Ωσπου το 1981 ξεκίνησε επίσημα η συγγραφή κόμικς. Εκτοτε ο Τάσος Αποστολίδης έχει γράψει 33 σενάρια για κόμικς-graphic novels, εκ των οποίων τα περισσότερα κυκλοφορούν μέχρι και σήμερα με συνεχείς επανεκδόσεις!

«Μύθοι Αισώπου», «Αντιγόνη», «Ιφιγένεια», «Ολυμπιακοί Αγώνες στην αρχαία Ελλάδα», «Οδύσσεια» είναι μερικοί από τους τίτλους των κόμικς που φέρουν την υπογραφή του Θεσσαλονικιού συγγραφέα και μαθηματικού με 42 χρόνια στην Εκπαίδευση. Με απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού της Ελλάδας, τα βιβλία του διατίθενται από τα πωλητήρια των αρχαιολογικών μουσείων της χώρας, καθώς και από το Μουσείο της Ακρόπολης. Δεκάδες τίτλοι και πολλές διακρίσεις.

«Δικαίωση»

«Τα βραβεία και οι διακρίσεις δεν είναι φυσικά στόχος, είναι δικαίωση και είναι καλοδεχούμενα!», λέει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο Τάσος Αποστολίδης με αφορμή το μεγάλο βραβείο που του απονεμήθηκε από την Ελληνική Ακαδημία Κόμικς για το σύνολο του έργου του, κατά τη διάρκεια της απονομής των Ελληνικών Βραβείων Κόμικς 2024 στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηνών, στο πλαίσιο του Comicdom Con Athens 2024.

«Με το βραβείο της Ακαδημίας Κόμικς συγκινήθηκα ιδιαίτερα», ομολογεί ο κ. Αποστολίδης, γιατί -όπως μας εξηγεί- το βραβείο προέρχεται από νέους ανθρώπους του χώρου, που ξέρουν και αναγνωρίζουν τη δουλειά, την πολλή δουλειά, των παλιότερων δημιουργών.

Η συζήτηση με τον Τάσο Ιωαννίδη έγινε με αφορμή το βιβλίο του «Αριστοτέλης», από τις εκδόσεις Ικαρος, σε εικονογράφηση του Αλέκου Παπαδάτου, και βασίστηκε στις δύο βασικές δημιουργικές ταυτότητες, του συγγραφέα και του εκπαιδευτικού… Και όπως μας περιγράφει, επτά χρόνια χρειάστηκαν για να ολοκληρωθεί ο «Αριστοτέλης», ο οποίος πρωτοκυκλοφόρησε στα γαλλικά από τους Dargaud και μετά στα ελληνικά από τον «Ικαρο», ενώ μεταφράστηκε και κυκλοφορεί στα γερμανικά, πορτογαλικά, κινεζικά, τουρκικά, κορεατικά και τον Σεπτέμβριο του 2024 στα αγγλικά και τα λιθουανικά.

 Τι σας οδήγησε σε αυτές τις φοβερές ιστορίες;

Εχω μια ιδιαίτερη αδυναμία σε θέματα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Ηθελα να τα περάσω με εκλαϊκευμένη μορφή στους νεαρούς αναγνώστες. Ετσι διάλεξα τα κόμικς, ως μέσο, μια που ο αναγνωστικός πυρήνας των κόμικς είναι οι νέοι. Ισως δεν θα διάβαζε ποτέ ένας δεκαπεντάχρονος τους «Ορνιθες» και ακόμη περισσότερο δεν θα τους έβλεπε στο θέατρο. Αντίθετα, τα κόμικς έστειλαν στο θέατρο νεαρούς αναγνώστες, οι οποίοι αναζήτησαν το πρωτότυπο. Τα πρώτα μου έργα ήταν κωμωδίες, όπως «Αριστοφάνης», «Οι άθλοι του Βούγδουπου», μετά πέρασα στα σενάρια ψυχαγωγικής πληροφορίας («Μύθοι Αισώπου», «Ολυμπιακοί Αγώνες») και μετά στο «Χαμένο Φάσμα», με εικόνες της Μαρίας Ζογλοπίτου, της μεγαλύτερης Ελληνίδας σχεδιάστριας, που έφυγε τόσο γρήγορα από κοντά μας. Σταθμό στην καριέρα μου θεωρώ την «Οδύσσεια», την οποία δουλεύαμε επί πέντε χρόνια με τον Γιώργο Ακοκαλίδη, που ήταν και ο εικονογράφος των κωμωδιών του Αριστοφάνη, αλλά αυτή τη φορά οι εικόνες του ήταν ρεαλιστικές, με μια μοναδική παγκόσμια πρωτοτυπία: τα gutters, οι καταλήξεις των εικόνων, δεν ήταν -όπως συνήθως- τετράγωνα ή ορθογώνια καρέ, αλλά καμπυλόγραμμα πλαίσια, που έδωσαν μια απίστευτη δυναμική στις εικόνες και τη ροή του έργου. Από το 2015 και μετά αποφάσισα να δοκιμάσω τις δυνάμεις μου στη Φιλοσοφία.

 Και το 2022 κυκλοφορεί ο «Αριστοτέλης»… Τι σας οδήγησε σε εκείνον;

Η Φιλοσοφία στη θεωρία της είναι η αναζήτηση της αλήθειας μέσα από τη γνώση, στην πράξη όμως είναι οδηγός ζωής! Στην εποχή μας, που χάθηκε το μέτρο από παντού, μόνο ο φιλόσοφος της «μεσότητας», ο Αριστοτέλης, φαίνεται να προτείνει λύσεις που μπορούν να εφαρμοστούν. Για αυτό, όταν αποφάσισα να ασχοληθώ με τους φιλοσόφους, ξεκίνησα από τον Σταγειρίτη. Υπάρχει κι ένας δεύτερος, προσωπικός λόγος: ήταν ο δυσκολότερος και είπα να ξεκινήσω μ’ αυτόν, γιατί τα χρόνια περνάνε και καλύτερα να μένουν τα ευκολότερα για μετά!

 Ο Αριστοτέλης συναντάει την 9η τέχνη και μπαίνει στην καθημερινότητά μας μέσα από την εικόνα και τον λόγο, δύο κύρια συστατικά του κόμικς. Ποια είναι η θέση της Φιλοσοφίας στη ζωή μας σήμερα;

Πράγματι, τα κύρια συστατικά των κόμικς είναι η εικόνα και ο λόγος-διάλογος. Η Φιλοσοφία διδάσκεται πιο αποτελεσματικά με τον διάλογο, άρα ο διάλογος χρησιμοποιήθηκε αποτελεσματικά στο μέρος της εκλαΐκευσης. Η δυσκολία ήταν στη σκηνοθεσία της σκέψης. Θέλαμε, κατ’ αρχάς, να τονίσουμε την ανθρώπινη πλευρά του Αριστοτέλη, να τον παρουσιάσουμε όπως ήταν… Σ’ αυτά τα χαρακτηριστικά βασίστηκε και η εικονική απεικόνιση του Αριστοτέλη από τον Αλέκο Παπαδάτο. Η Φιλοσοφία πάντα έχει θέση στη ζωή μας, αφού αυτή την καθορίζει, απλά δεν το ξέρουμε και τσαλαβουτάμε σε απόψεις, θεωρίες πολιτικών ή κοινωνικών προτάσεων ζωής και πνιγόμαστε στα χρέη και την άγνοια! Η Φιλοσοφία απαντάει στις ερωτήσεις των παιδιών, στις απλές ερωτήσεις της ύπαρξης, του καλού, του κακού, του δίκαιου, της ομορφιάς και της ασχήμιας! Πιστεύω ότι αν στα 15 του διάβαζε κάποιος και καταλάβαινε τον Αριστοτέλη, θα πορευόταν στη ζωή σε ευτυχισμένα μονοπάτια.

 Σε αυτά τα ευτυχισμένα μονοπάτια ίσως καταλύτες της ζωής να είναι η γλώσσα, η σκέψη και η πραγματικότητα, αναφέρει ο Θεόφραστος, όπως αποτυπώνεται στο βιβλίο σας. Ως εκπαιδευτικός, θεωρείτε ότι η Φιλοσοφία διδάσκεται με τρόπο που να γοητεύει τους μαθητές;

Οι μαθητές ακούν Φιλοσοφία και το βάζουν στα πόδια. Ψάχνουν να βρουν κάτι πιο ενδιαφέρον για αυτούς στο Διαδίκτυο! Γιατί κανείς δεν τους έμαθε να ανακαλύπτουν την ομορφιά της Φιλοσοφίας κι ακόμη περισσότερο να την εφαρμόζουν στην καθημερινότητά τους. Κι όταν λέω «κανείς», δεν εννοώ τους συναδέλφους, εννοώ τα αναλυτικά προγράμματα, τις μηδενικές σχετικές αναφορές στα Μέσα, την απεμπόληση της Φιλοσοφίας -σαν κάτι το δύσκολο και ακατάληπτο- ακόμη κι από την ίδια την οικογένεια, αλλά και από την τέχνη. Πώς να βρει ενδιαφέρον και ομορφιά κανείς σε κάτι που δεν γνωρίζει;

 Φαντάζομαι πως σας έχει τεθεί πολλές φορές το ερώτημα, αλλά ας γίνει μία φορά ακόμα: Πού αισθάνεστε ότι ανήκετε περισσότερο, στην οικογένεια των συγγραφέων ή των εκπαιδευτικών;

Των εκπαιδευτικών! Αυτό φαίνεται και στα γραπτά μου! Οσο κι αν προσπαθώ να αποφύγω τον «διδακτισμό», κάτι μου ξεφεύγει, χωρίς, ελπίζω, αυτό να κάνει το κείμενο αποκρουστικό!

 Και σε αυτό το σημείο μπαίνω στον πειρασμό να σας ρωτήσω: Πώς κάνουμε τους μαθητές να αγαπήσουν τη γνώση;

Α! Αυτή είναι η ερώτηση που κρατάει σε εγρήγορση τον εκπαιδευτικό από την πρώτη μέρα που θα μπει στην τάξη μέχρι την τελευταία πριν από τη σύνταξη! Οι μαθητές θα αγαπήσουν τη γνώση αφού τη… γνωρίσουν και αφού γοητευτούν από αυτή και αναγνωρίσουν τη χρησιμότητά της. Αυτό που επικρατεί σήμερα στους μαθητές για τη γνώση είναι: «Η μέθοδος που αποκτάς στα φροντιστήρια για να περάσεις στις “καλές σχολές” του πανεπιστημίου!». Για αυτό και έχουμε τόσους δυστυχισμένους επιστήμονες… Και, βέβαια, η γνώση δεν είναι κάτι που μαθαίνεται μόνο στα σχολεία. Η οικογένεια, το άμεσο περιβάλλον του παιδιού, οι τέχνες, ο αθλητισμός κ.ά. μεταδίδουν γνώσεις. Το βασικό πράγμα που πρέπει πρώτα να μάθει ο άνθρωπος είναι ο εαυτός του και μετά να προσαρμόσει σε αυτόν το είδος και την ποσότητα των γνώσεων που θα τον οδηγήσουν σε σωστές επιλογές και τελικά στην ευτυχία, που είναι ο απώτερος σκοπός του.

 «Ολα μεταμορφώνονται κι αλλάζουν συνεχώς, κι άλλοτε φέρνουν χαρά κι άλλοτε θλίψη», μας θυμίζει ο Πίνδαρος στην τελευταία σελίδα του «Αριστοτέλη». Ποια είναι η αγωνία σας για το μέλλον των νέων γενεών;

Πράγματι, ο Πίνδαρος είχε δίκιο. Ολα μεταμορφώνονται κι αλλάζουν συνεχώς. Δεν έχω αγωνία, περιέργεια θα έλεγα περισσότερο ότι έχω για το πού θα πατήσουν αυτά τα παιδιά για να δημιουργήσουν τον κόσμο τους. Αισιοδοξώ ότι θα βρίσκεται πάντα κάποια άκρη. Να, μια ελπίδα μου στέλνει το γεγονός ότι τα βιβλία μας, με έντονο πολιτιστικό φορτίο, κυκλοφορούν ήδη σε τόσες γλώσσες και διαβάζονται από νέους σε μακρινές χώρες, με άλλους πολιτισμούς, θρησκείες και ήθη…

 Κλείνοντας, τι θα συμβουλεύατε τους νέους αναγνώστες, αλλά και τους νέους συγγραφείς και εκπαιδευτικούς;

Για τους νέους αναγνώστες, να διαβάζουν χάρτινα βιβλία. Πολλά χάρτινα βιβλία και να τα συζητούν μεταξύ τους. Για τους συγγραφείς, έχω μια διαχρονική συμβουλή: να ψάξουν και να βρουν το προσωπικό τους ύφος. Για τους εκπαιδευτικούς, να θυμούνται ότι αυτό που κάνουν δεν είναι δουλειά, αλλά λειτούργημα, και με το προσωπικό τους παράδειγμα να υποστηρίζουν αυτά που ζητούν να εφαρμόζουν οι μαθητές τους.

Ειδήσεις σήμερα

Ελένη Κουρμαντζή στον «Ε.Τ.»: Ο Ψαλίδας μοιάζει με μια εκδοχή του Προμηθέα

Το πρόγραμμα του Festival Παραμυθιάς: 2 εβδομάδες γεμάτες πολιτισμό