Τα λόγια της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνας Μενδώνη στον «Ε.Τ.» της Κυριακής για την πολυσημαντικότητα του θεσμού «Ολη Ελλάδα ένας Πολιτισμός», η υλοποίηση του οποίου φέρει την προσωπική υπογραφή και σφραγίδα της, συμπυκνώνουν όλα τα στοιχεία του πολυσχιδούς προγράμματος που ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2020 και τυγχάνει μεγάλης αποδοχής τόσο από την καλλιτεχνική και επιστημονική κοινότητα όσο και από το κοινό κάθε ηλικίας.

Ενώ λοιπόν σήμερα η πολιτιστική σκηνή βρίσκεται σε πλήρη ανάπτυξη και κίνηση σε σχέση με τα δύο προηγούμενα χρόνια λόγω της πανδημίας, η συζήτηση με την υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη άρχισε με την τρέχουσα υπόθεση Λιγνάδη, για την οποία παίρνει ξεκάθαρη θέση, και συνεχίστηκε με ειδήσεις σε διάφορα θέματα που ανεβάζουν ταχύτητες στον πολιτισμό ως μοχλό ανάπτυξης: Ορατός είναι πλέον ο χρονικός ορίζοντας για την απόδοση σημαντικών και πολυσύνθετων έργων. Η υπουργός έχει στα χέρια της το νομοσχέδιο το οποίο θα περάσει -όπως μας λέει- «σύντομα» το κατώφλι της Βουλής για τη μετατροπή των πέντε μουσείων της χώρας (Εθνικό Αρχαιολογικό, Βυζαντινό και Χριστιανικό, Αρχαιολογικό Θεσσαλονίκης, Βυζαντινού Πολιτισµού και Αρχαιολογικό Ηρακλείου) σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και δηλώνει χωρίς περιστροφές ότι «ο δημόσιος χαρακτήρας των μουσείων δεν αλλάζει».

Πώς σχολιάζετε την απόφαση αποφυλάκισης του Δημήτρη Λιγνάδη, ώσπου να εκδικασθεί η υπόθεση των δύο βιασμών στο εφετείο, αλλά και τις καταγγελίες του ΣΥΡΙΖΑ ότι η κυβέρνηση τον «προστατεύει»;

Οι αποφάσεις των δικαστηρίων δεν είναι δυνατόν να έχουν αλά καρτ εφαρμογή. Η απόφαση του δικαστηρίου είναι σαφής: Ο Λιγνάδης είναι βιαστής. Διέπραξε δύο βιασμούς ανηλίκων και καταδικάστηκε σε 12 χρόνια φυλάκιση. Παράλληλα, το δικαστήριο χορήγησε αναστολή υπό όρους, μέχρι την εκδίκαση στο εφετείο. Η δικαιοσύνη αποφάσισε βάσει του Ποινικού Κώδικα του νόμου 3904/2010, όπως τροποποιήθηκε από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και ετέθη σε ισχύ από 1/7/2019, δηλαδή λίγες μέρες πριν απ’ τις εκλογές του 2019. Σύμφωνα με την τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα, από την κυβέρνηση Μητσοτάκη, Νοέμβρης 2021, ο βιασμός σε βάρος ανηλίκου επιφέρει ποινή ισόβιας κάθειρξης. Αν η υπόθεση Λιγνάδη εκδικαζόταν με τον Ποινικό Κώδικα, που υιοθέτησε αυτή η κυβέρνηση, η ποινή θα ήταν ισόβια. Δεν θα υπήρχε η δυνατότητα αναστολής εκτέλεσης, άρα αποφυλάκισης. Ο ΣΥΡΙΖΑ πολιτικοποίησε μία ποινική υπόθεση προσβλέποντας σε κομματικό όφελος. Το Σύνταγμα κατοχυρώνει την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Οφείλουμε να τη σεβόμαστε. Η διάκριση των εξουσιών είναι θεμελιώδης αρχή του κράτους δικαίου.

Η απόφαση αυτή προκάλεσε το αίσθημα των πολιτών περί δικαίου.

Είναι φυσικό. Είναι δύσκολο να κατανοήσει κάποιος πώς είναι δυνατόν ο βιαστής να επιστρέψει στο σπίτι του. Η απόφαση ξάφνιασε και ενόχλησε. Δικαιολογημένα. Κανείς δεν μπορεί να ανεχθεί τέτοια ειδεχθή εγκλήματα. Ομως, η δικαιοσύνη αποφάσισε με βάση συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο. Ο φτηνός εντυπωσιασμός και τα λαϊκά δικαστήρια ευτελίζουν και θέτουν σε κίνδυνο την κοινωνία και τη δημοκρατία.

Κατά τη γνώμη σας δεν μπορεί να κάνουμε κριτική στις δικαστικές αποφάσεις;

Οπως έχει πει ο Σταύρος Τσακυράκης -που όσο περνά ο καιρός η νομική του σκέψη λείπει όλο και περισσότερο-, «την αντίληψη ότι ο δικαστής είναι ο τελικός κριτής κάθε απόφασης σε μια κοινωνία και ότι συγχρόνως αυτός είναι υπεράνω κριτικής τη θεωρώ προβληματική για τη δημοκρατία». Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η κριτική που ασκούμε, επειδή μια απόφαση προκαλεί, μας ωθεί σε υποκατάσταση και αμφισβήτηση της δικαιοσύνης. Αυτόκλητοι εισαγγελείς και λαϊκά δικαστήρια υπονομεύουν το κράτος δικαίου και εν τέλει τη δημοκρατία.

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ

«Ο μέσος όρος επισκέψεων στην Ακρόπολη είναι 14.500 ημερησίως»

Με το καλοκαίρι να βρίσκεται σε εξέλιξη και το τουριστικό κύμα να δημιουργεί αισιοδοξία στην οικονομία, ποια είναι τα μέχρι στιγμής στοιχεία για την κίνηση του κοινού σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους;

Επειτα από δύο χρόνια πανδημίας, ο κόσμος έχει έντονη επιθυμία να ταξιδέψει, να ζήσει την εμπειρία του πολιτισμού σε μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους, θέατρα. Σε πολλές περιοχές η επισκεψιμότητα στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία αγγίζει ή και ξεπερνά τις επιδόσεις του 2019. Σήμερα ο μέσος όρος των επισκέψεων στην Ακρόπολη είναι 14.500 ημερησίως, με κάποιες μέρες να τον ξεπερνούν κατά πολύ.

Ο αρχαιολογικός χώρος της Ακρόπολης έχει αλλάξει σελίδα, εκσυγχρονίζεται και αναδεικνύει τις βιωματικές εμπειρίες των επισκεπτών. Με αφορμή το διεθνές αφιέρωμα για την καθολική προσβασιμότητα σε ΑΜΕΑ από το BBC και τον ανελκυστήρα πλαγιάς, υπάρχουν σχέδια για προσβασιμότητα σε άτομα με προβλήματα όρασης;

Είναι σημαντικό ότι αναφέρατε το αφιέρωμα του BBC, το οποίο είδαν εκατοντάδες χιλιάδες θεατές σε όλο τον κόσμο. Ο παρουσιαστής είναι άτομο με αναπηρία. Ανέβηκε με τον ανελκυστήρα στην Ακρόπολη και κινήθηκε μόνος του στους διαδρόμους. Ηταν τόσο χαρούμενος! Το ρεπορτάζ του έδειξε την πραγματική εικόνα. Αυτή που βιώνουν καθημερινά οι χιλιάδες επισκέπτες του Ιερού Βράχου και οι δεκάδες που χρησιμοποιούν τον ανελκυστήρα. Περισσότερα από 100 δρομολόγια ανόδου και άλλα τόσα καθόδου εκτελεί ο ανελκυστήρας ημερησίως. Και δεν εξυπηρετεί μόνον ΑΜΕΑ, αλλά γενικότερα εμποδιζόμενα άτομα, άτομα μεγάλης ηλικίας, εγκύους. Η προσβασιμότητα αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα για την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη. Πολλώ μάλλον όταν πρόκειται για χώρους πολιτισμού, μουσεία, μνημεία. Πολύ σύντομα η Ακρόπολη θα είναι προσβάσιμη και για άτομα με προβλήματα στην όραση. Με ειδικές πινακίδες, έντυπα, προπλάσματα, σε συνεργασία με το Ιδρυμα Ωνάση και τον Φάρο Τυφλών.

Συνεχίζονται τα έργα στην Ακρόπολη και σε τι αφορούν;

Συνεχίζεται το αναστηλωτικό πρόγραμμα, όπως έχει ενταχθεί και χρηματοδοτείται από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης, με έμφαση στον Παρθενώνα, στα τείχη, στη δυτική εισοδο. Σύντομα ολοκληρώνεται το πλήρες υδραυλικό έργο, που παροχετεύει πλέον τα νερά από τον Βράχο και τις κλιτύς στο δίκτυο ομβρίων της πόλης. Ξεκινά η εγκατάσταση ενός σύγχρονου συστήματος ενεργητικής και παθητικής ασφαλείας. Προχωρεί η β’ φάση εγκατάστασης εξοπλισμού: οδεύσεις, περισχοινίσεις, θέσεις ανάπαυσης των επισκεπτών. Ενα μεγάλο έργο είναι η επισκευή και απόδοση νέων χρήσεων στο κτίριο του Παλαιού Μουσείου Ακροπόλεως, το οποίο πρόκειται να φιλοξενεί σημαντικές εκθέσεις, συμβατικές και ψηφιακές.

ΓΙΑ ΤΟ ΝΟΜΟΣΧΕΔΙΟ

 «Δεν αλλάζει ο δημόσιος χαρακτήρας των μουσείων» 

Αυτές τις μέρες το ενδιαφέρον είναι στραμμένο στο νομοσχέδιο με το οποίο πέντε μεγάλα μουσεία της χώρας (Εθνικό Αρχαιολογικό, Βυζαντινό και Χριστιανικό, Αρχαιολογικό Θεσσαλονίκης, Βυζαντινού Πολιτισµού και Αρχαιολογικό Ηρακλείου) θα μετατραπούν σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, στο πρότυπο λειτουργίας και ανάπτυξης του Μουσείου Ακρόπολης. Πότε αναμένεται το νομοσχέδιο να κατατεθεί στη Βουλή;

Το νομοσχέδιο είναι έτοιμο και θα αναρτηθεί σύντομα για διαβούλευση. Επειδή υπάρχει τεράστια παραπληροφόρηση, σας λέω ότι ο δημόσιος χαρακτήρας των μουσείων δεν αλλάζει. Πέντε δημόσιες υπηρεσίες -αυτό είναι το σημερινό status των πέντε αυτών μουσείων- μετατρέπονται σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου. Παραμένουν δηλαδή δημόσιες δομές υποστηριζόμενες και εποπτευόμενες από το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Αποκτούν, όμως, οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια. Το Μουσείο της Ακρόπολης είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου. Εχει χάσει τον δημόσιο χαρακτήρα του; Προφανώς όχι. Εχει όμως κερδίσει τις πρώτες θέσεις σε διεθνείς αξιολογήσεις για την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών του προς τα εκατομμύρια των επισκεπτών του. Η μετατροπή των πέντε μουσείων σε ΝΠΔΔ είναι πολιτική βασισμένη σε διεθνείς καλές πρακτικές. Το υπάρχον καθεστώς περιορίζει τη δυναμική των μουσείων, την ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών, την εξωστρέφεια και την προβολή εν τέλει του ελληνικού πολιτισμού.

Σε ποια φάση βρισκόμαστε για το μεγάλο επίσης έργο, την επέκταση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου;

Πρόκειται για ένα εμβληματικό έργο ιδιαίτερης σημασίας όχι μόνο για το μουσείο, αλλά για την ίδια την Αθήνα. Η επιτροπή αξιολόγησης, που έχουμε συγκροτήσει από προσωπικότητες κύρους, προχωρεί τις διαδικασίες για την εκπόνηση της μελέτης αρχιτεκτονικού προσχεδίου. Το πρόγραμμα αναβάθμισης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, της διασύνδεσής του με το μνημειακό κτίριο του Ακροπόλ Παλάς και τον πολιτιστικό οργανισμό Ακροπόλ Ακρός, καθώς και της συλλειτουργίας του με το συγκρότημα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, έχει χαρακτηριστεί μεγαλόπνοο και φιλόδοξο. Ομως, είναι απολύτως ρεαλιστικό και σύμφωνο με τις προδιαγραφές και τις απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής για την αναγέννηση τόσο του μουσείου όσο και της ευρύτερης περιοχής.

«ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ ΟΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΑ ΒΑΣΙΛΙΚΑ ΚΤΗΜΑΤΑ»

 «Εχει ολοκληρωθεί η αποκατάσταση του Ακροπόλ Παλάς»

Υπάρχει χρονικός ορίζοντας για το πότε θα ανοίξει στο κοινό το Ακροπόλ Παλάς;

Το Ακροπόλ Παλάς είναι το κέλυφος εντός του οποίου προβλέπεται να λειτουργήσει το Ακροπόλ Ακρός, ο πολιτιστικός οργανισμός που ιδρύσαμε για την ενδυνάμωση και την ενίσχυση της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας στις ποικίλες μορφές της. Η αποκατάσταση του κτιρίου έχει ολοκληρωθεί. Μάλιστα πριν από λίγες μέρες αφαιρέθηκε και η εργοταξιακή περίφραξη και πλέον είναι ορατό το μνημείο στο σύνολό του. Οι διαδικασίες για τη λειτουργία του Ακροπόλ Ακρός είναι σε εξέλιξη, η χρηματοδότησή του είναι διασφαλισμένη, με στόχο ο οργανισμός να λειτουργήσει το επόμενο έτος.

 Ενα ακόμα μεγάλο και πολυσύνθετο έργο δρομολογείται στα πρώην βασιλικά κτήματα Τατοΐου.

Σήμερα το έργο της αποκατάστασης του πρώην βασιλικού κτήματος είναι σε πλήρη εξέλιξη. Οπως γνωρίζετε, η χρηματοδότηση των έργων, που έχει αναλάβει το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, είναι εξασφαλισμένη από το τρέχον ΕΣΠΑ και εθνικούς πόρους, κυρίως όμως από τις πιστώσεις του Ταμείου Ανάκαμψης που διαχειρίζεται το ΥΠΠΟΑ, ενώ υπάρχει και το χρηματοδοτικό εργαλείο του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027. Πριν από μερικούς μήνες εκδόθηκε η υπουργική απόφαση που καθορίζει τις χρήσεις των κτιρίων. Εχει ολοκληρωθεί η διαδικασία δημοπράτησης του έργου της αποκατάστασης του ανακτόρου, προϋπολογισμού 14.500.000 ευρώ, και αναμένεται η εγκατάσταση του αναδόχου. Σε φάση δημοπράτησης βρίσκονται και άλλα έργα αποκατάστασης κτιρίων, ενώ σε κάποια οι εργασίες είναι σε εξέλιξη, όπως στα μαγειρεία. Παράλληλα, είναι σε πλήρη εξέλιξη οι εργασίες τεκμηρίωσης, συντήρησης και ψηφιοποίησης των δεκάδων χιλιάδων κινητών αντικειμένων, έργων τέχνης, επίπλων, ενδυμάτων, αρχείων, των αυτοκινήτων, των αμαξών, της κάβας. Συγχρόνως, εκπονούνται οι αναγκαίες μελέτες και για την εγκατάσταση δικτύων (αποχέτευσης, οπτικών ινών, φυσικού αερίου κ.λπ.) μέσα στο κτήμα, ενώ ολοκληρώνονται και οι μελέτες για χωροταξική οργάνωση των εισόδων, των προσβάσεων, των χώρων στάθμευσης. Η ανάδειξη και η επαναλειτουργία του κτήματος είναι ένα ευρύτερο έργο, που εξελίσσεται παράλληλα με την αποκατάσταση των κτιρίων του ιστορικού πυρήνα. Δεν χρειάζεται να υπογραμμίσω πόσο σημαντικός πολιτιστικός πόλος και αναπτυξιακός πόρος είναι για την Αττική. Η περσινή πυρκαγιά τραυμάτισε το δάσος. Αφησε πληγές, που όμως σιγά σιγά επουλώνονται. Στο τέλος του 2025, οι πολίτες και οι επισκέπτες της Αττικής και της Αθήνας θα έχουν έναν νέο προορισμό πολιτισμού, Παιδείας, Ιστορίας και ψυχαγωγίας.

 Κυρία υπουργέ, αν σας ζητούσαμε να κάνατε έναν απολογισμό, είστε ικανοποιημένη από τη θητεία σας στο ΥΠΠΟΑ; Ποιες υποθέσεις ξεχωρίζετε οι οποίες ολοκληρώθηκαν ή δρομολογήθηκαν μέχρι στιγμής;

Προχώρησαν και με καθοριστική συμβολή του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού μεγάλες επενδύσεις, οι οποίες όχι μόνον προσέφεραν ανάσα στην οικονομία, αλλά απεκατέστησαν την αξιοπιστία μας στους ξένους επενδυτές. Απεμπλέξαμε σημαντικά δημόσια έργα, με κορυφαίο το μετρό της Θεσσαλονίκης, το οποίο στο τέλος του 2023 θα αποδοθεί λειτουργικό στην πόλη. Ολοκληρώθηκε και αποδόθηκε στους Αθηναίους και στους επισκέπτες της πρωτεύουσας η Εθνική Πινακοθήκη, ενώ άνοιξαν τις πύλες τους νέα μουσεία σε όλη την Ελλάδα, στο Μεσολόγγι, στην Κεφαλλονιά, στον Πολύγυρο, στην Αλεξανδρούπολη, στα Χανιά, στην Αθήνα το ΕΜΣΤ, το Μέγαρο Λοβέρδου-Τσίλλερ.

Τατόι, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και ακόμη περίπου 500 έργα πολιτισμού είτε εκτελούνται είτε έχουν δρομολογηθεί σε όλη την Ελλάδα. Συνεργαζόμαστε άριστα με τις περιφέρειες, με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, με τους πολιτιστικούς οργανισμούς και τα κοινωφελή ιδρύματα, που συνδράμουν και υποστηρίζουν το έργο των υπηρεσιών και των φορέων του υπουργείου.

ΓΛΥΠΤΑ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ

«Δεν αναγνωρίζουμε νομή, κυριότητα και κατοχή στο Βρετανικό Μουσείο»

«Περιμένουμε τις πολιτικές εξελίξεις στη Μεγάλη Βρετανία. Η θέση μας δεν αλλάζει. Τα Γλυπτά βρίσκονται στο Λονδίνο ως προϊόν κλοπής. Η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει νομή, κυριότητα και κατοχή στο Βρετανικό Μουσείο. Για το ελληνικό κράτος αποτελεί ηθική και νομική υποχρέωση η οριστική, μόνιμη και αμετάκλητη επιστροφή των Γλυπτών με κάθε νόμιμο τρόπο. Σύμφωνα με την απόφαση της UNESCO του περασμένου Σεπτεμβρίου, το ζήτημα της επιστροφής των Γλυπτών είναι διακρατικό, αφορά τις δύο κυβερνήσεις, και όχι τα δύο Μουσεία, το Βρετανικό και της Ακρόπολης. Υπήρχαν συνεννοήσεις για συνομιλίες με τον Βρετανό ομόλογό μου. Τώρα περιμένουμε τη νέα κυβέρνηση στο Ηνωμένο Βασίλειο. Γεγονός πάντως είναι ότι η απόφαση της UNESCO, η μεταστροφή της βρετανικής κοινής γνώμης, σε ποσοστά άνω του 60%, αλλά και του βρετανικού Τύπου (όπως των επί πεντηκονταετία αρνητικών «Times») υπέρ της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα αποτελεί απόδειξη διεθνούς momentum υπέρ του ελληνικού αιτήματος. Η συμφωνία μας με τη Σικελία και την Ιταλία για μόνιμη επιστροφή του θραύσματος Fagan -που υιοθετήθηκε ως καλή πρακτική από την UNESCO- δείχνει τον δρόμο.

Ειδήσεις σήμερα