Ο Γιώργης Κοντοπόδης μιλάει στο EleftherosTypos.gr για τον ρόλο του ως Γιαννούλης Χαλεπάς.
Όταν κάποιος θέλει κάτι πολύ τελικά το κάνει. Ο Χαλεπάς, παρά τις αντιρρήσεις του οικογενειακού του περιβάλλοντος έγινε γλύπτης. Βέβαια η αναγνωρισιμότητα ήρθε μετά θάνατον.
Αν μου το έλεγες αυτό δυόμιση χρόνια πριν θα σου απαντούσα αλλιώς. Το που θέλουμε να φτάσουμε έχει πια μεγάλη διαφορά από το τι επιθυμούμε να κάνουμε. Η καριέρα έχει να κάνει πλέον με το βαθμό ματαιοδοξίας του καθενός. Καριέρα κάνει και κάποιος ο οποίος μένει σε μία επαρχιακή πόλη και κάνει θέατρο και είναι γνωστός σε όλη την πόλη, καριέρα κάνει και κάποιος που μένει στην Αθήνα και είναι γνωστός σε όλη την Αθήνα κάνοντας μόνο θέατρο. Καριέρα κάνει και κάποιος που κάνει τηλεόραση και είναι γνωστός σε όλη την Ελλάδα αλλά όχι στο εξωτερικό. Είμαστε μια κουκίδα μέσα σε κάτι άπειρο. Οπότε η καριέρα είναι κάτι πολύ σχετικό.
Ο Χαλεπάς λοιπόν, γλύπτης ήταν σε όλη του τη ζωή. Από την ημέρα που γεννήθηκε μέχρι την ημέρα που πέθανε. Στο ψυχιατρείο που ζωγράφιζε με τα κάρβουνα στους τοίχους ήταν γλύπτης. Όταν επέστρεψε στο σπίτι του μετά τον θάνατο της μητέρας του και δεν είχε λεγφτά έπαιρνε από το τζάκι τις στάχτες και ζωγράφιζε τους τοίχους του σπιτιού του. Άρα το πάθος του το ικανοποιούσε. Η αναγνωρισιμότητα του ήρθε πολύ αργά. Γι αυτόν η Κοιμωμένη ήταν ένα ακόμη έργο από τα πολλά που έκανε με αγάπη, για το οποίο πήρε 1.000 δραχμές, ενώ του είχαν πει ότι έπρεπε να πάρει πάνω από 20.000 και το οποίο έργο όπως άκουσες και στην παράσταση, οι καθηγητές του επέκριναν.
Η Σοφία Αφεντάκη για την οποία φτιάχτηκε το άγαλμα μου έδωσε την αίσθηση ότι ήταν κάτι σαν τον πλατωνικό του έρωτα.
Νομίζω πως ναι. Επειδή η μεγάλη του αγάπη ήταν η Μαριγώ, που ήταν ένας ανεκπλήρωτος έρωτας, θεωρώ ότι στη Σοφία Αφεντάκη έδωσε αυτά που στην πραγματικότητα ήθελε να δώσει στον έρωτα της ζωής του, στη Μαριγώ.
Γιώργη, άραγε για ό,τι είμαστε ευθύνονται οι γονείς μας; Είδαμε ότι η αυταρχική μάνα του Χαλεπά καθώς και η σχέση με αυτήν τον επηρέασε, δημιούργησε κάποιο τραύμα μέσα του.
Θα είναι πολύ σκληρό αν σου πω ότι πιστεύω πως για ό,τι είμαστε ευθύνονται οι γονείς μας. Γιατί όλοι οι γονείς, καλώς ή κακώς, μαθαίνουν στις πλάτες των παιδιών τους. Είναι κάτι που δεν σπουδάζεται. Θεωρώ ότι η λέξη γονέας πρέπει να είναι τίτλος και όχι απλά ένα επίθετο. Είναι τιμή να είναι κάποιος σωστός γονέας. Και το λέω έχοντας μεγαλώσει από δύο πολύ σωστούς γονείς. Από εκεί και πέρα σίγουρα υπάρχουν κάποιες προδιαθέσεις, αλλά εγώ πιστευώ ότι βοηθάει και το μέσα μας. Δηλαδή μην εξωραΐζουμε τα πάντα, μην τα αφορίζουμε. Σίγουρα ο Χαλεπάς είχε κάποιο πρόβλημα. Η μητέρα του ήταν αυτή που ήταν. Ο Χαλεπάς πήγε στο Μόναχο, ήρθε στην Αθήνα. Όταν του ζήτησε η μητέρα του να επιστρέψει, ας μην επέστρεφε. Εγώ πιστεύω ότι μόνοι μας στο μεγαλύτερο βαθμό ορίζουμε τη ζωή μας και την πραγματικότητά μας.
Ο έρωτάς του για τη Μαριγώ ίσως και να ήταν καταστροφικός. Εσύ τι πιστεύεις; Μπορεί ένας έρωτας να είναι καταστροφικός;
Γίνεται να είναι και κάτι άλλο; Εγώ νομίζω ότι οι έρωτες είναι μόνο καταστροφικοί και γι’ αυτό τους κυνηγάμε. Ο έρωτας είναι διαφορετικό από το να αγαπάς κάποιον.
Ποιο συναίσθημα ξεχωρίζεις; Του έρωτα ή της αγάπης;
Η αγάπη είναι κάτι που μπορεί να κρατήσει για όλη μας τη ζωή. Η αγάπη σου προκαλεί ηρεμία, γαλήνη. Ο έρωτας είναι το αντίθετο. Είναι εκρηκτκός, καταστροφικός. Παρατάς τα πάντα, αλλιώς δεν είναι έρωτας για μένα. Αν δεν είναι ακραίος δεν είναι έρωτας. Αν είναι ακραίο και είναι κανονικός έρωτας, πρέπει να το διώχνεις γιατί καταστρέφει τη ζωή σου.
Ο Χαλεπάς έφυγε στην Ιταλία για να δραπετεύσει, να γλιτώσει από τους δαίμονές του. Αλλά μάλλον όταν αποφεύγεις ένα πρόβλημα αυτό γυρίζει και σε βρίσκει ακόμα μεγαλύτερο
Εγώ στη ζωή μου όποτε πω τη λέξη «ποτέ», την ώρα που το λέω σκέφτομαι μέσα μου «οκ, θα το λουστώ αυτό που είπα μόλις». Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάτι από το οποίο μπορείς να δραπετεύσεις αν είναι να σου έρθει. Πιστευώ ότι υπάρχει μία κατευθυντήρια γραμμή στην οποία πρέπει να βάλουμε και εμείς το χεράκι μας. Κάνεις κάτι για να ξεφύγεις από ένα γεγονός και η κίνηση που κάνεις σε οδηγεί σ’ αυτό. Το έχω ζήσει.
Είδαμε μέσα στο ψυχιατρείο τον τρόφιμο-φίλο του Χαλεπά να του λέει για τα τρία πρόσωπα που έχουν οι άνθρωποι. Ένα για την κοινωνία, ένα για τους φίλους και την οικογένεια και ένα για τον ίδιο τους τον εαυτό.
Είναι πολύ αληθές αυτό. Ο Άγγελος Ανδρεόπουλος που έγραψε το κείμενο, ό,τι γράφει το γράφει ύστερα από πολλή μελέτη. Εδώ δεν έγινε μελέτη μόνο για τη ζωή του Γιαννούλη Χαλεπά , γιατί το συγκεκριμένο έργο είναι με αφορμή τη ζωή του Χαλεπά. Ο Άγγελος μέσα στο κείμενο, μιλάει για πολλούς καλλλτέχνες που θεωρήθηκαν τρελοί, όπως η Φλέρυ Νταντωνάκη και ο Βικέντιος. Μέσα στο κείμενο υπάρχουν διάφορα αποφθέγματα και σκέψεις του Νίτσε. Εγώ το πιστεύω αυτό. Άλλο πρόσωπο έχουμε για την κοινωνία, άλλο για την οικογένεια κι άλλο όταν είμαστε μόνοι. Δεν είναι ότι το ένα είναι χειρότερο από το άλλο, απλά είναι διαφορετικά. Δεν το θεωρώ κακό και λάθος. Αλίμονο αν εγώ με τους γονείς μου είμαι το ίδιο με αυτό που είμαι στη δουλειά μου.
