Φανταστείτε τους στίχους δημοφιλούς τραγουδιού κάπως έτσι: «Σ’ αγαπώ μέχρι τα φωτεινά σφαιροειδή αντικείμενα». Δεν θα έκανε μεγάλη καριέρα, έτσι; Ας συνεχίσουμε, λοιπόν, εμείς να τα αποκαλούμε αστέρια και οι επιστήμονες να ερευνούν πώς γεννιούνται, ζουν και πεθαίνουν. Για αυτά και για άλλα πολλά γράφει με επιστημονική ακρίβεια και λογοτεχνική μαεστρία ο Μάνος Σαριδάκης σε ένα μικρό βιβλίο που περικλείει ό,τι μεγαλύτερο υπάρχει: το Σύμπαν.

Σε 112 σελίδες συμπυκνώνεται η οικουμενική αναζήτηση του ανθρώπινου είδους να καταλάβει. Μια έρευνα που οι απαρχές της χάνονται στα βάθη των αιώνων και η εξέλιξή της προμηνύεται συναρπαστική. «Μέχρι το 2040 θα έχουν αλλάξει συνταρακτικά ο τρόπος και το βάθος της απόκτησης νέας γνώσης για τον κόσμο που μας περιβάλλει και αναμένεται τέτοιος όγκος νέων δεδομένων, που πρακτικά μόνο η Τεχνητή Νοημοσύνη και η μηχανική μάθηση θα μπορούν να τα επεξεργαστούν. Οποιος και αν έφτιαξε τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων, θα ήταν περήφανος για τα “παιδιά” του», γράφει σε μια χαρακτηριστική αποστροφή του βιβλίου που θα κυκλοφορήσει αύριο, Δευτέρα, ο συγγραφέας και κύριος ερευνητής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Μάνος Σαριδάκης.

Από το «Σύμπαν» περνούν οι κορυφαίες επιστημονικές θεωρίες και ανακαλύψεις και, κυρίως, τα μεγάλα ερωτήματα, με καθένα που βρίσκει απάντηση να γεννά ένα καινούργιο. Τι έγινε πριν από τη Μεγάλη Εκρηξη; Πόσο μεγάλο και πόσο «παλιό» είναι το Σύμπαν; Και τι υπάρχει πέρα από αυτό; Με αυτά «συνδιαλέγεται» η διεθνής dream team, τα μεγαλύτερα μυαλά όλων των εποχών που φτιάχνουν τον δικό τους Γαλαξία. Αριστοτέλης, Ερατοσθένης, Γαλιλαίος, Νεύτωνας, Αλμπερτ Αϊνστάιν, Στίβεν Χόκινγκ, Γιοχάνες Κέπλερ, Τζόσελιν Μπελ, Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, Εντουιν Χαμπλ και άλλοι τόσοι.

«(Η έρευνα του Σύμπαντος) δεν αποτελεί το στιγμιαίο έργο ενός ανθρώπου, αλλά απαιτεί συλλογική εργασία για πολλές γενιές. Δεν είμαστε παρά ύλη οργανωμένη σε ανώτερο επίπεδο, τέτοιο ώστε να έχει αποκτήσει αυτο-συνείδηση και να μελετά τον ίδιο της τον εαυτό. Το Είναι καταλήγει να μελετά το ίδιο το Είναι, και μάλιστα με επιτυχία», γράφει ο Μάνος Σαριδάκης.

Τα μεγέθη είναι θηριώδη και η πολυπλοκότητα των νόμων που διέπουν το Σύμπαν άπειρη. Ο Γαλαξίας μας, που δημιουργήθηκε πριν από 13,6 δισεκατομμύρια χρόνια, είναι ένας από τους περίπου 400 δισ. Γαλαξίες -μπορεί και 2 τρισ.!- του παρατηρήσιμου Σύμπαντος. Η διάμετρός του είναι περίπου 90.000 έτη φωτός και γύρω του έχει περίπου 100 με 400 δισ. αστέρια και τουλάχιστον άλλους τόσους πλανήτες.

Ο συγγραφέας, σε μια ευτυχή στιγμή συνύπαρξης φυσικών επιστημών και φιλοσοφίας, υπενθυμίζει: «Ζούμε σε έναν τυχαίο πλανήτη, ενός τυχαίου άστρου, ενός τυχαίου Γαλαξία, ενός τυχαίου υπερσμήνους, σε μια τυχαία περιοχή. Την επόμενη φορά, λοιπόν, που κάποιος ή κάποια θα συμπεριφέρονται σαν να είναι το κέντρο του κόσμου, πείτε τους απλά ότι ο κόσμος δεν έχει κέντρο…».

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ

» Είναι πολλά τα λεφτά εκεί πάνω

• «Η αξία των πρώτων υλών που έχει ένας “μικρός” αστεροειδής ανέρχεται σε δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ μεγαλύτεροι, όπως π.χ. ο 511 Davida (μέγεθος 320 χμ.) ή ο 16 Psyche (μέγεθος 220 χμ.), που αποτελούνται από νικέλιο, σίδηρο, κοβάλτιο κ.ά., έχουν εκτιμώμενη αξία γύρω στα 30.000 τρισ. δολάρια, δηλαδή 300 φορές το παγκόσμιο ΑΕΠ! Και επειδή τεχνολογικά δεν απέχουμε τόσο πολύ από προοπτικές διαστημικής εξόρυξης, το πεδίο αυτό θα είναι πρώτο στον μελλοντικό ανταγωνισμό στο Διάστημα, κυρίως μεταξύ Δύσης και Ρωσίας/Κίνας».
• «Υπολογίζεται ότι περίπου 25 εκατ. μετεωροειδή, μικρομετεωροειδή και άλλα διαστημικά συντρίμμια εισέρχονται στην ατμόσφαιρα της Γης κάθε μέρα, με αποτέλεσμα περίπου 15.000 τόνοι υλικού να προστίθενται στη Γη κάθε χρόνο».

» ΓΗ VERSION 2.0;

«Για να χαρακτηριστεί ένας πλανήτης ως δυνητικά φιλικός προς τη ζωή και, ακόμα καλύτερα, για να έχει πιθανότητες να είναι όμοιος με τη Γη, πρέπει: α) να είναι σχετικά μικρός (και επομένως βραχώδης), β) να βρίσκεται σε τροχιά στην “κατοικήσιμη” ζώνη του άστρου του (και όχι πολύ κοντά σε αυτό, αλλιώς θα κινδυνεύει από την αστρική του δραστηριότητα), με θερμοκρασίες που θα επιτρέπουν στο νερό να υπάρχει σε υγρή μορφή, γ) να διαθέτει στοιχεία όπως ο άνθρακας και δ) να έχει την κατάλληλη ατμόσφαιρα».

» Υπάρχει κανείς εκεί έξω; Και, αν ναι, πού είναι όλοι αυτοί;

«Οι αποστάσεις είναι αδιανόητα αχανείς, μόνο ο Γαλαξίας μας έχει διάμετρο 100.000 έτη φωτός (μία “κουτσουλιά” μέσα στο παρατηρήσιμο Σύμπαν), επομένως είναι πρακτικά αδύνατον τυχούσες μορφές ζωής να έρθουν σε επικοινωνία μεταξύ τους με φυσική μεταφορά. Το ενδεχόμενο επικοινωνίας με διαφόρων ειδών σήματα δεν πρέπει να αποκλειστεί, αλλά και πάλι μιλάμε για χρονικές κλίμακες χιλιάδων και εκατομμυρίων ετών».

» Σκοτεινή ύλη,  άγνωστη ενέργεια

«Στη σημερινή εποχή, τα βαρέα στοιχεία (από τα οποία είναι φτιαγμένοι οι πλανήτες, οι κομήτες, οι μετεωρίτες, εμείς κ.λπ.) αποτελούν μόλις το 0,03% του παρατηρήσιμου Σύμπαντος. Τα αστέρια είναι μόλις το 0,5%. Τα φωτόνια είναι πρακτικά αμελητέα (γύρω στο 0,001%), ενώ τα νετρίνα γύρω στο 0,5%. Τέλος, γύρω στο 4% είναι ελεύθερο υδρογόνο και ήλιο. Αυτό το 5% είναι ό,τι ξέρουμε, δηλαδή η συνήθης ύλη που περιγράφουμε με το Καθιερωμένο Πρότυπο της Σωματιδιακής Φυσικής. Το υπόλοιπο 95% είναι ό,τι δεν ξέρουμε».

Info

«ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ»

ΜΑΝΟΣ ΣΑΡΙΔΑΚΗΣ*

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: «ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ»

ΣΕΛ.: 112

* Ο Μάνος Σαριδάκης είναι κύριος ερευνητής του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, με ερευνητικά αντικείμενα την Αστροσωματιδιακή Κοσμολογία και τις Θεωρίες Βαρύτητας. Είναι διδάκτωρ Πυρηνικής Φυσικής του ΕΚΠΑ και έχει εργαστεί στο ΕΜΠ και στο εξωτερικό. Βρίσκεται στις ανώτατες θέσεις της διεθνούς κατάταξης του Πανεπιστημίου του Stanford με το 1% των πιο επιδραστικών επιστημόνων παγκοσμίως.

Ειδήσεις σήμερα

Ο Γερμανός γλύπτης Ινγκμπερτ Μπρουνκ στον «Ε.Τ.»: «Είναι τιμή να μεταφέρω κάτι από το φως του ναξιώτικου μαρμάρου σε όλη την Ευρώπη»

Η Τέιλορ Σουίφτ γίνεται «μούσα» των εκλογών

Mη κρατικά Πανεπιστήμια: Με την ακρόαση φορέων, συνεχίζεται η επεξεργασία του νομοσχεδίου