Tο μακροσκελές κείμενο μιας σημαντικής επιγραφής αυτής της περιόδου από το Ασκληπιείο της Κω αναφέρει ότι Κώοι δικαστές παρενέβησαν για τη διευθέτηση κάποιας πολιτικής κρίσης στην Τήλο και την αποκατάσταση του δημοκρατικού πολιτεύματος.
Η επιγραφή από το Ασκληπιείο της Κω μνημονεύει επίσης τη θέσπιση ενόρκου δέσμευσης των πολιτών της Τήλου άνω των δεκαοκτώ ετών να προασπίζονται το δημοκρατικό πολίτευμα. Αυτή η ιστορία για τη Δημοκρατία κατά τους κλασικούς χρόνους είναι μία από τις πολλές που συνοδεύουν τα σπουδαία ευρήματα τα οποία ξεδιπλώνουν τη συνέχεια της ιστορίας των κατοίκων ενός από τα μικρότερα νησιά των Δωδεκανήσων και τα οποία έχουν βρει τη θέση τους στο νέο Διαχρονικό Μουσείο της Τήλου. Ανάμεσα στη Ρόδο και την Κω, η Τήλος αποκαλύπτει τον ιστορικό της πλούτο της σε ένα σύγχρονο, νέο βιοκλιματικό κτίριο, συνολικού εμβαδού 798 τετραγωνικών μέτρων.
«Η έκθεση του Μουσείου διατρέχει όλη τη διαχρονία της πολιτιστικής φυσιογνωμίας του νησιού και ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να περιηγηθεί στους εκθεσιακούς χώρους και να αναγνωρίσει την πολυεπίπεδη έρευνα που έχει συντελεστεί σε όλα τα στάδια υλοποίησής του», περιγράφει στον «Ε.Τ.» η υπεύθυνη αφυπηρετήσασα αρχαιολόγος Εριφύλη Κανίνια και μας ξεναγεί στο πολύτιμο νεοσύστατο έργο στο νησί των Δωδεκανήσων. Ο πρώτος επισκέπτης του νέου Μουσείου ήταν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, όταν ταξίδεψε πριν λίγες ημέρες στο νησί, καθώς η Τήλος είναι το πρώτο νησί παγκοσμίως που χάρη στο πιλοτικό πρόγραμμα «Just Go Zero Tilos» έχει μηδενίσει την ταφή απορριμμάτων κι έχει λάβει την πιστοποίηση «Zero Waste Cities». Ως «πολύ ωραίο μικρό μουσείο-κόσμημα» χαρακτήρισε ο κ. Μητσοτάκης το νέο Διαχρονικό Αρχαιολογικό Μουσείο, «το οποίο αναδεικνύει και τη μεγάλη πολιτιστική ιστορία αυτού του πολύ όμορφου τόπου».
Ευρήματα από την Υστερη Εποχή του Χαλκού και την Κλασική Περίοδο έως την Υστερη Αρχαιότητα και τα μεταβυζαντινά χρόνια αφηγούνται τη ζωή στο νησί. Οι εργασίες για την οργάνωση της έκθεσης υλοποιήθηκαν από τις υπηρεσίες του ΥΠΠΟ, και ειδικότερα από την Υπηρεσία Νεοτέρων Μνημείων και Τεχνικών Εργων Δωδεκανήσου και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου.
ΤΙ ΔΙΑΒΑΣΑ
Πέντε ενότητες
Η έκθεση αναπτύσσεται σε πέντε ενότητες, που διαρθρώνονται σε ισάριθμες αίθουσες και καλύπτουν ένα ευρύ χρονικό φάσμα κατοίκησης του νησιού, από την Υστερη Εποχή του Χαλκού (1600-1500 π.Χ.), την Κλασική και Ελληνιστική Περίοδο (1050 π.Χ.- 1ος αι. μ.Χ.), την Υστερη Αρχαιότητα, τη Βυζαντινή και την Ιπποτική Περίοδο και τα μεταβυζαντινά χρόνια. Κεραμικά κύπελλα από τη θέση «Γαρίπα», στα νοτιοδυτικά του Μεγάλου Χωριού, που χρονολογούνται στην πρωιμότερη φάση της Υστερης Εποχής του Χαλκού (1600-1500), αγγεία της ίδιας περιόδου από τη θέση «Λακκιά», η επιγραφή από το Ασκληπείο της Κω με τον όρκο των Τηλίων του 4ου αι. π.Χ., που μαρτυρά την παρέμβαση Κώων δικαστών για τη διευθέτηση κάποιας πολιτικής κρίσης στην Τήλο για να διαφυλάξουν τη δημοκρατία, κτερίσματα από τους τάφους των αρχαίων νεκροπόλεων και ευρήματα από περιστασιακές έρευνες, επιτύμβιες στήλες και γλυπτά είναι μερικά μόνο από τα εκθέματα της Συλλογής. Η Υστερη Αρχαιότητα και η στροφή στο χριστιανισμό εκπροσωπούνται από νομίσματα και αρχιτεκτονικά μέλη από τις πρωτοβυζαντινές βασιλικές του νησιού, ενώ η Βυζαντινή, η Ιπποτική και Μεταβυζαντινή Περίοδος από νομίσματα, εκκλησιαστικά σκεύη και φορητές εικόνες, ως χρησιδάνειο της Ιεράς Μητρόπολης Σύμης, Τήλου, Χάλκης και Καστελλορίζου, καθώς και ένα μουσουλμανικό φιρμάνι.
Στόχος να είναι ανοιχτό όλο το έτος
Πριν από μόλις έξι ημέρες, στις 18 Απριλίου, άνοιξαν οι πόρτες του νέου Διαχρονικού Μουσείου της Τήλου, μετά από μια πολυετή προσπάθεια και την υποστήριξη φορέων και υπηρεσιών. Εμπνευστής της ίδρυσής του υπήρξε, ήδη από τη δεκαετία του ’70, ο δημοδιδάσκαλος Απόστολος Λογοθέτης, ενώ το έργο πραγματοποιήθηκε κατόπιν δωρεάς του οικοπέδου από την Ιερά Μητρόπολη Σύμης, Τήλου, Χάλκης και Καστελλορίζου το 2014 και τη στήριξη του Δήμου Τήλου και της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, που συνέβαλαν στην ένταξή του στο συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα ΕΣΠΑ «Νότιο Αιγαίο 2014-2020».
Είναι αξιοσημείωτο πως πολλά από τα ευρήματα περισυλλέχθηκαν και διασώθηκαν χάρη στον παλαιό φύλακα αρχαιοτήτων Παντελή Γιαννουράκη. «Τα μουσεία στα ακριτικά νησιά οφείλουν να λειτουργούν σε πολλαπλές κατευθύνσεις της πολιτιστικής διαδικασίας, ώστε όχι μόνο να ενισχύεται η εθνική συνείδηση των κατοίκων που παραμένουν, αλλά και να αποτελούν πόλους οικονομικής ανάπτυξης γύρω από το ανεκτίμητο κεφάλαιο της πολιτιστικής κληρονομιάς. Το Μουσείο γεννήθηκε, πρέπει να συντηρηθεί σωστά και να συνεχίσει να εκπληρώνει τον προορισμό του», μας περιγράφει η κ. Κανίνια και επισημαίνει ότι «στόχος και ελπίδα μας είναι το Μουσείο να παραμένει ανοιχτό κατά τη διάρκεια όλου του έτους και να υπάρχει προσωπικό».