Τελικά όλοι έχουμε ανάγκη να πιστεύουμε κάπου. Είδαμε ότι ο Γιαννούλης είχε την ανάγκη να πιστεύει στον Θεό κι όταν κατάλαβε ότι κι εκεί δεν μπορεί να βρει τη βοήθεια που ψάχνει θόλωσε.
Ακόμα και οι άνθρωποι που λένε ότι δεν πιστεύουν στον Θεό ρωτώντας, ψάχνοντας, θα καταλάβουν ότι κάποιος το έκανε όλο αυτό. Το αν αυτός ο κάποιος λέγεται Χριστός, Μωάμεθ ή Βούδας, πραγματικά εμένα δε με αφορά καθόλου. Κάποιος πρέπει να το έχει δημιουργήσει όλο αυτό, αλλιώς είναι πολύ γειωμένο και πολύ ψυχρή και κυνική η ύπαρξή μας.
Γιώργο, δυσκολεύτηκες με αυτό τον ρόλο;
Ναι. Δυσκιλεύτηκα πολύ. Όσοι με έχουν παρακολουθήσει στο παρελθόν, ξέρουν ότι συνήθως παίζω με ένα γκροτέσκ τρόπο.
Να εξηγήσουμε τι ακριβώς σημαίνει γκροτέσκ ερμηνεία;
Γκροτέσκ σημαίνει ότι παίρνω το κείμενο και το φέρνω κοντά σε μένα. Ανήκω στους ανθρώπους που λένε πως δεν πρέπει να σεβόμαστε κανένα κείμενο. Αυτό λέω και στους μαθητές μου στη σχολή. Τα κείμενα είναι για να τα κατακερματίζουμε. Η αφορμή για να δώσουμε όσα περισσότερα συναισθήματα μπορούμε με την υποκριτική μας. Όσο άσχημο κι αν ακούγεται, δε μας ενδιαφέρει τι θέλει να πει ο συγγραφέας. Αν θέλει να πει κάτι ας το σκηνοθετήσει και ας το παίξει αυτός.
Όλα τα χρόνια λοιπόν παίζω με έναν απόλυτα γκροτέσκ τρόπο. Πρώτη φορά το κείμενο με καθηδήγησε σε μία λιτότητα. Πρώτη φορά κατάλαβα μετά την παράσταση της Τήνου όπου έγινε η πρεμιέρα , ότι σέβομαι το κείμενο. Αυτό με παραξένεψε γιατί νιώθω ότι είναι μία εντελώς διαφορετική υποκριτική από αυτήν που έκανα μέχρι τώρα. Στα πλαίσια μίας γενικότερης αλλαγής που θεωρώ ότι έχω αποκτήσει ως άνθρωπος, μετά τον Μάρτιο του 2020, η απλότητα είναι κάτι που μου αρέσει. Είναι όμως και κάτι πολύ δύσκολο. Είναι πιο εύκολο να είσαι γκροτέσκ και να έχεις στο μέγιστο τα εκφραστικά σου μέσα αντί να προσπαθείς να τα κατπιέσεις. Υπό αυτή την έννοια, με δυσκόλεψε πάρα πολύ.
Συναισθηματικά δυσκολεύτηκες; Μιλάμε για μία βαριά ιστορία
Πράγματι είναι πολύ βαριά. Σκέψου έναν άνθρωπο που υπέφερε σε όλη του τη ζωή. Περνούσε πραγματικά άσχημα. Αυτό με στενοχωρεί εμένα. Από την άλλη όμως, με στενοχωρεί η πραγματικότητά μας. Βγες έξω στο δρόμο να δεις αφορμές που έχεις για να στενοχωρηθείς. Οπότε επειδή ζούμε ούτως ή άλλως σε μία πραγματικότητα στην οποία βρίσκω καθημερινά αφορμές να στενοχωρηθώ, είτε ανοίγωντας τις ειδήσεις, είτε πηγαίνοντας στο σούπερ μάρκετ, είτε βγαίνοντας στο δρόμο, είτε ακούγοντας για διάφορες δίκες, είναι αναπόφευκτο να στενοχωρηθείς.
Είπες τη λέξη δίκες. Θέλεις να μου πεις κάτι για όλα αυτά που έγιναν στον χώρο της υποκριτικής;
Ελπίζω αυτοί που έχουν πάθει να δικαιωθούν πρσαγματικά και αυτοί που χρησιμοποίησαν όλη αυτή την κατάσταση των ανθρώπων που έπαθαν για να προβληθούν, γιατί δυστυχώς υπάρχουν και αυτοί οι συνάδελφοι, που πήγαν να κάνουν μια καταγγελία για να βγουν απλά στην κάμερα, γιατί πεινούσαν για κάμερα, να τιμωρηθούν. Γιατί αυτοί οι άνθρωποι κάνουν κακό σ’αυτούς που έχουν πάθει.
Διδάσκεις φέτος;
Φέτος δεν διδάσκω, γιατί η διδασκαλία με μάσκα για μένα δεν είναι διδασκαλία. Θα ξαναδιδάξω όταν πλέον θα μπορώ να αγγίξω τους μαθητές μου -χωρίς να τους παρενοχλώ σεξουλικά, πρέπει να το εξηγούμε πλεόν αυτό- και να μπορώ να κάνω το μάθημα σωστά. Αλλιώς δεν μου αρέσει να κοροϊδεύω απλά για να πληρώνομαι. Ωστόσο, μου έχει λείψει πολύ.
Λίγα λόγια για το έργο
Το έργο, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, πραγματεύεται τη ζωή του Έλληνα καλλιτέχνη, ξεκινώντας από την περίοδο που είναι εσώκλειστος στο ψυχιατρείο της Κέρκυρας και μέσα από τα διαρκή ταξίδια του μυαλού του, βλέπουμε όλη του τη ζωή, την ευλογημένη Τήνο, την αυταρχική μητέρα και τον «τυπικό» πατέρα, τα αδέρφια, τον μεγάλο έρωτα της ζωής του, μα πιο πολύ την έμπνευση, τη μανία δημιουργίας… για να φτάσουμε μέχρι τα σημαντικά έργα του, τα όνειρα, τους εφιάλτες του και να καταλήξουμε στο τελικό ερώτημα: τι αξίζει άραγε περισσότερο, να είσαι τρελός (σαλός) και ευφυής ή φυσιολογικός και απλά… άνθρωπος;
Μέσα από το δωμάτιο του Γιαννούλη Χαλεπά στο ψυχιατρείο, ταξιδεύουμε σε όλη του τη ζωή και τους σημαντικούς σταθμούς της. Παρά ταύτα, το έργο δεν αποτελεί μια αποτύπωση ζωής – βιογραφία, αλλά μια εις βάθος ανάλυση της ψυχοσύνθεσης του σχιζοφρενώς ευφυούς αυτού καλλιτέχνη ή ίσως και της ψυχοσύνθεσης κάθε ευφυούς καλλιτέχνη… (Φλέρυ Νταντωνάκη, Βικέντιος Βαν Γκόγκ, Γεώργιος Βιζυηνός…).
Μέσα σε έναν αφαιρετικό σκηνικό χώρο, περνάμε 80 λεπτά αντικρίζοντας όλα τα «θα μπορούσε» της πορείας του Γιαννούλη Χαλεπά, αν επέλεγε να είναι φυσιολογικός. Τη μανία και ανάγκη δημιουργίας, την άνοδο, το κατρακύλισμα στη σχιζοφρένεια και την αναπόφευκτη αποδοκιμασία του κόσμο προς το πρόσωπο ενός «σαλού» , για να καταλήξουμε… πού αλλού… στην εξύψωση! Την ανάσταση, την αναγέννηση! Ένας άνθρωπος που από τα όρια του «τετέλεσται» καταλήγει, την ώρα που πρέπει, στο.. «άρχεται… ξεκινάει».
Κάθε Τετάρτη στις 18:45 και Πέμπτη στις 21:15 στο Θέατρο Αλκμήνη