Η αρχιτεκτονική πρόταση για τη συνύπαρξη του σταθμού με τις σημαντικές βυζαντινές αρχαιότητες που αποκαλύφθηκαν στα «σπλάχνα» του εγκρίθηκε ομόφωνα, χθες, από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.

Το Τεχνικό Επιμελητήριο Μακεδονίας δεν συμμερίζεται τη γενική χαρά. Μιλάει για «ρίσκο», καθώς θα απαιτηθούν νέες «εκτεταμένες ανασκαφές».

Κρατάει χρόνια αυτό το σίριαλ. Αποφάσεις επί αποφάσεων, προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας και μεγάλες κόντρες παίχτηκαν πάνω από το βυζαντινό σταυροδρόμι που αποκαλύφθηκε στη συμβολή των δρόμων Εγνατίας και Βενιζέλου, εκεί που χωροθετείται δηλαδή ο σταθμός.

Χθες, πάντως, η συναίνεση που αναπτύχθηκε ανάμεσα στο υπουργείο Πολιτισμού, το Δήμο Θεσσαλονίκης και την Αττικό Μετρό έκανε το θαύμα της, καθώς όλοι οι εμπλεκόμενοι ομοφώνησαν με την πρόταση που κατέβασαν στο Συμβούλιο οι τρεις φορείς. Η προμελέτη -διότι περί προμελέτης πρόκειται- θα πρέπει να πάρει τη μορφή οριστικής αρχιτεκτονικής μελέτης, ενώ θα απαιτηθεί η εκπόνηση και άλλων μελετών για επιμέρους σοβαρά ζητήματα. Πότε θα γίνουν όλα αυτά;

Από το 2007

Τα χρονοδιαγράμματα δεν έχουν αποσαφηνιστεί αλλά ούτε και το συνολικό κόστος του έργου που «σέρνεται» από το 2007. Η προμελέτη που εγκρίθηκε προβλέπει πάντως την ανάδειξη των αρχαιοτήτων στο σημείο που βρίσκονται χωρίς να απαιτηθεί η προσωρινή απόσπαση τους από το χώρο.
«Πολύ μεγάλη νίκη των αρχαίων», χαρακτήρισε την απόφαση η γενική γραμματέας του ΥΠΠΟ και προεδρεύουσα του Συμβουλίου, Μαρία Βλαζάκη. «Η τεχνική υπηρετεί τον πολιτισμό, δεν υπερισχύει», είπε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης.

Η προσφυγή πάντως που κατέθεσε ο Γιάννης Μπουτάρη στο Συμβούλιο της Επικρατείας προς την υπουργική απόφαση του Κώστα Τασούλα, η οποία προέβλεπε προσωρινή απομάκρυνση των αρχαιοτήτων, απορρίφθηκε, πανηγυρικά, πριν από λίγες ημέρες. Το Συμβούλιο έκρινε πως η υπουργική απόφαση δεν ήταν ούτε «παράνομη» ούτε «αντισυνταγματική». Ο έφορος Κυκλάδων, βυζαντινολόγος, Δημήτρης Αθανασούλης, χαρακτήρισε την αρχαιολογική ανασκαφή στο σταθμό Βενιζέλου ως «τη σημαντικότερη μετά την ανεύρεση του τάφου του Φιλίππου από τον Μανόλη Ανδρόνικο.»

Η λύση που προκρίθηκε προβλέπει τη δημιουργία επισκέψιμου αρχαιολογικού χώρου στο επίπεδο -1 της ανασκαφής. Τι έχει βρεθεί εκεί; Εχει αποκαλυφθεί τμήμα της αρχαίας λεωφόρου των βυζαντινών χρόνων (decumanus maximus) μήκους περίπου 80 μέτρων, ένα σταυροδρόμι και παρόδια κτίρια που αποτελούν, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, «μοναδική μαρτυρία για την ιστορία της κοσμικής Θεσσαλονίκης από τον 4ο έως τον 9ο αιώνα μ.Χ.». Το σημαντικό εμπορικό σταυροδρόμι οριζόταν από μνημειακό τετράπυλο που έχει επίσης αποκαλυφθεί. Ολη η ανασκαφή είναι εγκιβωτισμένη, ωστόσο, θα απαιτηθούν, όπως ειπώθηκε, νέες ανασκαφές στην περιοχή του τετράπυλου για να «ανασάνουν» οι αρχαιότητες. Ανασκαφές θα γίνουν και στις δύο εισόδους βόρεια και νότια του σταθμού, ενώ ερωτηματικά δημιουργεί και η ανασκαφή που θα διεξαχθεί κάτω από το αρχαιολογικό στρώμα που διατηρείται ως προς τις υποκείμενες ελληνιστικές και ρωμαϊκές αρχαιότητες.

Απαιτούνται ανασκαφές

«Στο νότιο τμήμα θα απαιτηθούν εκτεταμένες ανασκαφές. Κανείς δεν μας διασφαλίζει ότι δεν θα βρεθούν νέες αρχαιότητες», ανέφερε ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Μακεδονίας, Πάρις Μπίλλιας, και πρόσθεσε: «Η Αττικό Μετρό λέει πως ο σταθμός θα είναι έτοιμος σε τέσσερα χρόνια, εμείς λέμε ότι θα είναι σε πέντε». Αναφερόμενος στις προβλέψεις πως το κόστος του έργου θα είναι «λίγο κάτω από τα 25 εκατ. ευρώ» σημείωσε πως «τα χρήματα θα είναι αρκετά παραπάνω». Η Χριστίνα Δερμεντζοπούλου, νομικός του ΤΕΕ, αναφέρθηκε στις καταστροφές που υφίστανται όλα αυτά τα χρόνια οι αρχαιότητες. «Ρημάζουν από τα νερά που πέφτουν», είπε.

«Ρεαλιστική και εφικτή», χαρακτήρισε την τεχνική λύση που επιλέχτηκε ο πρώην πρύτανης του ΑΠΘ και νυν πρόεδρος της Αττικό Μετρό, Γιάννης Μυλόπουλος. «Πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο έργο που δεν υπάρχει σε ολόκληρο τον κόσμο. Μια πόλη κάτω από την πόλη», ανέφερε.

Η κατασκευή του συγκεκριμένου σταθμού ξεκίνησε πριν από μια περίπου δεκαετία και ακόμα δεν τον έχουμε δει. Μέχρι σήμερα το έργο «έχει κοστίσει λίγο πάνω από 20 εκατ. ευρώ με τα 17 εκατ. να έχουν διατεθεί για αρχαιολογικές ανασκαφές και απορρύπανση», σύμφωνα με το διευθυντή της Αττικό Μετρό, Γιώργο Κωνσταντινίδη.

Μαζί με τις εισόδους η ανασκαφή καταλαμβάνει έκταση 2000 τ.μ. Συνολικά θα διατηρηθεί το 91% των αρχαιοτήτων. Εξ αυτών 1.260 τ.μ., που είναι εγκιβωτισμένα, δεν θα μετακινηθούν ενώ 117 τ.μ. θα αποσπαστούν και θα επανατοποθετηθούν στη θέση τους, όταν ολοκληρωθεί το έργο…

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου