Γράφει η Μαρία Λουίζα Βαφειαδάκη

Πρόκειται για τον Πύργο-καταφύγιο της πρώην Βασίλισσας της Ελλάδας, το περήφανο δημιούργημα της ως μέρος του ευρύτερου οράματος της: να χτίσει ένα γεωπονικό πανεπιστήμιο στην Αθήνα.

Στις επιστολές της στον πατέρα της γύρω στο 1850, ανέφερε πως ήθελε ο Πύργος της να αποτελέσει έναυσμα για πρωτοποριακές μεθόδους καλλιέργειας και έμπνευση για τους καλλιεργητές της εποχής.

Εντυπωσιασμένη από τις φυσικές πηγές και με τον Κηφισό ακριβώς δίπλα, η Αμαλία επέξε το Ίλιον, το οποίο θεωρείτο τότε από τις πιο όμορφες εξοχικές περιοχές. Σε αντίθεση με τον Βασιλικό κήπο που ήταν καλωπιστικός βοτανικός, αγόρασε 1.000 στρέμματα για να εκπληρώσει το κηπουργικό της όραμα. Έφερε αμπελουργούς, κτηνοτρόφους, μελισσοκόμους και εξωτικά ζώα από το εξωτερικό: στρουθοκαμήλους, αραβικά άλογα, πρόβατα μερίνο, αγελάδες Ελβετίας, Ολδεμβούργου και…ένα ζευγάρι καμηλοπαρδάλεις..!

Μέχρι και σήμερα, οι ντόπιοι κάτοικοι στο Ίλιον διηγούνται θρυλικές ιστορίες για τις καμηλοπαρδάλεις που κυκλοφορούσαν εξημερωμένες στο κτήμα. Στο άκουσμα των χαλιναριών του αλόγου της Βασίλισσας, έτρεχαν στην είσοδο του Πύργου για να την προυπαντήσουν, όπως μας αφηγείται ο κύριος Κουτσαβλής, συγγραφέας του βιβλίου «Πύργος Βασιλίσσης: Το Χθες και το Σήμερα» και ξεναγός-διαχειριστής του Πύργου. Στο background της λυρικής του ξενάγησης, ο ήχος από το τιτίβισμα των εξωτικών πράσινων αλεξανδρινών παπαγάλων που επίσης είχαν έρθει κατ’εντολή της Αμαλίας και που τους συναντάμε ακόμα και σήμερα στα εδάφη μας.

Ο κήπος που αγκαλιάζει τον Πύργο διαμορφώθηκε σε επίγειο παράδεισο… Μαθαίνουμε από τον κύριο Κουτσαβλή πως χάρη στη Βασίλισσα έχουμε τον Λυκαβηττό, το Άλσος Καισαριανής, το Μετς και το Λόφο του Φιλοπάππου στην κατάφυτη μορφή τους…

Ο εντυπωσιακός πολυγωνικός Πύργος γοτθικής αρχιτεκτονικής κατασκευάστηκε από το Γάλλο αρχιτέκτονα Boulanger σε πιστή αντιγραφή βαυαρικού κάστρου του Λουδοβίκου, πατέρα του Όθωνα, που ήταν και ο χρηματοδότης του όλου εγχειρήματος. Δυστυχώς, στο εσωτερικό δεν υπάρχουν τα αυθεντικά έπιπλα, αλλά πιστή απομίμησή τους, διότι όπως λέγεται το 1940 οι Γερμανοί έκαψαν όλα τα έπιπλα για να ζεσταθούν.

Μέσα στον Πύργο, απολαύσαμε δυσεύρετα πορτραίτα-θησαυρούς όπως γαμήλια λιθογραφία του Όθωνα και της Αμαλίας, πορτραίτα του Όθωνα με την ελληνική φουστανέλλα, την Αμαλία με την παραδοσιακή πελοποννησιακή φορεσιά κ.ά. Η μεγάλη αποκάλυψη ήταν το επίσημο σαλόνι της Αμαλίας με τα μασίφ κουφώματα, τον μπρούτζινο πολυέλαιο εκ Παρισίου και τον αυθεντικό διάκοσμο. Σε αυτήν την αίθουσα, η Βασίλισσα δεχόταν υψηλούς καλεσμένους από την Ευρώπη και παρείχε κεράσματα σε ευγενείς Αθηναίους.

Η ιδιοκτησία του Πύργου άλλαξε διάφορα χέρια, μεταξύ αυτών και από τον ευεργέτη φιλέλληνα Σίμωνα Σίνα. Έπειτα, πουλήθηκε στον Γεώργιο Παχή, Βουλευτή Άρτας που ήταν παντρεμένος με την εύπορη Εμιλία Σκουζέ. Το 1920, η κόρη τους Λαυρία, σύζυγος Σερπιέρη, (μεταλλουργοί από το Ρίμινι Ιταλίας, ιδρυτές των μεταλλείων Λαυρίου), γίνεται η αποκλειστική ιδιοκτήτρια.

Και κάπως έτσι, το Κτήμα και ο Πύργος βρίσκονται σε άψογη κατάσταση χάρη στην 5^η γενιά της οικογένειας Σερπιέρη που διαχειρίζεται το ακίνητο σήμερα. Βέβαια, αξίζει να σημειωθεί πως η οικογένεια έχασε σταδιακά 2.000 από τα συνολικά 2.500 στρέμματα, τα οποία πέρασαν στα χέρια του ελληνικού δημοσίου από την τότε νομοθεσία που όριζε πως οι ιδιώτες δεν επιτρέπετο να είναι ιδικτήτες μεγάλων εκτάσεων… Το σημερινό Πάρκο Τρίτση είναι το αρχικό κτήμα της Αμαλίας. Τελικώς, παρέμειναν 250 στρέμματα, ήτοι το 1/10 της αρχικής έκτασης…

Στο τέλος της ενδιαφέρουσας ξενάγησης, προσγειώθηκα στο σήμερα… Αισθάνθηκα δέος, αλλά και νοσταλγία. Θαυμασμό, αλλά και απορία… Ελπίζω στην ημέρα που θα αξιοποιούνται τα πολιτιστικά μνημεία της χώρας μας, έναντι της παραμέλησης… Βλέπουμε χώρες του εξωτερικού που αναδεικνύουν τα μνημεία τους με τέτοιο τρόπο, ώστε να διασφαλίζουν παράλληλα και εμπορικό χαρακτήρα προς όφελος των κρατικών ταμείων τους… Θα μπορούσαμε να πάρουμε ιδέες…

Με την επίσκεψη μου στον Πύργο βίωσα ένα γλυκό ταξίδι στο χρόνο. Εντυπωσιάστηκα με το πολιτιστικό, γεωργικό και κτηνοτροφικό μεγαλείο που αποπνέει το Κτήμα, του οποίου η γοητεία είναι επίκαιρη μέχρι σήμερα. Η ξενάγηση στο Κτήμα ολοκληρώθηκε με γευσιγνωσία με τα κρασιά του Κτήματος.