Οι μη μισθωτοί οι οποίοι «ενοχοποιούνται» για υψηλά ποσοστά φοροδιαφυγής, υποχρεώθηκαν από πέρσι σε τεκμαρτή φορολόγηση. Η σκέψη τώρα είναι να ελαφρυνθούν όσοι δεν μπορούν να κρύψουν εισοδήματα και πληρώνουν κανονικά τους φόρους τους.

ΟΟΣΑ

Η έκθεση του ΟΟΣΑ για το φορολογικό βάρος στην εργασία, που δημοσιεύτηκε  πριν από λίγες ημέρες, δίνει κάποιες ιδέες στο οικονομικό επιτελείο σχετικά με την κατεύθυνση που πρέπει να κινηθεί. Εδώ και χρόνια ο ΟΟΣΑ επισημαίνει την παρόμοια φορολογική μεταχείριση του άγαμου χωρίς παιδιά και του ζευγαριού με δύο ανήλικα παιδιά και μόνο έναν εργαζόμενο. Ο Οργανισμός κάνει τις συγκρίσεις του με βάση τρία κλιμάκια εισοδήματος με τιμές του 2024. Το μέσο μικτό ετήσιο εισόδημα που φτάνει τα 25.128 ευρώ, το εισόδημα που υπολείπεται κατά 33% από το μέσο εισόδημα και φτάνει τα 16.883 ευρώ και το υψηλό εισόδημα που είναι 67% υψηλότερο από το μέσο εισόδημα και φτάνει τα 42.080 ευρώ. Αυτό χωρίς να υπολογίζει στις μετρήσεις τα επιδόματα γάμου και τέκνων.

Με βάση το μέσο εισόδημα (25.128 ευρώ), η συνολική φορολογική επιβάρυνση για τον άγαμο χωρίς παιδιά φτάνει το 39,3% (συμπεριλαμβανομένων και των ασφαλιστικών εισφορών) ενώ για το ζευγάρι με δύο παιδιά και έναν εργαζόμενο φτάνει το 37,5%. Τούτο, ενώ στα 22 μέλη της Ε.Ε. που είναι μέλη και του ΟΟΣΑ, η φορολογική επιβάρυνση για τον άγαμο χωρίς παιδιά με μέσο μικτό εισόδημα φτάνει το 41,3% και για το ζευγάρι με δύο παιδιά με έναν εργαζόμενο το 30,4%. Η φορολογική επιβάρυνση για το σύνολο των κρατών-μελών του ΟΟΣΑ είναι χαμηλότερη για τον άγαμο χωρίς παιδιά με μέσο εισόδημα (34,7%) και ακόμη χαμηλότερο για το ζευγάρι με δύο παιδιά και έναν εργαζόμενο όπου η φορολογική επιβάρυνση δεν υπερβαίνει σε μέσα επίπεδα το 25,7%.

Είναι σαφές λοιπόν ότι οι αλλαγές στην κλίμακα εισοδήματος θα πρέπει να μην είναι μόνο «οριζόντιες» αλλά να ληφθούν υπόψη και τα χαρακτηριστικά των νοικοκυριών που φορολογούνται, καθώς, παρά τη μείωση 72 φόρων, υπάρχουν ακόμη πολλές επιμέρους αδικίες, οι οποίες πρέπει να διορθωθούν. Ειδικά σε μια χώρα που αντιμετωπίζει σοβαρό δημογραφικό πρόβλημα και η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας είναι η χαμηλότερη εντός της Ε.Ε.

Κατά τα λοιπά, η φορολογική κλίμακα χρειάζεται έναν ενδιάμεσο συντελεστή της τάξης του 15% για τα εισοδήματα από 10.001 ευρώ (μέχρι τα 10.000 ευρώ ο συντελεστής είναι 9%) μέχρι και τα εισοδήματα από 20.000 ευρώ και πάνω που φορολογούνται σήμερα με συντελεστή 22%. Επίσης η μείωση του ανώτερου συντελεστή του 44% για τα εισοδήματα πάνω από 40.000 ευρώ, αφού μπορεί να αποτελέσει κίνητρο για δήλωση μεγαλύτερων εισοδημάτων.

Ακίνητα

Οι σκέψεις για τον κύριο φόρο ακινήτων, τον ΕΝΦΙΑ, είναι η περαιτέρω μείωσή του ή και η κατάργησή του υπό προϋποθέσεις. Συγκεκριμένα, η σκέψη που έχει πέσει στο τραπέζι είναι, αν υπάρξει ο απαραίτητος δημοσιονομικός χώρος, να καταργηθεί ο ΕΝΦΙΑ για την πρώτη κατοικία, αν η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας δεν ξεπερνά τα 150.000 ευρώ. Ετσι, εκτιμάται ότι θα ελαφρυνθούν τα φτωχότερα νοικοκυριά, τα οποία επιβαρύνθηκαν από την τελευταία αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών σε πιο λαϊκές περιοχές.

Στην κατεύθυνση να δοθεί ένα επιπλέον κίνητρο για να «ανοίξουν» κλειστά ακίνητα, εξετάζεται και η μείωση της αυτοτελούς φορολόγησης ενοικίων, η οποία ξεκινά σήμερα από 15% για εισόδημα από ενοίκια έως 12.000 ευρώ και φτάνει το 45% για εισοδήματα από ενοίκια πάνω από 35.000 ευρώ.

Ποια άλλα μέτρα εξετάζονται

Επιπλέον στο οικονομικό επιτελείο εξετάζονται:

• Η μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης κατά 30% ώστε να πάψουν να είναι παγίδες βαριάς φορολόγησης για πολλές χιλιάδες φορολογούμενους.
• Η περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, οι οποίες μαζί με τη μείωση κατά 1% για φέτος έχει φτάσει σωρευτικά το 5,4% από το 2019. Η έμφαση αναμένεται να δοθεί σε νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας (κυρίως νέους και γυναίκες) όπου υπάρχει πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να μηδενιστούν οι ασφαλιστικές εισφορές για να γίνονται ευκολότερα προσλήψεις και να αυξηθούν τα εισοδήματα.
• Η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος για τις επιχειρήσεις και τα υποκαταστήματά τους ώστε να καταργηθεί οριστικά ο συγκεκριμένος φόρος.
• Η μείωση της φορολογίας στα ασφαλιστήρια συμβόλαια ώστε να αυξηθεί το μερίδιο που κατέχει στο σύστημα σήμερα η ιδιωτική ασφάλιση.

ΟΙ 3 «ΧΟΡΗΓΟΙ» ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ

Η «προίκα» του 2024, τα έσοδα από τη φοροδιαφυγή και η εθνική ρήτρα διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες

Δυνητικά, το οικονομικό επιτελείο θα έχει δημοσιονομικό χώρο τουλάχιστον 3 δισ. ευρώ για να προχωρήσει στις παρεμβάσεις που θα επιλέξει, καθώς μόνο από την υπεραπόδοση της οικονομίας το 2024 (που έφτασε τα 11,4 δισ. ευρώ) έχει μείνει ακόμη ένα «υπόλοιπο» ύψους 2 δισ. ευρώ μετά και τα μέτρα ύψους 1,1 δισ. ευρώ που ανακοινώθηκαν αμέσως μετά το Πάσχα.

Αναθεωρημένο σχέδιο

Μια δεύτερη «σταθερά», που θα δώσει επιπλέον δημοσιονομικό χώρο, είναι τα έσοδα από φοροδιαφυγή. Στο αναθεωρημένο διαρθρωτικό και δημοσιονομικό σχέδιο 2025-2028 που υπέβαλε η Αθήνα στις Βρυξέλλες, τονίζεται ότι τα έσοδα από φοροδιαφυγή θα φτάσουν πάνω από 2 δισ. ευρώ κάθε χρόνο μέχρι και το 2028 χωρίς να δίνονται λεπτομέρειες για κάθε χρόνο μέχρι και το 2028. Η μοναδική εκτίμηση που υπάρχει προς το παρόν είναι ότι τα έσοδα από φοροδιαφυγή για φέτος θα είναι 1,2 δισ. ευρώ περισσότερα από τα 2 δισ. ευρώ που κατέγραψαν εμμέσως η ΕΛΣΤΑΤ και η Eurostat μέσω του πρωτογενούς πλεονάσματος ύψους 11,4 δισ. ευρώ που ανακοινώθηκε αμέσως μετά το Πάσχα.

Οι αμυντικές δαπάνες θα είναι μια τρίτη «πηγή» δημοσιονομικού χώρου για τις μειώσεις φόρων. Σύμφωνα με τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκο Πιερρακάκη, μόνο για το 2025 η ενεργοποίηση της εθνικής ρήτρας διαφυγής για την αύξηση των αμυντικών δαπανών επεκτείνει τον δημοσιονομικό χώρο κατά 500 εκατ. ευρώ. Ο δημοσιονομικός χώρος αναμένεται ότι θα μεγαλώσει από την αύξηση των αμυντικών δαπανών και για το 2026. Από τον επόμενο χρόνο και μετά, η αύξηση των αμυντικών δαπανών θα είναι ακόμη μεγαλύτερη, λόγω της ενεργοποίησης του εκτεταμένου προγράμματος εξοπλισμών, συνολικού κόστους 25 δισ. ευρώ, το οποίο χρονικά θα φτάνει μέχρι και το 2036.