Γράφει η ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΟΝΤΑΡΑΚΗ

Δέκα ιστορίες ασθενών του, που καθεμία από αυτές θα μπορούσε να διδάσκεται στα πανεπιστήμια ως ξεχωριστό μάθημα Ιατρικής και ανθρώπινου θάρρους. Ο δρ Τζον Ελευθεριάδης, παιδί φτωχών μεταναστών, είναι σήμερα καθηγητής στο Yale και δεν σταμάτησε ούτε μέρα να εργάζεται και να βλέπει προσωπικά όλους τους ασθενείς του. Εχει πετύχει ιατρικά θαύματα και έχει βιώσει καταστάσεις που αψήφησαν όλους τους νόμους της Φυσικής, μας συμβουλεύει να προετοιμαστούμε για τις επόμενες πανδημίες και μέχρι τότε, να προσέχουμε την καρδιά μας. «Τρώτε λιγότερο, περπατάτε περισσότερο, μην ξεχνάτε το ελαιόλαδο», λέει με σεβασμό για αυτήν την ακούραστη αντλία που λέγεται καρδιά.

Καρδιά ή εγκέφαλος; Ποιο κρύβει το μεγαλύτερο μυστήριο και τα περισσότερα μυστικά;

Οπως φαντάζεστε, τρέφω βαθύ σεβασμό για την καρδιά. Ωστόσο, αν με ρωτάτε ποιο είναι πιο πολύπλοκο, θα σας πω ότι η καρδιά είναι βασικά μια αντλία. Μια εκπληκτική βιολογική αντλία που δεν σταματά να χτυπά λεπτό το λεπτό, ώρα την ώρα, ημέρα την ημέρα για μια ολόκληρη ζωή. Μεταφέρει 5 λίτρα αίματος κάθε λεπτό, χωρίς να ξεκουράζεται και να σταματά ποτέ. Οπότε, ναι, η καρδιά είναι εκπληκτική. Βέβαια, εμείς οι επιστήμονες μπορούμε να δημιουργήσουμε καλές τεχνητές καρδιές. Από την άλλη, ο εγκέφαλος είναι συναρπαστικά μοναδικός μέσα στην πολυπλοκότητά του. Δεν μπορούμε μέχρι σήμερα, και ίσως να μην το καταφέρουμε ποτέ, να μιμηθούμε τις ικανότητές του ή να δημιουργήσουμε τεχνητό εγκέφαλο. Οπότε, θα έλεγα μετά βεβαιότητος πως ο εγκέφαλος κρύβει το μεγαλύτερο μυστήριο και τα περισσότερα, καλά φυλασσόμενα, μυστικά. 

Περιθάλψατε περισσότερους από 10.000 ασθενείς, αλλά επιλέξατε να πείτε τις ξεχωριστές ιστορίες μόνο δέκα ανθρώπων εξ αυτών. Με ποια κριτήρια;

Επέλεξα τις ιστορίες που με συγκίνησαν περισσότερο, με κριτήρια την πολυπλοκότητα και την επικινδυνότητα της περίπτωσης, το κουράγιο του ασθενούς, την αποφασιστικότητα, το θάρρος και το πνεύμα του. Ολες οι περιπτώσεις με άγγιξαν συναισθηματικά και διανοητικά, παρόλο που υπάρχουν και άλλες εξίσου συγκινητικές ιστορίες που θα μπορούσα να αφηγηθώ, ίσως μερικές εκατοντάδες. Επέλεξα επίσης -με την άδειά τους πάντα- να πω τις ιστορίες μερικών διάσημων ανθρώπων, τους οποίους οι αναγνώστες ήδη γνωρίζουν και εκτιμούν.

Γράφετε ότι στο χειρουργείο η μεγαλύτερη συγκίνηση έρχεται όταν καταφέρνετε να «στερείτε από τον μαύρο καβαλάρη το παγωμένο τρόπαιο». Πώς διαχειρίζεστε το άγχος και ποια είναι η τελευταία σας σκέψη πριν μπείτε στο χειρουργείο;

