Τα τελευταία χρόνια διδάσκετε Δημιουργική Γραφή στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Με σπουδές στην Κλασική Φιλολογία, αυτό βοήθησε τα έργα σας για τα μηνύματα που περνούν; Απ’ όσο γνωρίζω πολλά απ’ αυτά βραβεύτηκαν! Θέλετε να μας μιλήσετε λίγο γι’ αυτό;

Κάποιες φορές οι ακαδημαϊκές σπουδές μπορούν να καταπιούν τη δημιουργική σκέψη. Δεν μπορώ, όμως, να μην αναγνωρίσω πως η Κλασική Φιλολογία μου χάρισε μια σπουδαία προίκα, την επαφή με μεγάλα κείμενα. Κι από την άλλη, η διδασκαλία, η συνομιλία με νέους ανθρώπους, μου δίνει ζωντάνια και συγγραφικά καύσιμα. Η δουλειά με κρατά με τα δυο πόδια στην πραγματική ζωή, εκεί όπου πάλλεται η καθημερινότητα. Είκοσι πέντε χρόνια στα σχολεία και στη συνέχεια στο πανεπιστήμιο έμαθα πολλά από τα παιδιά. Ενα παραπάνω που το αντικείμενό μου στη σχολή είναι η Δημιουργική Γραφή. Τι άλλο να ζητήσει ένας συγγραφέας;

Πολλές φορές οι ήρωές σας ζουν περιπέτειες που οδηγούν στα άκρα, τους δοκιμάζετε, τους προκαλείτε να βρουν τρόπο διαφυγής μέσα από πολύπλοκες διαδρομές που ανεβάζουν την ένταση στα ύψη. Το μυστήριο, η δράση, οι ανατροπές ή οι καλοδουλεμένοι χαρακτήρες θέτουν τα θεμέλια για την επιτυχία στις ιστορίες σας;

Νομίζω πως σε ένα μυθιστόρημα λειτουργούν όλα αυτά που λέτε μαζί: Η πλοκή, το αφηγηματικό μοντάζ, ο χορός των προσώπων, η γλώσσα που ρυθμίζει την ένταση, ο ρυθμός, ο κόσμος που φέρουν οι ήρωες. Ολα αυτά μαζί χτίζουν την αφήγηση. Στις ευτυχισμένες στιγμές της, μια ιστορία αφήνει επίγευση στον αναγνώστη, όπως γίνεται με το κρασί. Κάτι που κουβαλά μαζί του όταν κλείσει το βιβλίο. Κάτι που, καμιά φορά, ανάβει όλα τα φώτα του μυαλού. Γι’ αυτές τις ανεξίτηλες στιγμές παλεύουμε οι συγγραφείς κι αυτές, νομίζω, αναζητούμε οι αναγνώστες.

Στο βιβλίο σας «Vor – Πέρα από τον νόμο» (εκδόσεις Μεταίχμιο) στρέφετε την προσοχή σας σε μια ρωσόφωνη εγκληματική οργάνωση, τους Vory V Zakone (Κλέφτες με κώδικα). Ενα μυθιστόρημα που μας εισάγει σε έναν κόσμο σχεδόν καθόλου οικείο για τον αναγνώστη, με πολλά πρόσωπα, τα οποία δρουν στο χώρο του οργανωμένου εγκλήματος, που αν το καλοσκεφτεί κάποιος, τον τρομάζουν! Και εδώ δημιουργείται το ερώτημα: Τελικά, οι πολίτες μπορούν να εμπιστεύονται την Αστυνομία για την υπεράσπισή τους από το οργανωμένο διεθνές έγκλημα που έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας;

Ας αφήσουμε την ίδια την αφήγηση να απαντήσει σ’ αυτό το ερώτημα. Αυτό, άλλωστε, είναι και ένα από τα θέματα του μυθιστορήματος, που εστιάζει στις σχέσεις ανάμεσα στις εγκληματικές οργανώσεις, το χρήμα, την εξουσία, την πολιτική. Το χρήμα ανοίγει πόρτες. Οπως λέει και ένας Βορ στο βιβλίο, «να βάλεις τα λεφτά να δουλέψουν. Να δουλέψουν για σένα».

Γιατί επιλέχθηκε στο βιβλίο η Θεσσαλονίκη ως πεδίο δράσης; Υπάρχει ιδιαίτερος λόγος;

Η Θεσσαλονίκη (όπως και η Μόσχα, η Τιφλίδα, το Παρίσι, οι Κάννες και το Μονακό) είναι οι τόποι όπου κυκλοφορούν οι ήρωες. Το γιατί η Ελλάδα, και μάλιστα η Θεσσαλονίκη, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι μιας αφήγησης που αφορά τη ρωσόφωνη εγκληματική οργάνωση των «Κλεφτών με κώδικα» ελπίζω ότι το απαντά το ίδιο το βιβλίο. Σίγουρα έχει να κάνει με τη θέση της πόλης στο χάρτη, αλλά και με το νομικό μας σύστημα, στο οποίο η δράση της οργάνωσης αντιμετωπίζεται ως μεμονωμένο και όχι ως διεθνές οργανωμένο έγκλημα, στην έλλειψη ουσιαστικών ελέγχων που διευκολύνει την έκδοση ταξιδιωτικών εγγράφων και στη νομοθεσία που προβλέπει τις προϋποθέσεις της υφ’ όρων απόλυσης. Ο «Πατερούλης» της φατρίας στο βιβλίο φαίνεται πως θέλει «με το τσεκούρι του να ανοίξει ένα παράθυρο στην Ευρώπη». Η Θεσσαλονίκη δείχνει να βολεύει. Από τη Μόσχα ως τη Θεσσαλονίκη είναι ένα καλάσνικοφ δρόμος.

Πιστεύετε ότι τον εγκληματία τον καθορίζουν τα βιώματά του;

Ολους μας καθορίζουν τα βιώματά μας.

H εγκληματικότητα βρίσκεται στις παρυφές της καθημερινότητας ή το αντίθετο;

Δημιουργείται η εντύπωση πως είναι δύο παράλληλα σύμπαντα, όμως όλα είναι θέμα όρασης. Συχνά αυτά τα δύο σύμπαντα διασταυρώνονται και κάποιες φορές συγκρούονται σφοδρά.

Πιστεύετε ότι το αστυνομικό έχει εξελιχθεί σε κοινωνικό μυθιστόρημα της εποχής μας; Το έγκλημα είναι κι εδώ παρών και μάλιστα προσλαμβάνει νέες μορφές στα χρόνια της νεοφιλελεύθερης συνθήκης; Η αστυνομική λογοτεχνία εντοπίζει αυτές τις μεταλλάξεις στο πέρασμα του χρόνου;

Η αστυνομική πλοκή ενδείκνυται για να αναδειχθούν όσα λέτε. Το έγκλημα αλλάζει: Η μαφία δεν σκοτώνει μόνο, επενδύει κιόλας. Γι’ αυτό το «Vor: Πέρα από τον νόμο» έχει κοινωνικοπολιτικό έρμα, δεν γινόταν να γραφτεί αλλιώς.

Πώς καταφέρνετε να ξεδιαλύνετε το μυστήριο χωρίς να προδίδετε τη λύση του, απλά συνδυάζοντας συμπεριφορές; Πραγματικά με προβληματίσατε!

Μα έτσι δεν συμβαίνει στη ζωή; Το ήθος γεννά συμπεριφορά και η συμπεριφορά εκδηλώνεται με πράξεις. Η λύση μιας πλοκής -ή ενός μυστηρίου αν θέλετε- βασίζεται στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Κι ίσως αυτό να είναι το σημαντικό για τον συγγραφέα και φυσικά για τον αναγνώστη: Να μπουν βαθιά σ’ έναν κόσμο που δεν είναι ο κόσμος τους και να καταλάβουν.

Who is who

Η Σοφία Νικολαΐδου σπούδασε Κλασική Φιλολογία και αξιοποίηση των τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας για τη διδασκαλία της λογοτεχνίας. Εχει εκδώσει μυθιστορήματα, συλλογές διηγημάτων, μελέτες και μεταφράσεις. Το μυθιστόρημά της «Χορεύουν οι ελέφαντες» (Μεταίχμιο, 2012) μεταφράστηκε στα αγγλικά και κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο Melville House. Το μυθιστόρημά «Απόψε δεν έχουμε φίλους» (Μεταίχμιο, 2010) μεταφράστηκε στα εβραϊκά (Kester Books) και στα ρουμάνικα (editura Omonia), για το βιβλίο αυτό τιμήθηκε με το Athens Prize for Literature 2010. Το βιβλίο της «Καλά και σήμερα» (Μεταίχμιο, 2015) τιμήθηκε με το Ειδικό Κρατικό Λογοτεχνικό Βραβείο σε λογοτέχνη του οποίου το έργο προάγει το διάλογο πάνω σε ευαίσθητα κοινωνικά θέματα. Από το 1992 ως το 2018 εργάστηκε ως φιλόλογος σε σχολείο. Από το 2002 διδάσκει Δημιουργική Γραφή σε μεταπτυχιακά προγράμματα (στο ΑΠΘ και στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας) και σεμινάρια (στο Εργαστήρι Βιβλίου του ΕΚΕΒΙ, σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς). Εχει γράψει θεατρικά έργα και σενάρια για τον κινηματογράφο.

Ακολούθησε το eleftherostypos.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις 

Ειδήσεις σήμερα

• Πόλεμος στην Ουκρανία: Live οι εξελίξεις από τα μέτωπα του πολέμου
• Πόλεμος στην Ουκρανία – Ζελένσκι: Οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ μπορούν να κάνουν περισσότερα
• Ανδραβίδα: Το σκοτεινό παρελθόν του κτήνους – Σήμερα πάει στον ανακριτή
• Προέχει η ασφάλεια των ομογενών και η υποδοχή χιλιάδων προσφύγων
• Παγκόσμια ημέρα γυναίκας 2022 – Τι είναι και πως ξεκίνησε
• Είστε λάθος, κυρία Μαρία Ζαχάροβα

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr