Τα μέτρα περιλαμβάνονται στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το δημογραφικό, που θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση μέσα στον Μάιο, όπως ανέφεραν στον «Ε.Τ.» της Κυριακής αρμόδια στελέχη. Στα μέτρα άμεσου ενδιαφέροντος είναι τα επιδόματα παιδιού που χορηγεί ο ΟΠΕΚΑ, αλλά και η εξίσωση των τριτέκνων με τους πολυτέκνους, σε όλα ή στα περισσότερα προνόμια.

Στο επίδομα παιδιού έρχονται αυξήσεις, που θα ισχύσουν αναδρομικά από την 1η/1/2025. Η νομοθετική ρύθμιση αναμένεται στο δεύτερο εξάμηνο, πιθανότατα εντός του Ιουνίου. Για την αύξηση του επιδόματος παιδιού, όπως αποκαλύπτει σήμερα ο «Ε.Τ.» της Κυριακής, στο επιτελείο της υπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Δόμνας Μιχαηλίδου, εξετάζονται εναλλακτικές προτάσεις.

Στο αρχικό σχέδιο, που είχε ανακοινωθεί πέρυσι τον Οκτώβριο, το επίδομα παιδιού θα αυξανόταν κατά 60,7% από φέτος για τους δικαιούχους της τρίτης εισοδηματικής κατηγορίας. Η εναλλακτική πρόταση που μελετάται είναι η τιμαριθμοποίηση των εισοδηματικών ορίων, που σημαίνει αυξήσεις για περισσότερους δικαιούχους και ενδεχομένως μικρότερες από το αρχικό σχέδιο, καθώς με τη διεύρυνση των εισοδηματικών ορίων θα παίρνουν επίδομα και οικογένειες της μεσαίας τάξης που τώρα μένουν εκτός.

Αλλαγή πλεύσης υπάρχει και στα περιουσιακά κριτήρια για το επίδομα παιδιού, που φαίνεται ότι μπαίνουν στο περιθώριο. Το αρχικό σχέδιο προβλέπει αύξηση του επιδόματος παιδιού από τα 70 ευρώ μηνιαίως στα 75 ευρώ για την πρώτη εισοδηματική κατηγορία, 45 ευρώ μηνιαίως για τη δεύτερη και συγχώνευση της τρίτης εισοδηματικής κλίμακας στη δεύτερη.

Με το σχέδιο αυτό το επίδομα της τρίτης κλίμακας από τα 28 ευρώ ανά τέκνο, που είναι σήμερα, αυξάνεται σε 45 ευρώ ανά τέκνο και στα 90 ευρώ για το τρίτο παιδί και τα επόμενα. Αν, τελικώς, εφαρμοστεί το αρχικό σχέδιο, τότε οι δικαιούχοι που ήταν στην τρίτη εισοδηματική κατηγορία και έπαιρναν επίδομα 28 ευρώ τον μήνα για ένα παιδί τώρα θα παίρνουν 45 ευρώ. Οσοι είχαν δύο παιδιά και έπαιρναν 56 ευρώ τον μήνα τώρα θα παίρνουν 90 ευρώ, όσοι είχαν τρία παιδιά και έπαιρναν 112 ευρώ τον μήνα τώρα θα παίρνουν 180 ευρώ, ενώ με τέσσερα παιδιά και εισόδημα της τρίτης κλίμακας, από τα 168 ευρώ, που παίρνουν σήμερα, θα λαμβάνουν 270 ευρώ.

Με το εναλλακτικό σχέδιο (διεύρυνση εισοδηματικών κατηγοριών) που εξετάζεται είναι πιθανό να παίρνουν το επίδομα της πρώτης κλίμακας όσοι έχουν ετήσιο εισόδημα έως 12.000 ευρώ (αντί 10.500 ευρώ που είναι τώρα) και να αυξηθούν ανάλογα οι δύο επόμενες εισοδηματικές κατηγορίες. Για παράδειγμα, να παίρνουν επίδομα για ένα παιδί όσοι έχουν εισόδημα έως 30.000 ευρώ (αντί έως 26.250 ευρώ που είναι τώρα), για δύο παιδιά όσοι έχουν εισόδημα έως 35.000 ευρώ (αντί έως 30.000 ευρώ που είναι τώρα), για τρία παιδιά να λαμβάνουν επίδομα όσοι έχουν εισόδημα έως 40.000 ευρώ (αντί έως 37.500 ευρώ που είναι τώρα) κ.ο.κ.

