Κάπως έτσι πήγα να δω το “Και Εφύτευσεν ο Θεός Παράδεισον”, το έργο της Βαλέριας Δημητριάδου με κεντρικό θέμα το sex trafficking. Μπήκα στο θέατρο με περιέργεια, βγήκα θέλοντας να γνωρίσω τον άνθρωπο πίσω από αυτό το δραματουργικό και σκηνοθετικό κατόρθωμα. Και το έκανα.

Η Βαλέρια Δημητριάδου (ηθοποιός, μουσικός κι εσχάτως πετυχημένη δραματουργός/ σκηνοθέτιδα) είναι όπως και το έργο της: έχει σοβαρές γνώσεις, βαθιά ευαισθησία, κι ένα χιούμορ που φωτίζει ό,τι αγγίζει. Μετά από τη γνωριμία μας, σκέφτηκα: “Ναι, μόνο ένας τέτοιος άνθρωπος θα μπορούσε να δημιουργήσει αυτό το θεατρικό ποίημα.”

Θα περίμενε κανείς πως μια παράσταση γύρω από το sex trafficking είναι βαριά, καταθλιπτική, δυστοπική, ψυχολογικά επιβαρυντική. Κι όμως, απέχει πολύ από αυτούς τους χαρακτηρισμούς. Η τεράστια επιτυχία αυτού του έργου είναι η προσέγγιση του θέματος. Με χειρουργική ακρίβεια -ή μάλλον, με τη δεξιοτεχνία βιορτουούζας μουσικού- η Βαλέρια ξέρει ακριβώς ποιές χορδές να αγγίξει, πότε, και με πόση ένταση, για να αναδείξει την ευαλωτότητα και την πραγματικότητα των θυμάτων του “αόρατου εγκλήματος”, που συντελείται καθημερινά… δίπλα μας.

ΑΜΑΛΙΑ ΓΙΑΝΝΙΚΟΥ: Βαλέρια, ποιά ήταν η έμπνευση, ή η αφορμή, που σε οδήγησε στο να γράψεις ένα έργο για το sex trafficking;

ΒΑΛΕΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ: Το έργο ξεκίνησα να το γράφω εν μέσω του δεύτερου κύματος της πανδημίας, τον Φλεβάρη του ‘21. Είχα για πρώτη φορά -μετά από πολλά χρόνια- ελεύθερο χρόνο, με αποτέλεσμα να βγουν στην επιφάνεια ανάγκες ετών. Τώρα, το γιατί αποφάσισα να γράψω έργο με αυτό το θέμα είναι κάτι που προσπαθώ να ερμηνεύσω κι εγώ η ίδια, εκ των υστέρων. Με θυμάμαι να λέω στον σύντροφο μου, λίγους μήνες πριν ξεκινήσω να γράφω, ότι πρέπει να γραφτεί ένα έργο με αυτό το θέμα. Ότι είναι κάτι που παρότι ξέρουμε ότι συμβαίνει, εθελοτυφλούμε και κανένας δε μιλάει για αυτό. Σίγουρα παίζει ρόλο και η καταγωγή μου (πρώην ΕΣΣΔ) που ήμουν τόσο ευαισθητοποιημένη με το συγκεκριμένο θέμα, αλλά την τελική “σπρωξιά” για να ξεκινήσω να το γράφω, την πήρα από το κίνημα “Μe Τoo”.

Α.Γ.: Βρήκα την παράσταση εξαιρετικά φρέσκια, με τη μουσική και το χιούμορ να λειτουργούν σαν πολύ ευχάριστα αντίβαρα στη σοβαρότητα του θέματος. Πώς κατάφερες να διατηρήσεις αυτή τη δύσκολη ισορροπία, συγγραφικά και σκηνοθετικά;

Β.Δ.: Προφανώς έχει να κάνει και με το τι αρέσει σ’ εμένα την ίδια ως αναγνώστρια και θεατή. Ακόμα και στον κινηματογράφο, οι ταινίες που με αγγίζουν σε βάθος είναι αυτές που περιλαμβάνουν και τις δυο όψεις (όπως του Μπενίνι ή του Κουστουρίτσα). Και θεωρώ ότι ακόμα και σ’ αυτήν την τρομακτικά σκοτεινή συνθήκη του sex trafficking, υπάρχουν μικροστιγμές φωτός. Οπότε, από άποψη συγγραφής, ήθελα να υπάρχουν ήρωες που να “αλαφραίνουν” το δυσβάσταχτο του θέματος, με τους οποίους να μπορούμε να ταυτιστούμε και να χαμογελάσουμε. Ταυτόχρονα, ο αφηγηματικός κώδικας είναι ένα στοιχείο που δημιουργεί την απόσταση που χρειάζεται, ώστε να μπορεί ο θεατής να ακολουθεί το νήμα της ιστορίας με το νου του κι όχι μόνο με το θυμικό του. Σκηνοθετικά, όπως αναφέρεις κι εσύ, επένδυσα αρκετά στο μουσικό κομμάτι, μεγεθύνοντας στιγμές που θεωρούσα σημαντικές δραματουργικά, ώστε να υπάρχει ο χώρος να πάρει ο θεατής μια ανάσα.

Α.Γ.: Μιλάς πάντα με αγάπη και ευγνωμοσύνη για την ομάδα σου, τους  C for Circus. Βάλε μας λίγο στο κλίμα της ομάδας: πώς λειτουργήσατε ως προς το ανέβασμα ενός πολυπληθούς έργου, με τόσες ιδιαιτερότητες;

Β.Δ.: Η βασική ιδιαιτερότητα της συγκεκριμένης παράστασης είναι ότι η πλειοψηφία των ηθοποιών δεν ανήκει στον πυρήνα της ομάδας και είναι η πρώτη φορά που επιχειρήσαμε κάτι τέτοιο (ακολουθώντας τη δική μου ανάγκη να είναι ρεαλιστικές οι ηλικίες των ηρώων – καθώς όλα τα μέλη είμαστε γύρω στα 35-40). Η ομάδα, λοιπόν, με εμπιστεύτηκε και τελικά η συνεργασία μας με αυτούς τους ηθοποιούς ήταν παραπάνω από εξαιρετική. Σε όλη τη διαδικασία των προβών κι ακόμα και τώρα, δύο χρόνια μετά, νιώθω από όλους ανεξαιρέτως τρομερή εμπιστοσύνη. Και δεν υπάρχει τίποτα πιο όμορφο και ανακουφιστικό από αυτό, για κάποιον που αναλαμβάνει το τιμόνι της σκηνοθεσίας.

INFO: “Και Εφύτευσεν ο Θεός Παράδεισον”, Θέατρο Άνεσις
ΠΡΟΠΩΛΗΣΗ: www.more.com/theater/kai-efyteusen-o-theos-paradeison-3os-xronos/