Υστερα από αρκετά χρόνια και αφού πλέον είχα κάνει εκατοντάδες εγχειρήσεις καρδιάς, αισθάνθηκα πως μπορώ να αντιμετωπίσω κάθε περίπτωση με τη σιγουριά και την ασφάλεια που απαιτείται και αυτό μείωσε το άγχος μου. Εκπαίδευσα τον εαυτό μου να «παγώνει». Οσο πιο δύσκολο το χειρουργείο τόσο πιο ήρεμος και ψύχραιμος εγώ. Με αυτόν τον τρόπο κατάφερα να νιώσω τον όμορφο ρυθμό και την ηρεμία που μπορεί να συνοδεύουν μια επέμβαση καρδιάς. Υπάρχουν στιγμές τρομερής πίεσης, μην αμφιβάλλετε για αυτό, αλλά κατάφερα να κατακτήσω την ηρεμία. Πριν κάνω μια τομή, αποβάλλω κάθε άλλη σκέψη από το μυαλό μου και συγκεντρώνομαι ολοκληρωτικά και αποκλειστικά στον ασθενή μου.

Ποια είναι η σχέση σας με τον Θεό και πώς ορίζετε το θαύμα;

Πιστεύω στον Θεό πολύ έντονα. Νιώθω πως δεν μπορούμε να απαντήσουμε από πού προήλθαμε. Πρέπει να υπάρχει κάτι περισσότερο, κάτι πολύ βαθύτερο απ’ ό,τι μπορούμε να φανταστούμε. Σε δύσκολες στιγμές, όταν στράφηκα στον Θεό για βοήθεια, ένιωσα την παρουσία Του. Πιστεύω, επίσης, πως αυτό που μας ζητά ο Θεός είναι να αγαπάμε ο ένας τον άλλο.

Ως θαύμα ορίζω αυτό που υπερβαίνει τους φυσικούς νόμους και τις προσδοκίες. Εχω ζήσει πολλά θαύματα μέσα στο χειρουργείο και στα νοσοκομεία. Η πρώτη ιστορία που αφηγούμαι στο βιβλίο παρουσιάζει ένα πραγματικό θαύμα, κάτι που δεν μπορεί να εξηγηθεί αλλιώς. Η κυρία Σόλομον είχε αφιερώσει τη ζωή της στους άλλους. Ο Θεός την έσωσε. Δεν μπορώ να περιγράψω διαφορετικά ότι επιβίωσε από την καταστροφή που τη βρήκε όταν ένα ιατρικό εργαλείο τρύπησε την καρδιά της και έχασε όλο της το αίμα. Μου είπε πως ένιωσε την παρουσία ενός αγγέλου. Μέχρι σήμερα, τόσα χρόνια μετά, παραμένει ζωντανή και υγιής.

Πριν από μερικές εβδομάδες η επιστημονική κοινότητα πέτυχε την πρώτη μεταμόσχευση γενετικά τροποποιημένης καρδιάς χοίρου σε άνθρωπο. Τι γνωρίζουμε μέχρι σήμερα για αυτό;

Ο δρ Griffiths, ο κορυφαίος κλινικός επιστήμονας που έκανε την επέμβαση, είναι εκείνος που πολλά χρόνια πριν εκπαίδευσε εμένα και εκατοντάδες άλλους καρδιοχειρουργούς στις μεταμοσχεύσεις καρδιάς. Στον ιατρικό κόσμο λέμε ότι «η ξενομεταμόσχευση είναι 10 χρόνια μακριά μας και πάντα θα απέχει τόσο». Αλλά εκείνος και η ομάδα του το κατέρριψαν. Το έκαναν να συμβεί. Αυτό που μένει να δούμε είναι πόσο θα ανεχτεί το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα το ξένο όργανο. Χρειάζονται ακόμα άλματα (σ.σ.: μετά τη συνέντευξη ο ασθενής απεβίωσε).

Υπάρχει σύστημα Υγείας που να παράσχει την ευκαιρία σε όλους τους πολίτες, ανεξαρτήτως εισοδήματος, να έχουν πρόσβαση σε υψηλού επιπέδου ιατρικές υπηρεσίες, όπως αυτές που προσφέρετε εσείς;

Η πρόσβαση στα συστήματα Υγείας και η χρηματοδότηση είναι πολύ σημαντικά, αλλά ξεφεύγουν από την ειδικότητά μου. Αυτό, όμως, που μπορώ να σας απαντήσω είναι ότι ποτέ σε όλη μου την καριέρα δεν είδα έναν βαριά ασθενή στα επείγοντα του νοσοκομείου μας να στερείται φροντίδας και περίθαλψης. Ποτέ.

Ξεχάσαμε εμείς οι Ελληνες τη μεσογειακή δίαιτα; Ποιοι είναι οι κανόνες για μια γερή καρδιά;

Είναι επιστημονικά επιβεβαιωμένο ότι η αυθεντική ελληνική διατροφή είναι η καλύτερη. Σήμερα όμως έχει παραμείνει ζωντανή μόνο σε κάποια μικρά ελληνικά νησιά. Συμμερίζομαι, λοιπόν, την ανησυχία σας ότι έχουν κυριαρχήσει στην Ελλάδα οι ανθυγιεινές αμερικανικές διατροφικές συνήθειες. Μια γενική συμβουλή είναι: Τρώτε λιγότερο. Περπατάτε περισσότερο. Καταναλώνετε ψάρια, φρούτα, λαχανικά και το πολύτιμο ελληνικό ελαιόλαδο. Μόλις με κάνατε να λαχταρήσω μια χωριάτικη σαλάτα με τραγανό ελληνικό ψωμί!

«Να προετοιμαστούμε για την επόμενη πανδημία»

Η πανδημία ανέδειξε τη μεγάλη δύναμη αλλά και τις τρομερές παθογένειες των Εθνικών Συστημάτων Υγείας. Ποια πρέπει να είναι η πρώτη προτεραιότητα των κυβερνήσεων την επόμενη ημέρα;

Πρέπει να προετοιμαστούμε για την επόμενη πανδημία και για πολλές ακόμα στο μέλλον. Οι ιοί είναι πολύ έξυπνοι και ικανοί να ξεγελάσουν το ανθρώπινο σώμα με πολλούς τρόπους και έχουν μια τρομακτική ικανότητα να αναπαράγονται. Πώς προκύπτει αυτή η ικανότητα όταν δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια σειρά χημικών γραμμάτων στον γενετικό κώδικα; Χωρίς εγκέφαλο και όμως η αναπαραγωγική τους δυνατότητα είναι συντριπτική! Ωστόσο, ο ιός κάνει ένα λάθος: Γίνεται τόσο λοιμώδης που σκοτώνει τον ξενιστή του. Τότε πεθαίνει και ο ίδιος και όλα τα στελέχη του.

Και όμως υπάρχουν ακόμα συνάνθρωποί μας που αρνούνται το μεγαλύτερο δώρο της επιστήμης, τα εμβόλια. Πώς το εξηγείτε;

Προσπαθώ να σέβομαι τα συναισθήματά τους. Προσωπικά, έκανα όλα τα εμβόλια και τις ενισχυτικές δόσεις και συστήνω το ίδιο να κάνουν όλοι οι ασθενείς μου, οι φίλοι και η οικογένειά μου. Ωστόσο, μέχρι πρόσφατα οι άνθρωποι δεν είχαν κάνει ποτέ RNA εμβόλιο. Θα μπορούσε να υπάρχουν μακροπρόθεσμες, απρόβλεπτες συνέπειες; Ποιος ξέρει στα σίγουρα;

Ποια είναι η άποψή σας για το Εθνικό Σύστημα Υγείας της Ελλάδας και το ιατρικό προσωπικό;

Είχα το προνόμιο να γνωρίσω και να εργαστώ με εξαιρετικούς Ελληνες καρδιολόγους και χειρουργούς. Οταν βλέπω την υψηλή νοημοσύνη και τη δημιουργικότητά τους, διακρίνω σε εκείνους το ίδιο πνεύμα των αρχαίων Ελλήνων. Κάνουν εξαιρετική κλινική έρευνα, ακόμα και με περιορισμένα κεφάλαια και υποδομές. Δεν γνωρίζω σε βάθος το ΕΣΥ, ωστόσο πιστεύω πως όλα τα Εθνικά Συστήματα Υγείας αντιμετωπίζουν σήμερα προκλήσεις.

«Η πορεία μου επιβεβαιώνει το… αμερικανικό όνειρο»

Προέρχεστε από μία φτωχή οικογένεια και καταφέρατε να σπουδάσετε στο Yale με υποτροφία. Αισθάνεστε πως επιβεβαιώνετε το «αμερικανικό όνειρο»;

Απολύτως. Η μητέρα μου ήταν μια γενναία γυναίκα που έφτασε στις ΗΠΑ από την Ελλάδα χωρίς δεκάρα στην τσέπη της και ήταν μόλις 18 ετών. Η δική της ορμή και οξυδέρκεια με οδήγησαν στο να μπορέσω να σπουδάσω σε αυτό το λαμπρό πανεπιστήμιο. Η υποστήριξη του πατέρα μου ήταν εξίσου σημαντική. Βοήθησαν και τα τέσσερα παιδιά τους να κάνουν καλές σπουδές και σπουδαίες καριέρες.

Πώς είναι το 24ωρο ενός από τους κορυφαίους καρδιοχειρουργούς του κόσμου;

Σε όλη μου τη ζωή εργάζομαι καθημερινά από τις 7 μέχρι τις 4. Μετά βλέπω τους ασθενείς μου στο γραφείο από τις 4 έως τις 6 και ύστερα επιστρέφω στο νοσοκομείο, από τις 6 έως τις 8. Βλέπω κάθε ασθενή προσωπικά κάθε μέρα, χωρίς εξαίρεση Σαββατοκύριακα και αργίες. Γράψιμο, έρευνα και διδασκαλία γίνονται σε χρόνο που ξεκλέβω. Είχα το μεγάλο προνόμιο να διδάξω ή και να εργαστώ σε 34 χώρες σε όλες τις ηπείρους. Και νομίζω πως σε αυτά τα ταξίδια μαθαίνω περισσότερα από τους επαγγελματίες της χώρας από αυτά που τους διδάσκω.

WHO IS WHO

Ο δρ Τζον (Ιωάννης) Ελευθεριάδης είναι καθηγητής Καρδιοθωρακικής Χειρουργικής στο πανεπιστήμιο Yale και στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο Yale New Haven. Διεθνώς αναγνωρισμένος ως ειδικός σε επεμβάσεις βλαβών της αριστερής κοιλίας, ιδιαίτερα στη μεταμοσχευτική παράκαμψη των στεφανιαίων αρτηριών, στην ανευρυσματεκτομή της αριστερής κοιλίας και τη μεταμόσχευση τεχνητής καρδιάς.

Εχει κάνει περισσότερες από 5.000 καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις, μεταξύ των οποίων 350 μεταμοσχεύσεις καρδιάς και 200 εμφυτεύσεις τεχνητής καρδιάς.

Εχει ανακηρυχθεί ένας από τους δέκα καλύτερους γιατρούς στις ΗΠΑ από το περιοδικό «Men’sHealth» και κορυφαίος στον κόσμο ειδικός στα ανευρύσματα κοιλιακής αορτής από το Expertscape. Το 2019 εξελέγη αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, στην κατηγορία των Ελλήνων επιστημόνων του εξωτερικού.

Στο βιβλίο «Ξεχωριστές καρδιές: Ενα ταξίδι στην Καρδιοχειρουργική και στη δύναμη του ανθρώπινου πνεύματος» (εκδόσεις «Πατάκη») αφηγείται τις δέκα πιο αξιομνημόνευτες περιπτώσεις ασθενών του που ξεχώρισαν ως θεαματικά παραδείγματα των επιτευγμάτων της σύγχρονης Ιατρικής και Καρδιοχειρουργικής αλλά και από τα ξεχωριστά χαρίσματα των ανθρώπων στις στιγμές της μεγαλύτερης απελπισίας τους.

info

«ΞΕΧΩΡΙΣΤΕΣ ΚΑΡΔΙΕΣ»

ΔΡ ΤΖΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: «Πατάκη»

ΣΕΛ.: 304

Ακολούθησε το eleftherostypos.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις 

Ειδήσεις σήμερα

• Πέτρος Φιλιππίδης: Διακοπή στη δίκη μετά το αίτημα για καταθέσεις κεκλεισμένων των θυρών – Έντονη λογομαχία των δικηγόρων
• Θάνατος τριών παιδιών στην Πάτρα: Εβδομάδα εξελίξεων για την λύση της υπόθεσης
• Πόλεμος στην Ουκρανία: Καταγγελίες για στρατόπεδα συγκέντρωσης Ουκρανών στη Ρωσία
• Πόλεμος στην Ουκρανία-Ανάλυση: Μπορεί ο Πούτιν να πατήσει το… κουμπί – Τα σενάρια του ολέθρου
• Όσκαρ 2022: Σοκ από το χαστούκι του Γουίλ Σμιθ στον Κρις Ροκ – Τι προκάλεσε την αντίδραση του ηθοποιού [βίντεο]

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr