Παράλληλα, το υπουργείο Υγείας έδωσε οδηγία στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) να απαιτήσει από τις τράπεζες ΟΠΑ να υποβάλουν αίτηση για αδειοδότηση, σύμφωνα με όσα ορίζονται σε υπουργική απόφαση του Μαρτίου του 2017, ενώ στο αμέσως προσεχές διάστημα θα είναι έτοιμο από το υπουργείο Υγείας σε συνεργασία με τον ΕΟΜ και τις δημόσιες τράπεζες ΟΠΑ σχέδιο φύλαξης των δειγμάτων βλαστοκυττάρων ώστε να είναι διασφαλισμένα σε περίπτωση που κάποια άλλη ιδιωτική εταιρία διακόψει τη λειτουργία της.

Ο ασκός του Αιόλου για τις τράπεζες ΟΠΑ άνοιξε μετά το κλείσιμο της «Stem – Health» όταν 30.000 γονείς βρέθηκαν σε «ομηρία» και απειλούνταν με καταστροφή των βλαστοκυττάρων των παιδιών τους. Σύμφωνα με τις πληροφορίες από το υπουργείο Υγείας και τον ΕΟΜ, καμία από τις περίπου δέκα ιδιωτικές τράπεζες ΟΠΑ δεν έχει άδεια, ούτε έχει υποβληθεί σε έλεγχο, παρότι φυλάνε σχεδόν 100.000 δείγματα ομφαλοπλακουντιακού αίματος από ελληνικές οικογένειες.

Διαθέτουν μόνο άδεια να λειτουργούν ως επιχειρήσεις από το υπουργείο Εμπορίου. Οπως ορίζει η ισχύουσα διαδικασία, υπεύθυνο της αδειοδότησης είναι το υπουργείο Υγείας, ενώ την εισήγηση για άδεια πραγματοποιεί ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ). Σύμφωνα με πηγές, μόλις δύο εταιρίες είχαν κάνει αίτηση στον ΕΟΜ για να λάβουν άδεια, και αυτές οι αιτήσεις απορρίφθηκαν. Ο λόγος, όπως προκύπτει πάντα από τις ίδιες πληροφορίες, είναι ότι δεν υπήρχαν οι υπουργικές αποφάσεις που θα συμπλήρωναν τον νόμο περί μεταμοσχεύσεων (3984/2011) και θα όριζαν τους όρους και τις προϋποθέσεις λειτουργίας των ΟΠΑ. Ορισμένες ιδιωτικές τράπεζες, πάντως, έχουν γνωμοδότηση από τον ΕΟΜ, όπως αναφέρουν στην περιγραφή του προφίλ τους. Επίσης, οι εκπρόσωποί τους τονίζουν την ασφάλεια που προσφέρουν στους πελάτες τους, λέγοντας στον «Ε.Τ.» ότι όποιο δείγμα έχει ζητηθεί να χρησιμοποιηθεί δεν επέφερε καμία ανεπιθύμητη ενέργεια, «γεγονός που συνηγορεί στην ποιότητα των ελληνικών ιδιωτικά φυλαγμένων βλαστοκυττάρων».

Στη Δικαιοσύνη

Οι ιδιωτικές τράπεζες ομφαλοπλακουντιακού αίματος βρίσκονται πλέον στο μικροσκόπιο της Δικαιοσύνης, μετά τη μηνυτήρια αναφορά που κατέθεσε στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών ο Συνήγορος του Καταναλωτή, Λευτέρης Ζαγορίτης. Ο ίδιος μιλώντας στον «Ε.Τ.» αναφέρει ότι μετά από εκείνο το επίμαχο μέιλ στα τέλη Μαΐου της Stem-Health προς τους γονείς που ανέφερε ότι υπάρχει κίνδυνος καταστροφής των βλαστοκυττάρων των παιδιών τους, δέχθηκε δεκάδες καταγγελίες γονέων. «Ξεκινήσαμε την αλληλογραφία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, ζητώντας διευκρινίσεις για την Ιατρική Τεχνολογία – Ελληνική Τράπεζα Βλαστοκυττάρων Α.Ε., όπως είναι ολόκληρος ο τίτλος της Stem Health. Από την έρευνά μας προέκυψε ότι η τράπεζα δεν είχε άδεια από το υπουργείο Υγείας ούτε καν είχε αιτηθεί να λάβει άδεια. Κατόπιν αυτού, ζητήσαμε από την Εισαγγελία τη διερεύνηση τέλεσης αξιόποινων πράξεων και τον ενδεχόμενο καταλογισμό ποινικών ευθυνών για την εν λόγω τράπεζα, αλλά και να γίνει έρευνα για το εάν έχουν αδειοδοτηθεί οι υπόλοιπες τράπεζες και εάν η λειτουργία τους κατά τη συλλογή, τη συντήρηση και τη φύλαξη του αναντικατάστατου βιολογικού υλικού ακολουθούν αξιόπιστες διαδικασίες».