Στα περιουσιακά κριτήρια το υπουργείο φαίνεται να κάνει πίσω και να εξετάζει, σύμφωνα με πληροφορίες του «Ε.Τ.» της Κυριακής, είτε να μην τεθεί κανένα κριτήριο περιουσίας είτε να ισχύσουν ελαστικά περιουσιακά κριτήρια που θα αποκλείουν ελάχιστους (π.χ. όσους έχουν αξία ακίνητης περιουσίας άνω των 500.000 ευρώ). 

Οι τρίτεκνοι

Για την εξίσωση τριτέκνων με τους πολυτέκνους, που έχει ήδη προχωρήσει όσον αφορά τις μετεγγραφές φοιτητών τρίτεκνης οικογένειας, το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας μελετά, σε συνεργασία με συναρμόδια υπουργεία, την αύξηση της ποσόστωσης των τριτέκνων για τις προσλήψεις στο Δημόσιο από 12% σε 16%, τη μείωση των τεκμηρίων φορολόγησης και άλλες φοροαπαλλαγές. Για ειδικότερα πλην όμως σημαντικά αιτήματα, όπως η εξαίρεση των τρίτεκνων εκπαιδευτικών από αποσπάσεις και μετατάξεις όπως ισχύει για τους πολυτέκνους, δεν έχουν ληφθεί οριστικές αποφάσεις, αν και οι πληροφορίες λένε ότι θα υπάρξει «σύγκλιση» και όχι πλήρης εξίσωση των τριτέκνων με τα προνόμια των πολυτέκνων.

Στο τραπέζι βρίσκεται και η επέκταση στους τριτέκνους μιας σειράς από επιμέρους παροχές, όπως εκπτώσεις στα δημοτικά τέλη, προστασία από απόλυση, εισιτήρια με έκπτωση σε Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, μειωμένα τιμολόγια ΔΕΚΟ κ.λπ.

Δεκαετές πλάνο ύψους 20 δισ. ευρώ

Το σχέδιο για το δημογραφικό περιλαμβάνει 100 δράσεις και έχει ορίζοντα υλοποίησης τη δεκαετία 2025-2035 με συνολικούς πόρους 20 δισ. ευρώ. Η έναρξη εφαρμογής του έχει καθυστερήσει, δεδομένου ότι παρουσιάστηκε τον περασμένο Οκτώβριο και τώρα επίκειται η δημόσια διαβούλευσή του. Οι 100 δράσεις, που θα υλοποιηθούν μέσα στη 10ετία, θα καλύψουν όλες τις ηλικιακές ομάδες. Από τις 100 δράσεις του σχεδίου, για το 2025 εκτιμάται ότι μπορούν να υλοποιηθούν οι 44, ενώ οι υπόλοιπες 56 θα τρέξουν σταδιακά στα επόμενα έτη.

• Για την ενίσχυση των γεννήσεων και τη στήριξη της οικογένειας προβλέπονται 17 δράσεις, με κόστος 280 εκατ. ευρώ τον χρόνο. 

• Για την ενίσχυση της απασχόλησης προβλέπονται 5 δράσεις, με έμφαση στην αύξηση της απασχόλησης των γυναικών και των συνταξιούχων και εκτιμώμενο κόστος 25 εκατ. ευρώ έως το 2027. 

• Για τη διαχείριση της μακροζωίας προβλέπονται 7 δράσεις, με θεσμοθέτηση της Γηριατρικής, την αναβάθμιση των ΚΑΠΗ, αλλά και πρόγραμμα για τη φοίτηση ηλικιωμένων στα πανεπιστήμια. Το κόστος ανέρχεται σε 4,5 εκατ. ευρώ έως το 2027. 

• Για την τοπική ανάπτυξη προβλέπονται 9 δράσεις, που, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν την κατασκευή σύγχρονων φοιτητικών εστιών, την ανάπτυξη Τηλεϊατρικής, την πρόσληψη γονέων σε δήμους με κριτήριο την εντοπιότητα, την κοινωνική κατοικία κ.λπ. Το κόστος εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 710 εκατ. ευρώ έως το 2030. 

• Προβλέπεται ακόμη η σύσταση παρατηρητηρίου για το δημογραφικό, με στόχο την ενημέρωση των πολιτών για θέματα γονιμότητας και δράσεις που στοχεύουν στον συνδυασμό επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής. Το κόστος εκτιμάται στα 11 εκατ. ευρώ έως το 2027.

Τα μέτρα ανά ηλικία

Το σχέδιο για το δημογραφικό, που θα υλοποιηθεί στη δεκαετία 2025-2035, περιλαμβάνει 100 δράσεις για όλες τις ομάδες του πληθυσμού, που ξεκινούν με μέτρα για την αύξηση των γεννήσεων και φτάνουν σε παρεμβάσεις για υγιή γήρανση στους άνω των 80 ετών. Ανά ηλικία το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Δημογραφικό περιλαμβάνει:

• Από 0 έως 4 ετών, επίδομα γέννησης, παιδιατρικές εξετάσεις, επέκταση βρεφονηπιακών σταθμών/νταντάδες της γειτονιάς.
• Από 5 έως 14 ετών, ενημέρωση για τον υγιή τρόπο ζωής/αναπαραγωγική υγεία, ολοήμερο σχολείο, ψηφιακό φροντιστήριο, επέκταση κατασκηνώσεων.
• Από 15 έως 29 ετών, κίνητρα δημιουργίας οικογένειας, επέκταση στεγαστικών προγραμμάτων, οικονομική στήριξη γονέων, δωρεάν εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου, προληπτική Ιατρική, επιστροφή νέων από το εξωτερικό.
• Από 30 έως 44 ετών, καλύτερη σύνδεση εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, ενημέρωση για θέματα γονιμότητας, επέκταση φοιτητικών εστιών με συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, επιδότηση απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας
• Από 45 έως 64 ετών, στήριξη για εργασιακή επανένταξη, προώθηση επιχειρηματικότητας.
• Από 65 έως 80 ετών, κίνητρα παραμονής στην εργασία, θεσμοθέτηση Γηριατρικής (υγιής γήρανση).
• Από 80 ετών και άνω, οι δράσεις του δημογραφικού επικεντρώνονται στην υλοποίηση προγραμμάτων μακροχρόνιας φροντίδας υπερηλίκων, χωρίς να χρειάζεται να εγκαταλείπουν το σπίτι τους.

«Καμπανάκια» από Τράπεζα της Ελλάδος, ΔΝΤ και ΚΕΠΕ

Πολλαπλή προειδοποίηση για τις δυσμενείς επιπτώσεις, που ήδη διαφαίνονται στην αγορά εργασίας, εξαιτίας του δημογραφικού, έρχεται από την Τράπεζα της Ελλάδος, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και το ΚΕΠΕ. Το ΔΝΤ, στην πρόσφατη έκθεσή του για την ελληνική οικονομία, αναφέρει ότι, όπως και σε άλλες χώρες της ζώνης του ευρώ, ο πληθυσμός σε ηλικία εργασίας της Ελλάδας αναμένεται ότι θα μειώνεται σταθερά τις επόμενες δεκαετίες. Η πρόβλεψή του είναι για μείωση της τάξης του 35% έως το 2050, με το εργατικό δυναμικό σε ηλικία εργασίας από περίπου 6,6 εκατομμύρια το 2023 να μειώνεται σε περίπου 4,3 εκατομμύρια έως το 2050.

Γυναίκες

Η Τράπεζα της Ελλάδος καλεί την κυβέρνηση να πάρει μέτρα για να ενταχθούν στο εργατικό δυναμικό της χώρας περισσότερες γυναίκες και νέοι, τονίζοντας ότι «η γήρανση του πληθυσμού ενδέχεται να ασκήσει πιέσεις στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης». Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, μέσα σε μία δεκαετία ο αριθμός των ατόμων άνω των 65 ετών αυξήθηκε κατά 13,3%, ενώ το μερίδιό τους στο σύνολο του πληθυσμού ανήλθε στο 22,8%.
Την ίδια στιγμή μελέτη του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) για την αγορά εργασίας αποκαλύπτει ότι στην ομάδα 30-40 ετών οι θέσεις εργασίας μειώνονται, ενώ σε άλλες ηλικίες αυξάνονται.

Η αύξηση των αλλοδαπών εργαζομένων μπορεί να αποτελέσει μια λύση στο πρόβλημα, αναφέρει η μελέτη, υπό την προϋπόθεση ότι πρόκειται για νομιμοποιημένη εργασία με καταβολή εισφορών.

ΠΟΣΟ ΑΥΞΑΝΟΝΤΑΙ ΤΑ ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΠΑΙΔΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ 1η/1/2025 (*)

(*) Αρχικό σχέδιο