Ποια ήταν η εικόνα που θα βλέπαμε στο ναό της Αγίας Φωτεινής της Σμύρνης μία ημέρα μετά την Καταστροφή; Μπορεί η τεχνολογία της εποχής, μέσω των ασπρόμαυρων φωτογραφιών, να μαρτυρήσει ιστορικά γεγονότα της Μικρασιατικής Καταστροφής και του Ελληνισμού, ωστόσο οι λήψεις αυτές δεν μας επιτρέπουν να προσεγγίσουμε πιο κοντά… τη στιγμή, την πραγματικότητα, δηλαδή, που αποδίδεται καλύτερα με το χρώμα.

Αυτές οι λεπτομέρειες που εμπλουτίζουν την Ιστορία αποτυπώνονται σε μία νέα φωτογραφική έκθεση, που αφηγείται παράλληλα τις ιστορίες από τις προσφυγικές οικογένειες που κατοίκησαν στη Βούλα το 1922 και οι οποίες δημιούργησαν μια δυναμική κοινότητα εκείνη την εποχή. Προάστιο -και μάλιστα από τα ωραιότερα της Αττικής-, λίγοι είναι εκείνοι που γνωρίζουν την ιστορία της, κι ακόμη λιγότεροι τη ζωή της Βούλας κατά την περίοδο του ’22. Η έκθεση έχει τίτλο «Το μονοπάτι της μνήμης» και διοργανώνεται στο πλαίσιο του επί οκτώ χρόνια θεσμού «Η Μικρασία της καρδιάς μας», ο οποίος αποτελεί ιδέα του δημάρχου Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, Γρηγόρη Κωνσταντέλλου, που από το 2015 διοργανώνεται στην περιοχή με στόχο τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης.

Το υλικό της παρούσας έκθεσης προέρχεται από προσωπική πολύχρονη έρευνα  του ειδικού συμβούλου σε θέματα Οργάνωσης και Διοίκησης Τεχνολογίας και Πληροφορικής του δήμου, Γιάννη Παλαμίδα. Με τη βοήθεια της Τεχνητής Νοημοσύνης, η έκθεση δίνει χρώμα στις ιστορικές εικόνες της εποχής, ώστε να μπορούν να αποδοθούν καλύτερα -με έναν πιο φιλικό οπτικά τρόπο σε εμάς τους νεότερους- το περιβάλλον της εποχής, οι συνθήκες, τα κτίρια και οι άνθρωποι.

Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΧΡΩΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ

Στο πάρκο της Εθνικής Αντίστασης, έξι κιβωτοί μνήμης, όσες και οι θεματικές ενότητες της έκθεσης, από σήμερα Σάββατο έως τις 20 Σεπτεμβρίου «αφηγούνται» τον Ελληνισμό που ξεριζώθηκε. Οπως εξηγεί ο κ. Παλαμίδας, τα ντοκουμέντα, 200 φωτογραφίες, έχουν κατηγοριοποιηθεί και υποστεί επεξεργασία με τη βοήθεια της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI), ώστε να αποκτήσουν χρώμα και καλύτερη ποιότητα: «Η διαδικασία της χρωματοποίησης γίνεται σε πρώτο στάδιο με τη βοήθεια αλγορίθμων AΙ, οι οποίοι δίνουν χρώμα σε ασπρόμαυρη φωτογραφία και με προγράμματα επεξεργασίας εικόνας διαμορφώνονται η φωτεινότητα και ο τελικός χρωματισμός».

Ο ΞΕΡΙΖΩΜΟΣ

Στον εκθεσιακό καμβά εντός των σκηνών, ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα μας κοιτάζουν κατάματα, ουσιαστικά μας «μιλούν» για τον ξεριζωμό του ’22, διότι η φωτογραφία ήταν και είναι μέσο επικοινωνίας. Η έκθεση αναπτύσσεται σε έξι σκηνές, που θυμίζουν τις αυτοσχέδιες κοινότητες της περιόδου, ενώ επίσης υπάρχει οπτικοακουστικό υλικό, ένα βίντεο ειδικά σχεδιασμένο για την εκδήλωση. Ακολουθώντας το «μονοπάτι της μνήμης», οι επισκέπτες, μέσα από έξι σταθμούς, αναβιώνουν ιστορικά τα γεγονότα μεταβαίνοντας από τον ένα χώρο στον επόμενο, με τελικό «προορισμό» τη Βούλα του ’22.

Η ΣΜΥΡΝΗ ΠΡΙΝ

Στην πρώτη ενότητα συναντάμε «Εικόνες της Σμύρνης μέχρι και τον Αύγουστο του 1922». Σε αυτή τη σκηνή ξεχωρίζουν, μεταξύ άλλων, η έγχρωμη κάτοψη της Σμύρνης, η καθημερινότητα στην πόλη, στις εκκλησίες, στο λιμάνι και στην προκυμαία. Χαρακτηριστικές λήψεις αφηγούνται τις συνθήκες στους τομείς της Παιδείας και του αθλητισμού. Ακολουθεί η θεματική ενότητα «Περίοδος 1919-1922», όπου φωτίζονται γεγονότα από την αποβίβαση των ελληνικών στρατευμάτων, από μάχες και από την εκστρατεία, καθώς και υλικό από την Αεροπορία Στρατού και Ναυτικού της εποχής εκείνης. Στην ενότητα «Αποχώρηση Ελληνικών Δυνάμεων» αποτυπώνονται οι πρόσφυγες στην προκυμαία με τις αυτοσχέδιες δομές Υγείας, όπως μαιευτήρια σε πλούσια σπίτια στη Σμύρνη, η είσοδος των  Τούρκων στη Σμύρνη και οι θηριωδίες του τουρκικού στρατού.

Η ΣΩΤΗΡΙΑ…

Συγκλονιστικά ντοκουμέντα ξεχωρίζουν στις ενότητες «Η μεγάλη φωτιά της Σμύρνης» και «Η επόμενη μέρα της Καταστροφής», καθώς και φωτογραφίες από τον αγώνα όλων αυτών των ανθρώπων να καταφέρουν να μπουν σε ένα πλοίο «ψάχνοντας τη σωτηρία».
Η έκθεση ολοκληρώνεται με την πορεία των προσφύγων στην Ελλάδα και στις διάφορες προσφυγικές κατοικίες, ανάμεσά τους και στη Βούλα. Κι όπως μας υπενθυμίζει η θεματική του θεσμού, που διοργανώνεται ανελλιπώς από το 2015, «οι επόμενες γενιές οφείλουμε να μαθαίνουμε από την Ιστορία και να θυμόμαστε από τις διηγήσεις».

Ειδήσεις σήμερα