Αξίζει να σημειωθεί πως, σύμφωνα με τις πληροφορίες, πριν την περίπτωση της Stem-Health, έκλεισαν άλλες δύο τράπεζες στη Θεσσαλονίκη, κάτι που δεν έγινε γνωστό, καθώς οι γονείς φέρονται να έτυχαν άμεσης και ικανοποιητικής μεταχείρισης από άλλες τράπεζες, που ανέλαβαν τη φύλαξη των βλαστοκυττάρων έναντι μικρού αντιτίμου (10 ή 20 ευρώ τον χρόνο).

Αυτή τη στιγμή, οι γονείς που είχαν εμπιστευτεί τη Stem-Health έχουν προσφύγει στη Δικαιοσύνη, ενώ, παρά τις αρχικές αντιδράσεις, μετά από εισαγγελική παραγγελία ο Ομιλος Υγεία είναι ο αρμόδιος για τη φύλαξη των βλαστοκυττάρων που είχε η Stem-Health, στις ίδιες εγκαταστάσεις.

Δημόσιες Τράπεζες

Εκτός από τις δέκα ιδιωτικές τράπεζες ομφαλοπλακουντιακού αίματος, λειτουργούν και μόλις τρεις δημόσιες, στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και τα Χανιά. Η διαφορά τους είναι ότι στις ιδιωτικές το μόσχευμα ανήκει στους γονείς, ενώ στις δημόσιες το μόσχευμα ανήκει στην τράπεζα, με δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί από οποιονδήποτε το έχει ανάγκη. Πρόκειται δηλαδή για κάτι αντίστοιχο της εθελοντικής αιμοδοσίας. Οι υπεύθυνοι των δημόσιων τραπεζών επιμένουν ότι η δωρεά ομφαλικών μοσχευμάτων σε δημόσιες τράπεζες θα έλυνε το πρόβλημα για όλα τα παιδιά και τους ενηλίκους που χρήζουν μεταμόσχευσης και δεν βρίσκουν δότη στην οικογένεια. Στη Θεσσαλονίκη, για παράδειγμα, όπως λένε οι υπεύθυνοι της δημόσιας τράπεζας, το 30% των γεννήσεων απευθύνεται για τη διαδικασία φύλαξης βλαστοκυττάρων στη δημόσια τράπεζα.

Παρόλα αυτά, από τη μια η πίεση των γιατρών στα ιδιωτικά μαιευτήρια προς συγκεκριμένες εταιρίες, από την άλλη η αδυναμία των δημόσιων τραπεζών να βγουν επιθετικά μπροστά στην ενημέρωση λόγω έλλειψης προσωπικού και πόρων, έχουν φέρει σε δεύτερη μοίρα τις δημόσιες τράπεζες βλαστοκυττάρων.

Σύμφωνα με πληροφορίες από γυναίκες που έχουν γεννήσει πρόσφατα, στα ιδιωτικά μαιευτήρια δε γίνεται ενημέρωση για τις δημόσιες τράπεζες, και ο κάθε μαιευτήρας – γυναικολόγος προτείνει απλά μια εταιρία με την οποία συνεργάζεται το μαιευτήριο ή και ο ίδιος.

ΜΑΡΙΑ – ΝΙΚΗ ΓΕΩΡΓΑΝΤΑ

[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου