«Ο Φόκνερ γράφει το μυθιστόρημά του το 1929 σπάζοντας την κλασική φόρμα γραφής και εισάγει ένα νέο πρωτοποριακό μοντέρνο τρόπο συγγραφής», περιγράφει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής η σκηνοθέτις και ηθοποιός Σοφία Φιλιππίδου για το «Καθώς ψυχορραγώ», που επέλεξε να μεταφέρει στη σκηνή του Θεάτρου της Οδού Κυκλάδων- Λευτέρης Βογιατζής. Βαθιά επηρεασμένος από τις μεγάλες αλλαγές που επιφέρει η Βιομηχανική Επανάσταση σε όλους τους τομείς και την έκρηξη στις Τέχνες και τα Γράμματα, ο συγγραφέας Φόκνερ «ξετυλίγει μια ρεαλιστική ιστορία», όπως περιγράφει η κ. Φιλιππίδου.

Τέσσερις γιοι και μία κόρη ετοιμάζονται να μεταφέρουν τη νεκρή μητέρα τους με την άμαξα από το βαμβακόσπιτο στην άλλη άκρη της επαρχίας Γιοκναπατάουφα του αμερικανικού Νότου μέσα στο κατακαλόκαιρο. Μια άγρια καταιγίδα θα ανατρέψει τα σχέδιά τους, αφού πλημμυρίζει το ποτάμι και καταρρέει η γέφυρα. Μέσα από περιπέτειες και κινδύνους, αναπτύσσονται συγκρούσεις που αναδεικνύουν «ξεχασμένες αξίες, αλλά και την απανθρωπιά και τη βρομιά που συγκλόνιζαν τον Νότο στις αρχές του εικοστού αιώνα», προσθέτει η πρωταγωνίστρια και σκηνοθέτις. Οι ήρωες φτάνουν, τελικά, ρημαγμένοι στον προορισμό τους και εκπληρώνουν την υπόσχεση που έδωσε ο πατέρας στη μάνα: «Να τη θάψει στον τόπο και στα χώματα όπου εκείνη γεννήθηκε». Η παράσταση είναι αφιερωμένη στον Λευτέρη Βογιατζή και στον Μένη Κουμανταρέα, εσαεί πρόεδρο του Θεάτρου της Οδού Κυκλάδων-Λευτέρης Βογιατζής.

Γιατί επιλέξατε αυτό το έργο;
Η ιστορία της παράστασης ξεκίνησε από την πρόταση που μου είχε κάνει ο Μένης Κουμανταρέας να διαβάσω το «Καθώς ψυχορραγώ», το οποίο είχε μεταφράσει ο ίδιος το 1970. Είναι ένα έργο που φανερώνει το μεγαλείο του Φόκνερ: πλάθει αριστοτεχνικά μια νέα φόρμα πάνω στα χνάρια των μεγάλων εικαστικών του κυβισμού. Οταν ο Κουμανταρέας έφυγε από τη ζωή, μίλησα με την ψυχίατρο και μεταφράστρια Χλόη Κολύρη, που υπογράφει τη διασκευή της παράστασής μας και ξεκινήσαμε εδώ και περίπου ένα χρόνο το ταξίδι για να μεταφέρουμε το μυθιστόρημα στη σκηνή.

Πώς θα περιγράφατε την κεντρική ηρωίδα, Αντρι Μπάντρεν;
Είναι μια αγρότισσα στα μπαμπακοχώραφα του Μισισιπή. Μια γυναίκα που δεν μπόρεσε να μιλήσει πριν από το θάνατό της. Κλεισμένη στον εαυτό της, η μοναχική Αντρι διαπαιδαγώγησε τα παιδιά της σύμφωνα με τα πρότυπα της επαρχίας. Ο συγγραφέας τής δίνει μιλιά, της δίνει λέξεις μετά θάνατον, όπου βλέπουμε μια πραγματική γυναίκα που μιλάει για όλα. Εχει μέσα της ζεστό γάλα και άγριο αίμα που καίει τα σωθικά της…

Αγαπήσατε αυτή τη γυναίκα;
Τη λάτρεψα, όπως και όλους τους ήρωες του έργου. Μα περισσότερο αγάπησα τον Φόκνερ, που μπαίνει μέσα σε κάθε ήρωα σαν θεατρίνος. Τον ανακαλύπτω σε πολλά σημεία στο έργο και στις προσωπικότητες των ηρώων που σαν ποιητές μιλούν για υπαρξιακές αγωνίες.

Τι συμβολίζει η υπόσχεση του συζύγου να θάψει τη νεκρή στον τόπο όπου εκείνη γεννήθηκε;
Η γυναίκα αυτή παντρεύτηκε και έκανε παιδιά χωρίς να είναι ερωτευμένη. Χωρίς ποτέ να το συζητήσει μαζί με το σύζυγό της, του ζητάει να τη θάψει δίπλα στον πατέρα της συμβολίζοντας ότι ποτέ δεν του δόθηκε. Το ανομολόγητο των συναισθημάτων της εμπεριέχει και μια ανατροπή, ερωτεύεται τον παπά του χωριού και κάνει μαζί του ένα παιδί. Η τήρηση της υπόσχεσης, εκτός από βαθύ συμβολισμό, εμπεριέχει μια δύναμη να μετατρέψει την ακινησία σε κίνηση. Η αφορμή της ταφής γεννάει στους ήρωες επιθυμίες που δεν μπόρεσαν να εκπληρώσουν πριν από το γεγονός.

Τι θα θέλατε να δει ο θεατής μέσα από την παράστασή σας;
Το έργο συναντά την ανθρώπινη φύση εξαιτίας μιας υπόσχεσης. Μελαγχολία, μοναξιά, χαρά, τρέλα, συγκίνηση, εκδίκηση και μίσος περνούν μπροστά από τα μάτια και τις ψυχές μας. Η παράσταση επιθυμώ να παρασύρεται από το ένστικτο, να αφήνεται στην ανάγκη, να είναι καθαρτική με συναισθήματα εκρηκτικά σαν τα ρυθμικά χορευτικά μπλουζ του Μισισιπή.

Φοβάστε τη μοναξιά;
Δεν φοβάμαι τη μοναξιά. Φυσικά, δεν είμαι υπέρ ενός απομονωμένου λαού. Μην ξεχνάμε ότι πολλοί άνθρωποι μέσα στη μοναξιά τους σκέφτονται, δημιουργούν, κάνουν την αυτογνωσία.

Πώς κρίνετε τον πολιτισμό σήμερα;
Ο πολιτισμός προσπαθεί να κρατηθεί στα πόδια του. Δεν υπάρχουν χρήματα και έτσι οι δημιουργοί επιχειρούν πάνω σε ένα οικοδόμημα που πάει να καταρρεύσει. Κόντρα όμως σε αυτή τη συνθήκη γίνονται μεγάλες προσπάθειες από τους ανθρώπους των Τεχνών.

Θα αναλαμβάνατε το τιμόνι ενός πολιτιστικού κρατικού φορέα;
Αγαπώ πολύ τον πολιτισμό και θα δεχόμουν αυτή τη θέση μόνο αν δεν εξαρτιόταν κάθε φορά από την εκάστοτε εξουσία. Θα ήθελα να σας πω ότι ήμουν καθηγήτρια Γερμανικών και, μόλις ήρθε η μονιμότητά μου, έφυγα. Είμαι επαναστατικός τύπος.

Είστε αισιόδοξη;
Είμαι μελαγχολικό άτομο, ωστόσο δεν γίνεται να μην είμαι αισιόδοξη. Νιώθω χαρούμενη και υπερήφανη που εργάζομαι στο θέατρο.

info
«Καθώς ψυχορραγώ» του Ουίλιαμ Φόκνερ
Σκηνοθεσία: Σοφία Φιλιππίδου
Παίζουν: Σοφία Φιλιππίδου, Κώστας Βασαρδάνης, Μιχαήλ Ταμπακάκης και Μορφέας Παπουτσάκης
Θέατρο της Οδού Κυκλάδων-Λευτέρης Βογιατζής, Κεφαλληνίας & Κυκλάδων 11, Κυψέλη
Δευτέρα και Τρίτη: 21.00.
Πληροφορίες: 210 8217877
Τιμές εισιτηρίων: 10 €, 15 €

ΞΕΝΙΑ ΣΤΟΥΚΑ

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής