοκιμασίες συνίστανται στην εισαγωγή ελάχιστης ποσότητας από ειδικά εκχυλίσματα στο δέρμα του ασθενούς και η παρακολούθηση της πρόκλησης ενδεχόμενης αντίδρασης. Σε αυτήν την περίπτωση επιβεβαιώνεται ότι ο ασθενής αναγνωρίζει την ουσία που του χορηγήθηκε ως «αλλεργιογονική» και τότε λέγεται ότι είναι ευαισθητοποιημένος.

Προσοχή! Ευαισθητοποιημένος δε σημαίνει και απαραίτητα αλλεργικός. Αυτό κρίνεται από τον Αλλεργιολόγο μετά από συνεκτίμηση πολλών παραγόντων και επομένως δε θα πρέπει να λαμβάνονται αποφάσεις βασιζόμενες μόνο σε μία ενδεχόμενη θετική δερματική δοκιμασία. Οι δερματικές δοκιμασίες είναι τριών τύπων:

• οι δοκιμασίες νυγμού,
• οι ενδοδερμικές δοκιμασίες και
• οι δοκιμασίες επικόλλησης

Δοκιμασίες νυγμού

Χρησιμοποιούνται στην αναπνευστική αλλεργία (αλλεργική ρινίτιδα, επιπεφυκίτιδα και αλλεργικό άσθμα), στην τροφική αλλεργία, στη φαρμακευτική αλλεργία και την αλλεργία σε υμενόπτερα (δηλαδή μέλισσες και σφήκες).

Ο ιατρός τοποθετεί στο αντιβράχιο του ασθενούς, και σε συγκεκριμένες αποστάσεις μεταξύ τους, σταγόνες που περιέχουν σε αραιωμένη μορφή το υπό έλεγχο πιθανό αλλεργιογόνο.

Αυτό μπορεί να είναι αλλεργιογόνο που βρίσκεται στην ατμόσφαιρα – συχνότερα είναι τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, γύρεις φυτών, ζιζανίων ή δέντρων, μύκητες και επιθήλια ζώων όπως η γάτα και ο σκύλος. Μπορεί να είναι τρόφιμο – για παράδειγμα εκχυλίσματα ή και αμιγείς τροφές όπως γάλα, αυγό, ξηροί καρποί, ψάρι, σιτηρά, όσπρια, καρκινοειδή κ.λπ. Τέλος, μπορεί να είναι αραιωμένο φαρμακευτικό σκεύασμα ή δηλητήριο υμενοπτέρων. Στη συνέχεια γίνεται ανεπαίσθητος σκαριφισμός/τσίμπημα του δέρματος δια μέσω του εκχυλίσματος και μετά από 15-20 λεπτά γίνεται ανάγνωση του αποτελέσματος.

Αν κάποιο τεστ είναι θετικό αυτό που βλέπουμε είναι τοπικά ήπια αντίδραση που μοιάζει με τσίμπημα κουνουπιού και η οποία υποχωρεί σε λίγες ώρες χωρίς να αφήνει οποιοδήποτε σημάδι. Οι δοκιμασίες νυγμού γίνονται σε οποιαδήποτε ηλικία και είναι εξαιρετικά αξιόπιστες.

Ενδοδερμικές δοκιμασίες

Γίνονται ως συνέχεια των δοκιμασιών νυγμού όταν υπάρχει ένδειξη για φαρμακευτική αλλεργία ή για αλλεργία σε υμενόπτερα. Συνίστανται στη χορήγηση μικρής ποσότητας αλλεργιογόνου, σε συγκεκριμένη πάντα συγκέντρωση, ακριβώς κάτω από την επιφανειακή στοιβάδα του δέρματος όπως γίνεται και στη δοκιμασία για φυματίωση (Mantoux). Τα αποτελέσματα διαβάζονται συνήθως σε 20 λεπτά, ειδικά όμως για τη φαρμακευτική αλλεργία ο ιατρός μπορεί να θελήσει να τα δει και στις 48 ώρες.

Δοκιμασίες επικόλλησης

Χρησιμοποιούνται κυρίως στη διάγνωση της αλλεργικής δερματίτιδας εξ επαφής αλλά και σε συγκεκριμένενες τροφικές αλλεργικές νόσους (όπως η ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα και η αλλεργική πρωκτοκολίτιδα). Στην περίπτωση αυτή, μία σειρά από μικρούς χάρτινους δίσκους, εμποτισμένων με διάφορα αλλεργιογόνα ανάλογα με τα συμπτώματα, τοποθετείται στην πλάτη του ασθενούς και στερεώνεται με κολλητική ταινία. Παραμένει σε επαφή με το δέρμα για 48 ώρες και μετά αφαιρείται. Η ανάγνωση των αποτελεσμάτων γίνεται στις 48 και τις 72 ώρες, μπορεί ωστόσο ο ιατρός να κρίνει ότι χρειάζεται και περισσότερο, π.χ. 96 ώρες. Θετικά είναι τα τεστ όπου ανιχνεύεται ήπια τοπική αντίδραση.

Καθ’ όλες τις 72-96 ώρες ο ασθενής δε θα πρέπει να πλύνει τα σημεία όπου έχουν τοποθετηθεί τα τεστ και θα πρέπει κατά το δυνατόν να αποφύγει σωματική δραστηριότητα (ο ιδρώτας μπορεί να τα ξεκολλήσει και να μην είναι δυνατή η εξαγωγή συμπερασμάτων). Γι’ αυτό και κατά κανόνα αποφεύγεται η εφαρμογή τους κατά τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες.