Ενας άνδρας διασχίζει ένα μονοπάτι σε ένα κατάλευκο από το χιόνι ομιχλώδες τοπίο. Η στιγμή αυτή απαθανατίστηκε από τον Θοδωρή Νικολάου στα Θεσσαλικά Αγραφα, πάνω από τη λίμνη Πλαστήρα. Ισως συμβολικά να θέλει να μας πει: «Ολα είναι δρόμος». Αυτός ο δρόμος που οδηγεί στωικά σε ένα ταξίδι με μοναδικό προορισμό τον Βαλκάνιο άνθρωπο. Επί τέσσερα ολόκληρα χρόνια ο Θοδωρής Νικολάου ταξίδευε και ανακάλυπτε με τον φωτογραφικό του φακό τις χώρες της χερσονήσου. Με «ορμητήριο» την πόλη της Χαλκίδας, όπου διαμένει τα τελευταία χρόνια ο 36χρονος φωτογράφος, ακολουθώντας μια διαδρομή χωρίς πλάνο, διέσχισε από άκρη σε άκρη δέκα χώρες: Ελλάδα, Τουρκία, Κόσοβο, Αλβανία, Βοσνία – Ερζεγοβίνη, Ρουμανία, Βουλγαρία, Σερβία, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία.

Στα περισσότερα από τα μέρη που επισκέφθηκε επέστρεφε ξανά και ξανά. Οχι τόσο για τις ανάγκες του έργου, αλλά σαν να τηρεί μια υπόσχεση, αυτή της επιστροφής. Ετσι δομείται ο φωτογραφικός του κόσμος, αυτή είναι που διαπνέει το φωτογραφικό του λεύκωμα «Αίμος. Διαδρομές στα Βαλκάνια» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Αγρα».

Η καλοσύνη και η βαθιά ευγνωμοσύνη που νιώθει για τη γειτονιά μας είναι τα πρωτόλεια υλικά με τα οποία δομεί τον κόσμο του. Αυτά είναι που αντιλαμβάνονται οι πρωταγωνιστές του έργου του και του ανοίγουν τις πόρτες σε σπίτια, λατρευτικούς χώρους, στιγμές πολύ προσωπικές, όπως ένας γάμος, μια κηδεία.

«Με τα μάτια της ψυχής φωτογραφίζει ο Θοδωρής», αναφέρει ο Παντελής Μπουκάλας προλογίζοντάς τον. Στις 92 ασπρόμαυρα τυπωμένες φωτογραφίες που ο Νικολάου μάς ξετυλίγει τις φωτογραφικές του διαδρομές, αντιλαμβάνεται τον χώρο σαν κοινό, τον άνθρωπο σαν έναν. Είτε βρίσκεται σε ένα καφενείο στο βορειότερο άκρο της Αλβανίας, είτε στα σύνορα της Ελλάδας με τη Βουλγαρία στην οροσειρά της Ροδόπης, είτε φωτογραφίζει στη Μιτρόβιτσα του Κοσόβου, θαρρείς πως καταφέρνει ένα πράγμα: Να «περάσει» πάνω από τα σύνορα, με μόνο διαβατήριο την πίστη στο μέλλον, όπως ακριβώς το οραματίστηκε ο Ρήγας Φεραίος.

Στέκεται με σεβασμό και φωτογραφίζει στη Σρεμπρένιτσα, στη Βοσνία –Ερζεγοβίνη, το μνημείο που είναι αφιερωμένο στους δολοφονημένους Βόσνιους μουσουλμάνους το 1995 (χαρακτηρίστηκε το μεγαλύτερο έγκλημα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο). Αποτυπώνει τη Μαύρη Θάλασσα τα μεσάνυχτα, τα ήθη και έθιμα ετών.
«Ο Νικολάου αλωνίζει στα Βαλκάνια», γράφει ο Παντελής Μπουκάλας, «όχι σαν κάποιος τρίτος, όχι σαν εξωτερικός, αδιάκριτος επισκέπτης που, αμέτοχος επί της ουσίας, άθικτος από οποιαδήποτε συγκίνηση, αναζητάει “αυθεντικότητα” η “αρχαϊσμό”. Ταξιδεύει στις χώρες της χερσονήσου, με τις εκ παραδόσεως αντιμαχόμενες φυλές, θρησκείες και μειονότητες, για να ταξιδέψει μέσα του. Είναι προσκυνητής της αντοχής των πραγμάτων και των ανθρώπων παρά μηχανικός καταγραφέας τους». Τι είναι όμως τα Βαλκάνια για τον Θοδωρή Νικολάου; Είναι φυλές, θρησκείες, εθνότητες, συνήθειες και ήθη που παράγουν ένα γοητευτικό κράμα ανθρώπων. Με όψη φωτεινή, βαθιά ανθρώπινη. Με τη βαλκανική ψυχή, η οποία φαντάζει τραχιά και απόκοσμη, αλλά και αυθόρμητη και σαγηνευτική όταν φλέγεται.

Η παρουσίαση του βιβλίου «Αίμος – Διαδρομές στα Βαλκάνια» έγινε την περασμένη Τετάρτη στο Βιβλιοπωλείο IANOS. Για το βιβλίο μίλησαν ο Παντελής Μπουκάλας, συγγραφέας – δημοσιογράφος, ο Λεωνίδας Εμπειρίκος, ιστορικός, ο Δημήτρης Χριστόπουλος, καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Στη παρουσίαση συμμετείχε μέσω τηλεδιάσκεψης ο Γκαζμέντ Καπλάνι, συγγραφέας και επικεφαλής του νεοσύστατου τμήματος αλβανικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο DePaul.