Η καλλιτέχνις Χαρά Μούσχου στην Αμαλιάδα και εμείς στην Αθήνα κατά την διάρκεια της δεύτερης καραντίνας που διανύουμε μιλήσαμε με τηλεδιάσκεψη για τα έργα της και την ζωή της.

Η καλλιτέχνις Χαρά Μούσχου στην Αμαλιάδα και εμείς στην Αθήνα κατά την διάρκεια της δεύτερης καραντίνας που διανύουμε μιλήσαμε με τηλεδιάσκεψη για τα έργα της και την ζωή της.

Συνέντευξη στην Αγγελική Δελαγραμμάτικα

Ποια είναι η ζωή σου, τα ενδιαφέροντα σου, τα ερεθίσματα σου?

Θα έλεγα οτι ζω σ έναν δικό μου κόσμο, σχεδόν πάντα χαμένη σε σκέψεις. Ενδιαφέροντα μου παραμένουν πάντα το γράψιμο και η ζωγραφική. Τα ερεθίσματα μου είναι οτιδήποτε έξω από την βαρετή καθημερινότητα και τις τυπικές συζητήσεις. Το γιατί πίσω από πράγματα, το τι κινεί τους ανθρώπους και τα δεύτερα νοήματα πίσω από τα προφανή.

Ποιες τεχνοτροπίες χρησιμοποιείς?

Επειδή έκανα το λάθος να σπουδάσω κάτι τελείως εκτός τέχνης- δηλαδή Νοσηλευτική- δεν γνωριζω τεχνοτροπίες και τεχνικές. Πήρα κάποια βασικά μαθήματα ζωγραφικής στο Λύκειο, αλλά δεν κατάφερα να το σπουδάσω. Προχώρησα μόνη μου, με όλα τα λάθη που αυτό συνεπάγεται. Απλά με θυμάμαι από παιδί πάνω από ζωγραφιές, χωρίς να ξέρω το πως. Για πολλά χρόνια με μολύβια, μέχρι που, πρόσφατα μόλις, έκανα άλμα στα πινέλα πλέον. Η μόνη μου “τεχνοτροπία” είναι η προσπάθεια να μπλέξω την παιδική ελευθερία που είχα στη ζωγραφική μου, με την ωριμότητα του σήμερα. Οι κανόνες είναι μια σοβαρή έλλειψη, μα σημασία έχει η εξέλιξη. Να προχωράς.

Τι σε εμπνέει για να δημιουργήσεις?

Παλιά ήταν πάντα ένα πρόσωπο, μια εικόνα, οτιδήποτε μου έκανε εντύπωση ήθελα να το ζωγραφίσω. Ίσως είναι πάντα πειρασμός να ζωγραφίσεις αυτό που βλέπεις, σαν να θες να το αναδημιουργήσεις μέσα από τα δικά σου μάτια. Αλλά πλέον δεν με συγκινεί τόσο το τι βλέπω, όσο το τι σκέφτομαι. Το να μεταφράζω τον κόσμο μέσα μου με “αλληγορία”, το να απεικονίζω ο,τι με αγγίζει με έναν όχι και τόσο έκδηλο τρόπο, σαν να πρέπει να κουραστείς λίγο για να καταλάβεις ή να δώσεις την δική σου μοναδική εκδοχή. Σαν να βγαίνει μέσα από ένα έργο, όχι μόνο η ιστορία που εσύ ήθελες να πεις, αλλά και αυτή που διαβάζει το κάθε βλέμμα. Η σκιτσογράφηση έχει παραμεληθεί με την μοντέρνα τέχνη του σήμερα… Νιώθω μια αναπώληση της δεκαετίας του 90 που η τέχνη ήταν πιο ξεκάθαρη… Και τα πρόσωπα πιο ζωντανά, χωρίς απαραίτητα έντονα χρώματα.

Υπάρχει νοσταλγία στα έργα σου?

Η μοντέρνα τέχνη έχει πολλές πτυχές αλλά αν μιλάμε για τη ζωγραφική που γίνεται πια από υπολογιστές και όχι ανθρώπινο χέρι, δεν με αγγίζει. Δεν ξέρω αν το ’90 ή ακόμα πιο πίσω η τέχνη ήταν πιο ξεκάθαρη, αλλά θα έλεγα ότι ήταν πιο αυθεντική. Τώρα ο στόχος είναι πιο πολύ ο εντυπωσιασμός και η πρόκληση παρά η εξομολόγηση, το να εκθέσουν δηλαδή τον εαυτό τους. Όσο για τα χρώματα, κι εγώ έχω αρχίσει με τα έντονα πια, αλλά με μια τάση ονειροπώλησης. Οπότε ναι υπάρχει κάτι σαν νοσταλγία γιατί δεν θέλω να χαθεί ο όποιος ρομαντισμός υπήρξε όταν ξεκίνησα. Θέλω να χω πιο πολύ ελευθερία, παιδικότητα, να μη σκέφτομαι το σωστό και το λάθος, Έχει σημασία να μη χάσεις εντελώς το παιδί μέσα σου. Αυτό πιστεύω μόνο μπορεί να κρατήσει την τέχνη σου αληθινή.

Υπάρχουν καλλιτέχνες που σε έχουν εμπνεύσει?

Αυτοί που πάντα θα με συγκινούν δεν είναι μόνο όσοι γενικά άφησαν ιστορία, αλλα κυρίως εκείνοι που δεν έζησαν εύκολες ζωές και άφησαν αποτύπωμα και με την προσωπικότητα τους. Όπως ο Vincent Van Gogh και η Frida Kahlo που σε άφησαν να δεις βαθιά μέσα τους. Ζηλεύω αυτή την τόλμη που είχαν να μιλήσουν για τον εαυτό τους και να εκτεθούν, όχι απλά να κάνουν τέχνη. Γενικά θαυμάζω εκείνους που αποτυπώνουν το είναι τους με κάθε πινελιά και όταν κοιτάς τα έργα τους δεν εντυπωσιάζεσαι απλά, αλλά νιώθεις το βάρος του εσωτερικού τους κόσμου.

Διακρίνουμε ένα ιδιαίτερο πάθος με την Άννα. Εξήγησε μας…

Τα πάθη δεν εξηγούνται. Η έμπνευση όμως έχει έναν ορισμό: είναι η αναπνοή της δημιουργίας. Η απαραίτητη μούσα. Χωρίς αυτήν, όσο ταλέντο και να ‘χει κανείς, το έργο του δεν θα έχει ψυχή. Η Άννα είναι μια γνωριμία χρόνων, καταλυτική και για την τέχνη μου. Η έμπνευση μου, όπως και ο θαυμασμός για εκείνη, γεννήθηκε γνωρίζοντας τον άνθρωπο. Οπότε, τις φορές που γίνεται σημείο αναφοράς στα έργα μου δεν είναι θέμα αποτύπωσης προσώπου, αλλά ψυχής. Άλλωστε, έχει εμπνεύσει καλλιτέχνες όλων των ειδών. Γιατί δεν είναι απλά μια φωνή ή ένα ταλέντο. Είναι ένα άστρο και το φως του δεν γίνεται να μη σε εμπνεύσει. Έχει αυτό που όλοι θα ήθελαν να έχουν: Διαχρονικότητα. Όσο υπερβολικό κι αν ακουστεί, πιστεύω ότι όλοι θα ήθελαν να είναι η “Βίσση” της τέχνης τους….

Ποιες σκέψεις επηρέασαν τον καλλιτέχνη μέσα σου εν μέσω εγκλεισμού και όλου αυτού που ζούμε?

Για μένα είναι μια σχεδόν βασανιστική παύση, αφού τα πιο σημαντικά μου κομμάτια έχουν μπει σε αναμονή. Κι από τη μία όρεξη για δημιουργία χάνετα, από την άλλη η αδράνεια γύρω μου με κάνει να ξεχειλίζω από όλα αυτά που θέλω να εκφράσω. Είναι σαν να θες να τρέξεις σε έναν ακίνητο κόσμο. Και πρέπει να τρέξεις, αλλιώς θα παγώσεις κι εσύ, στο τίποτα. Το νιώθω σαν δοκιμασια για το πόσο θα αντέξουν τα όνειρα. Αλλά και σαν ευκαιρία να κοιτάξουμε το μέσα μας, να παραδεχτούμε όσα αποφεύγαμε, να ξεστομίσουμε όσα δεν λέγαμε. Αναρωτιέμαι αν όλοι πήραν αυτό το μάθημα ή συνεχίζουν να κρύβονται από τόν εαυτό τους. Και φοβάμαι για το πως θα βγούμε μετά από αυτό. Πως θα αγαπάμε….

Τι σχεδιάζεις για το μέλλον?

Δεν ξέρω πόσο μπορεί να σχεδιάζει κάποιος το μέλλον σε μια τέτοια φάση, όμως αλίμονο αν το σταματήσουμε αυτό. Θέλω να επιστρέψω σε όσα έχουν μπει σε παύση, δηλαδή την επόμενη έκθεση μου εδώ στην Αθήνα και αλλά και στο εξωτερικό. Αλλά πιο πολύ ονειρεύομαι να ανέβω πιο ψηλά, να διαδοθεί η τέχνη μου, να τη δουν περισσότεροι, να καταφέρω να ξεχωρίσω, να εμπνεύσω κι άλλους. Να αφήσω το αποτύπωμα μου στον κόσμο.

Πως πιστεύεις ότι θα εξελιχθεί η τέχνη την εποχή του covid19?

Όσον αφορά την έκφραση, η τέχνη δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη από τέτοια αλλαγή και πιστεύω ότι θα βλέπουμε για πολύ καιρό μέσα από έργα το τι αφήνει αυτή η εποχή στη ζωή μας. Όσον αφορά την επιβίωση, πάντα ,αλλά τώρα ακόμα πιο πολύ, η τέχνη αδικείται. Και είναι ειρωνικό γιατί αυτή είναι η πιο ψυχολογικά απαραίτητη. Το στοίχημα δεν ειναι μόνο να επιβιώσουμε απ΄αυτό, αλλά και να αντέξουμε ψυχικά, να μη χάσουμε την επαφή με τον εαυτό μας. Φοβάμαι ότι τώρα πολλοί καλλιτέχνες θα χάσουν τον δρόμο τους και θα τα παρατήσουν γιατί δεν θα αντέξουν ή δεν θα μπορούν να υποστηρίξουν το όνειρο τους. Όμως όσο κι αν αλλάξει αυτός ο κόσμος, θα έχουμε πάντα δικαίωμα στο όνειρο. Ο καλλιτέχνης έχει και την “υποχρέωση” να αποτυπώνει αυτό το όνειρο. Και σε έναν κόσμο που πια φοβάται το άγγιγμα, η τέχνη είναι η μόνη που μπορεί να αγγίξει τις ψυχές.