Γράφει ο Γιώργος Μιχαηλίδης*

Μία τέτοια περίπτωση είναι και η ομάδα της Owiwi που έχω την ειλικρινή χαρά να φιλοξενήσω στο Talk Show. Η Αθηνά Πολίνα Ντόβα, ο Ηλίας Βαρθολομαίος και ο Χριστόφορος Λουτζάκης είναι τρεις νέοι άνθρωποι που -ίσως να- αλλάζουν τον τρόπο που οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν από εδώ και στο εξής τους εργαζομένους τους.

Λανσάροντας το Owiwi, ένα video game επαγγελματικής αξιολόγησης, γίνονται μία άκρως ενδιαφέρουσα ελληνική start up που αντλεί κεφάλαια, κεντρίζει το ενδιαφέρον του Γάλλου προέδρου, Φρανσουά Ολάντ, ενώ η… χάρη τους φτάνει μέχρι και τον Μπαράκ Ομπάμα που αναμένεται να συναντήσουν κατά την επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου στην Αθήνα στα μέσα Νοεμβρίου.

Πήγα στα γραφεία τους στο Μαρούσι. Μπαίνοντας στο κτήριο αισθάνεσαι σαν να έχεις φύγει από την Ελλάδα και την παγιωμένη εικόνα που έχουμε για τις επιχειρήσεις στην χώρα μας. Σε έναν χώρο ζεστό, άκρως λειτουργικό τον οποίο μοιράζονται με άλλη μία start up, η ομάδα της Owiwi περνά την μέρα της αλλά και πολλές φορές την νύχτα της εκεί, βελτιώνοντας ένα προϊόν που διεκδικεί επάξια τον επιθετικό προσδιορισμό «πρωτοποριακό».

Τι είναι το Owiwi

Τους ρώτησα χωρίς περιστροφές να μας πουν τι ακριβώς είναι το video game τους και πώς αυτό μπορεί να αποτελέσει εργαλείο αξιολόγησης εργαζομένων. «Είναι σαν μία ιστορία που διαβάζεις ένα βιβλίο και εσύ ως ο ήρωας του βιβλίου αυτού και βλέποντας όλα όσα σου παρέχονται, ‘μπαίνεις’ μέσα στο παιχνίδι και καλείσαι να πάρεις αποφάσεις για το τι θα κάνεις στην συνέχεια», μας είπε ο Χριστόφορος. Η Αθηνά συμπλήρωσε λέγοντας πως «το Owiwi “χτίστηκε” με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να μπορεί να το παίξει ο οποιοσδήποτε και η εμπειρία να είναι ίδια για έναν gamer και για κάποιον που δεν είχε παίξει ποτέ στην ζωή του video game. Θέλαμε να εξασφαλίσουμε πως το αποτέλεσμα δεν θα είναι προδιαγεγραμμένο από την εμπειρία των δοκιμαζόμενων στα games».

Μέσα από την κουβέντα έμαθα πως το παιχνίδι τοποθετεί τον παίκτη στην εποχή των εξερευνήσεων του Χριστόφορου Κολόμβου. Ωστόσο υπάρχει ο… θρύλος γύρω από τον οποίο έχει βασιστεί το μυθιστόρημα. Και αυτός στο Owiwi μάς λέει πως ο Οδυσσέας δεν έφτασε ποτέ στην Ιθάκη, αλλά περιπλανήθηκε στα νησιά που παρουσιάζει το Owiwi. Στο κάθε νησί από αυτά, ο Οδυσσέας άφησε και από κάτι το οποίο καλείσαι τώρα εσύ να το βρεις κατά την περιήγησή σου. Όπου νησί, μπορείς να βάλεις και από μία δεξιότητά σου την οποία το παιχνίδι αξιολογεί.

Ο Ηλίας μας επισήμανε πως από την εμπειρία τους κατά τις πρώτες παρουσιάσεις του Owiwi τους έλεγαν χαρακτηριστικά «α, τελικά αυτό δεν είναι video game». Το Owiwi έχει δημιουργηθεί με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε κατά την εμπειρία σου σε αυτό να απαντάς σε ερωτήσεις δεξιοτήτων χωρίς να το γνωρίζεις!

Αναπόφευκτα έπρεπε να πούμε κι άλλα για αυτό. Είχα απέναντί μου μόλις τρία άτομα και μιλούσαμε για ένα video game το οποίο φιλοδοξούσε να αλλάξει τον παραδοσιακό τρόπο συνεντεύξεων στον εργασιακό χώρο. Οι τρεις τους μας ενημερώνουν πως οι άλλοι συντελεστές, όπως ο creative writer ή ο game designer είναι εκτός Ελλάδας. Οι συνεργάτες μας βρίσκονται από την Νέα Ζηλανδία και την Αμερική, μέχρι την Χαβάη και την Ουκρανία. Έπρεπε να τους ρωτήσω.

Γιατί από το εξωτερικό; Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν αξιόλογοι επαγγελματίες του χώρου; Έλαβα αρνητική απάντηση. Μου ξεκαθάρισαν πως η Ελλάδα έχει πολύ καλό ανθρώπινο δυναμικό, αλλά στον τομέα του game developing στερούματε εξειδικευμένου προσωπικού καθώς όσοι ασχολούνται με αυτό, το κάνουν ως δεύτερη δουλειά ή ώς συμπλήρωμα στο εισόδημά τους. Κατ΄ επέκταση δεν έχουν και τον επαγγελματισμό ανθρώπων οι οποίοι δικτυώνονται και ζουν χάρις σε αυτό.

Η αλήθεια είναι πως ήμασταν ήδη 15 λεπτά σε μία όμορφη αίθουσα με τζάμια περιμετρικά μας σε άνετους καναπέδες, το παιχνίδι ομολογώ δεν το είχα παίξει ακόμα και, δεν είχα καταλάβει πώς το Owiwi μπορεί να επιτελέσει τον σκοπό του. Η απάντηση που μου έδωσαν ήταν κατατοπιστική: «Η αλήθεια είναι πως δεν έχουμε φτιάξει απλά ένα video game. Έχουμε φτιάξει ένα ψυχομετρικό εργαλείο. Το video game ήταν το τελευταίο πράγμα που κάναμε. Εμείς φτιάξαμε πρώτα τον αλγόριθμο. Τα ψυχομετρικά εργαλεία χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Είναι αυτά που μετρούν προσωπικότητα και αυτά που μετρούν δεξιότητες.

»Τα πρώτα τα κάνεις μία φορά στην ζωή σου, γιατί σύμφωνα με τους επιστήμονες η προσωπικότητά σου δεν αλλάζει. Οι δεξιότητες όμως αλλάζουν συνέχεια. Αυτά μετράμε εμείς. Έτσι λοιπόν επιστρατεύσαμε τον κύριο Ιωάννη Νικολάου, τον καθηγητή της ΑΣΟΕΕ και ένα ολόκληρο team από ψυχολόγους και οργανωσιακούς ψυχολόγους όπου φτιάξαμε το μοντέλο το οποίο συνδέει την επιλογή με το αποτέλεσμα. Για να φτάσουμε εκεί όμως έπρεπε να μελετήσουμε όλη την απαραίτητη βιβλιογραφία που υπάρχει και ξεκινά από το 1985 και φτάνει μέχρι σήμερα. Τελικά φτιάξαμε τον αλγόριθμο που συνδέει τις απαντήσεις που δίνεις σε ερωτήσεις που σου παρατίθενται, με την δεξιότητά σου χωρίς ωστόσο να καταλαβαίνεις πως σε ρωτάμε κάτι που έχει να κάνει με την επαγγελματική σου πορεία».

Μετά από όλα αυτά η ερώτησή μου ήταν αναμενόμενη: Πηγαίνετε δηλαδή να αλλάξετε τον παραδοσιακό τρόπο αξιολόγησης των εργαζομένων;

«Δεν ξέρουμε αν πάμε όντως να κάνουμε κάτι τέτοιο. Αυτό ίσως είναι το αποτέλεσμα. Αυτό που θέλουμε εμείς να κάνουμε είναι να βοηθήσουμε τους υποψηφίους αλλά και τις εταιρείες. Την έχουμε περάσει και εμείς την διαδικασία της ψυχρής συνέντευξης στην οποία έχεις σίγουρα άγχος και πολλές φορές λες όχι αυτό που πιστεύεις αλλά αυτό που θέλει να ακούσει η εταιρεία.

»Όταν λέμε αξιολόγηση δεν αφορά μόνο τις εταιρείες. Γι’ αυτό και το παιχνίδι είναι δωρεάν. Οποιοσδήποτε μπορεί να μπει στην πλατφόρμα να το παίξει και να το βάλει στο βιογραφικό του. Τώρα τελευταία όμως έχουμε και ζήτηση από πανεπιστήμια και ιδιωτικά σχολεία τα οποία θέλουν να το χρησιμοποιήσουν και ως επαγγελματικό προσανατολισμό.

»Το να γνωρίζει η εταιρεία τα χαρακτηριστικά των εργαζομένων της είναι μία win-win διαδικασία. Γιατί και ο εργαζόμενος τελικά αποκτά μία θέση για την οποία είναι ‘φτιαγμένος’ και γιατί η εταιρεία αποκομίζει από τους υπαλλήλους της το maximum των δυνατοτήτων τους αφού αυτοί κάνουν αυτό που τους αρέσει και τους εκφράζει».

Παιδιά μιλάμε για το Owiwi εδώ και ώρα. Τι σημαίνει επιτέλους το Owiwi; Αφού πρώτα χαμογέλασαν και κοιτάχτηκαν όλοι μεταξύ τους μου είπαν: «Σημαίνει κουκουβάγια στην νιγηριανή διάλεκτο των Γιορούμπα. Είναι μία φυλή στην Νιγηρία η οποία φημίζεται πολύ για την ιστορία της αλλά και την κουλτούρα της καθώς πολλά παιχνίδια από αυτά που παίζουμε σήμερα έχουν λέξεις και στοιχεία από τους Γιορούμπα».

Και ποιος το σκέφτηκε; Η Αθηνά μας είπε: «Δουλεύοντας στην UpStream είχαμε πολλούς πελάτες από την Νιγηρία και κάποια στιγμή άκουσα την λέξη Owiwi. Έμαθα τι σημαίνει, έγινε ο συνειρμός του πτηνού που βλέπει στο σκοτάδι και του παιχνιδιού βλέπει τις δυνατότητές σου και εγένετο Owiwi».

Η start up στην Ελλάδα του 2016

Η Owiwi είναι μία start up η οποία δεν ξεπήδησε από το πουθενά. Η Αθηνά, ο Χριστόφορος και ο Ηλίας είχα περάσει από το πρόγραμμα επιχειρηματικότητας Egg της Eurobank. Τους ζήτησα να μας μιλήσουν για αυτήν την εμπειρία.

Αν μπορεί να συνοψίσει κανείς το πώς τελικά μπήκαν στο πρόγραμμα, αυτό μπορεί να συνοψιστεί στην μάχη των δύο φύλων. Η Αθηνά ρώτησε τον Ηλία αν θέλει να δηλώσουν συμμετοχή, αυτός απάντησε «όχι» και τελικά η Αθηνά δήλωσε. Και μάλλον είχε αυτή δίκιο.

Μου αποκάλυψαν πως ούτε που φαντάζονταν πόσο πολύ θα τους βοηθήσει. Ήταν μία πολύ χρήσιμη εμπειρία γιατί χάρις σε αυτήν μπόρεσαν να καταλάβουν πώς είναι να διοικείς μία επιχείρηση. Τους δόθηκε χώρος για να δουλέψουν ενώ απαραίτητη προϋπόθεση ήταν να στήσουν την εταιρεία τους, κοινώς να αποκτήσουν ΑΦΜ. «Σε βάζουν στο κλίμα της διοίκησης μίας κανονικής εταιρείας. Υπολογίζεις έσοδα και έξοδα, το ΑΦΜ τρέχει και γενικά είσαι συνεχώς σε ένα περιβάλλον το οποίο θα σε προετοιμάσει για το τι θα αντιμετωπίσεις μόλις βγεις στην αγορά», μας είπε ο Ηλίας.

Είχα μπροστά μου τρία παιδιά νέα, της δικής μου γενιάς που αποφάσισαν να δημιουργήσουν, να πρωτοπορήσουν και εν τέλεια να παλέψουν στην ελληνική αγορά της κρίσης. Τους ρώτησα λοιπόν, πώς και δεν έφυγαν για το εξωτερικό και ποια η μέχρι τώρα εμπειρία τους ως start up.

Μου είπαν ορθά-κοφτά: «Είναι απογοητευτική μεν αλλά όχι υπάρχουν και τα θετικά. Για παράδειγμα αντιμετωπίζεσαι ως κανονική εταιρεία από πλευράς φορολογίας αλλά δεν είσαι κανονική εταιρεία. Δεν έχεις τις υποδομές, δεν έχεις τις δομές αλλά ούτε και τους αυτοματισμούς μίας εταιρείας. Την ίδια ώρα όμως η Ελλάδα είναι ένα πολύ καλό περιβάλλον για δοκιμή start up. Η αγορά είναι μικρή και μπορείς να δοκιμάσεις το προϊόν σου προτού το βγάλεις στο εξωτερικό. Για παράδειγμα στην Αμερική ένα λάθος μπορεί να μην συγχωρεθεί ενώ εδώ έχεις την δυνατότητα να δοκιμάσεις.

Πρέπει επίσης να σημειώσουμε πως στην Ελλάδα υπάρχει πολύ καλό δυναμικό για τις start ups. Πολλές μεγάλες εταιρείες έχουν φέρει τα development centers τους στην Ελλάδα. Παλιά δοκίμαζαν την Ινδία. Είδαν τις δυσκολίες εκεί και τελικά αποφάσισαν πως στην Ελλάδα έχουν πολλά περισσότερα οφέλη. Αυτά βέβαια αφορούν τις μεγάλες εταιρείες. Οι μικρές έχουν να αντιμετωπίσουν όχι μόνο τον μήνα-μήνα αγώνα για επιβίωση αλλά και την αρνητική φήμη που ακολουθεί την χώρα μας».

Εδώ μου εξήγησαν την σκέψη τους. «Αυτό που λένε πως εάν πετύχεις στην Νέα Υόρκη θα πετύχεις παντού είναι bullshit. Στην Ελλάδα έχεις να αντιμετωπίσεις ένα περιβάλλον που είναι εχθρικό, δουλεύει εναντίον σου και εν τέλει δεν σε θέλει. Όταν το 60% του χρόνου σου πρέπει να το σπαταλήσεις για να ασχοληθείς με ΙΚΑ, εφορία και το ευρύτερο κράτος και δεν αξιοποιείς τον χρόνο αυτό για να τον κάνεις focus στην ίδια σου την επιχείρηση και να βελτιώσεις το προϊόν σου, αυτό είναι μεγάλη δοκιμασία. Αν βγεις από αυτήν κερδισμένος, τότε δεν έχεις να φοβηθείς τίποτα και πουθενά».

Και όσον αφορά την πλειοψηφία των start up; Αυτές γιατί αποτυγχάνουν; «Η στρεβλή αντίληψη είναι πως ορισμένοι θέλουν να γίνουν το επόμενο Facebook και το επόμενο Twitter. Δεν χρειάζεται. Το θέμα είναι να μπορείς να κάνεις την ζωή έστω και ενός ανθρώπου καλύτερη. Οι start up έχουν και έναν συναισθηματικό παράγοντα. Για παράδειγμα εμείς θυμόμαστε την συγκίνηση που αισθανθήκαμε όταν ήρθαν τα πρώτα mail στα οποία μας ευχαριστούσαν γιατί μέσα από το Owiwi μπόρεσαν να μάθουν πράγματα για τους εαυτούς τους και να τα πάνε καλά σε μία συνέντευξη

Την ίδια ώρα αξίζει να σημειώσουμε πως υπάρχουν οόκληρες μελέτες γύρω από την αποτυχία των start up που φυσικά δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Μερικοί από τους λόγους μπορεί να είναι η μη έρευση κεφαλαίων, άλλη η λάθος απορρόφησή τους, ενώ μπορεί να τα έχεις κάνει όλα τέλεια και να αποτύχεις και πάλι γιατί το τέλειο προϊόν σου να μην είναι αυτό που ψάχνει η αγορά. Κοινώς να μην χρειάζεσαι».

Μέχρι στιγμής η Owiwi είναι επιτυχημένη. Τι αποκομίζουν από την προσπάθειά τους για εξωστρέφεια, καθώς μου ξεκαθάρισαν από την αρχή πως η Ελλάδα είναι μόνο ένα βήμα μπροστά σε αυτά που θέλουν να κάνουν. Η απάντηση αποστομωτική: «Από επενδυτές; Ό,τι χειρότερο να κάνεις operate στην Ελλάδα. Έχουμε χάσει συμφωνίες, γιατί μας είπαν να τους χτυπήσουμε ξανά την πόρτα μόνο όταν κάνουμε relocate. Γιατί να επενδύσει κάποιος σε μία ελληνική start up και να μπλέξει με το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Κοινώς να μην ξέρει αν οι καταθέσεις του θα κουρευτούν ή οτιδήποτε άλλο.

»Σαν χώρα η Ελλάδα μας είναι η καλύτερα χώρα στον κόσμο. Δεν το συζητάμε αυτό. Γι αυτό και μιλώντας με ανθρώπους από το εξωτερικό, η πλειοψηφία, θα ήθελε να υπήρχαν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για να κάνουν αυτές relocate εδώ και όπως μας έχουν πει, θα το έκαναν και αύριο κιόλας».

Από τον ιδρώτα και τον κόπο τους

Για κάποιον ο οποίος δεν είναι γνώστης, είναι απορίας άξιον, πώς μία start up βγάζει τα χρήματά της. Τους ρώτησα να μου μιλήσουν γι αυτό το… κεφάλαιο. «Δεν τα βρήκαμε, αυτό είναι το θέμα. Τον πρώτο καιρό κάναμε όλοι δεύτερες δουλειές, ό,τι λεφτά βγάζαμε τα αποθηκεύαμε για την Owiwi και για τα προσωπικά μας έξοδα… χαρτζιλίκι. Πλέον έχουμε βρει επενδυτές».

ΠΟιοι ειναι όμως οι άνθρωποι πίσω από το Owiwi;

Αθηνά-Πολίνα Ντόβα

Εγώ στην εταιρεία είμαι στο κομμάτι Chief of operations, κάτι που επέλεξα γιατί μου άρεσει.

Το πρώτο μου πτυχίο ήταν στη Νομική, έκανα ειδίκευση στις εργασιακές σχέσεις, δούλευα σε τράπεζα και στην συνέχεια σπούδασα στο Alba, International Business and Management, όπου και γνώρισα τον Ηλία χωρίς φυσικά να έχω στο μυαλό μου να κάνω κάτι δικό μου.

Όταν τελικά σου μπει το μικρόβιο, εκεί έρχεσαι αντιμέτωπος με την ζωή σου. Την δουλειά σου και την πορεία που ήδη έχεις αρχίσει να χτίζεις.

Σε αυτό σημείο, θυμάμαι είχα διαβάσει μία φράση που μου άρεσε πάρα πολύ και έλεγε «Ένα από τα τρία πιο εθιστικά ναρκωτικά στον κόσμο μας είναι ο σταθερός μισθός», με επηρέασε και συνειδητοποίησα πως εάν δεν έκανα το βήμα στα 23-24 δεν θα το δοκίμαζα ποτέ.

Χριστόφορος Λουτζάκης

Εγώ είμαι ο CTO της εταιρείας, υπεύθυνος του τεχνολογικού κομματιού. Έχω τελειώσει Πληροφορική και Τηλεπικοινωνίες στο Καποδιστριακό.

Εμένα από την άλλη εξ αρχής ήταν σκοπός μου να κάνω κάτι δικό μου.

Αυτό το δικό μου ήθελα να κάνει καλύτερες τις ζωές των ανθρώπων, απλώς είχα αποφασίσει να μπω στην αγορά εργασίας, να αποκτήσω την εμπειρία και στην συνέχεια να το ξεκινήσω.

Είχα δουλέψει σε start ups, γνώρισα την Αθηνά, εμφανίστηκε η ιδέα του Owiwi και ασχολήθηκα.

Γιατί όπως διάβαζα σε ένα άρθρο: Δεν υπάρχει καλύτερη ώρα για να ασχοληθείς με τις start ups από το τώρα.

Ηλίας Βαρθολομαίος

Είμαι ο CEO της Owiwi, και είμαι ο πιο μικρός της ομάδας. [πειράγματα και σημείωση από τον Χριστόφορο πως είναι μόλις για δύο μήνες μικρότερος].

Γεννήθηκα στην Αμερική, όταν ήμουν έξι μηνών ήρθαμε οικογενειακώς στην Ελλάδα.

Πήγα σχολείο στο St. Lawrence όπου ουσιαστικά με προετοίμασαν για να σπουδάσω στην Αγγλία.

Πήγα στο Brunel, σπούδασα Business and Management, τελείωσα σε τρία χρόνια. Ήθελα να κάνω μεταπτυχιακό και ψάχνοντας κατέληξα στην Ελλάδα, στο Alba.

Στην ιστορία του Owiwi έπαιξε ρόλο και το ότι ήμουν gamer αλλά ντρεπόμουν να το πω και να το εξωτερικεύσω.

Τελικά είμαι στο video game industry και κάνω αυτό που αγαπώ.

Τους είχα παρακολουθήσει λίγο στο Facebook και είδα πως μένουν μέχρι αργά στο γραφείο τους. Τους είπα να μου μιλήσουν για αυτό.

Η απάντηση είναι απλή, μας είπε ο Χριστόφορος, «η δουλειά μας είναι η ζωή μας». Όλοι τους παραδέχθηκαν πως η δουλειά δεν σταματά ποτέ. «Είναι το 100% του χρόνου σου και για παράδειγμα αυτό δεν είναι επιλογή γιατί μιλάμε με κόσμο από όλο τον πλανήτη. Όταν εσύ πέφτεις για ύπνο ο άλλος στην Αμερική ξυπνάει και σου στέλνει email, τι θα κάνεις»; είπε ο Ηλίας.

«Μέσα στην προσπάθεια του να ισορροπήσεις τις σχέσεις της προσωπικής σου ζωής και της επαγγελματικής υπάρχει και το καλό του ότι οι συνεργάτες σου που τους βλέπεις όλη μέρα γίνονται κατά κάποιο τρόπο και η οικογένειά σου. Μαθαίνεις για αυτούς πολλά πράγματα και κατ επέκταση τους κάνεις και φίλους σου, και αυτό είναι μία πολύ ισχυρή συνταγή για να πετύχει μία start up», είπε η Αθηνά.

Λίγο αργότερα και ενώ τρώγαμε το φαγητό που είχαμε παραγγείλει αλλά κόντευε να κρυώσει, οι ρόλοι αντιστράφηκαν και βρέθηκα εγώ στην θέση του συνεντευξιαζόμενου. Όσο κι αν προσπάθησα να διαφύγω δεν τα κατάφερα, άλλωστε και οι τρεις τους ξέρουν πώς να σε κάνουν να πεις πράγματα για τον εαυτό σου χωρίς καν να το καταλάβεις. Αυτό δεν είναι και το Owiwi;

Μπορείς και εσύ να παίξεις κάνοντας κλικ ΕΔΩ