Αν και τον τελευταίο χρόνο αντιμετωπίζει ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας, η γνωστή «κακή» ασθένεια του χτύπησε την πόρτα, εκείνος διατηρεί στο ακέραιο τα χαρακτηριστικά του, την εξωστρέφειά του, την ανάγκη του για επικοινωνία και δόσιμο.

Γι’ αυτό και προσκαλεί όλους όσοι περπάτησαν μαζί του, όχι μόνο πάνω στη σκηνή, αλλά και κάτω από αυτή, σε δύο μεγάλες συναυλίες, που θα πραγματοποιηθούν στις 7 και τις 8 Ιουνίου στο Θέατρο Βράχων του Βύρωνα. Στο πλευρό του θα σταθούν αγαπημένοι τραγουδιστές που χάρισαν στο έργο του μεγάλες ερμηνείες, παλαιότεροι και νεότεροι: Χάρις Αλεξίου, Ρίτα Αντωνοπούλου, Χρήστος Θηβαίος, Κώστας Θωμαΐδης, Γιάννης Κότσιρας, Γιώργος Μεράντζας, Μανώλης Μητσιάς, Γιώργος Νταλάρας, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Μίλτος Πασχαλίδης, Μαριάννα Πολυχρονίδη.

Μπορεί να χρησιμοποιεί συχνά κατά τη διάρκεια της κουβέντας μας τη φράση «πριν από το πρόβλημα και μετά», ωστόσο δηλώνει, χωρίς διάθεση ψευτοηρωισμού, ότι δεν έχει αλλάξει τίποτα μέσα του και ευτυχώς ούτε έξω του, προσθέτουμε εμείς. Η εικόνα του είναι η ίδια, παρά τις θεραπείες.

Δύναμη, αξιοπρέπεια, αγάπη απλόχερη. Αποδέκτες πρώτα οι δικοί του άνθρωποι, τα τέσσερα παιδιά του, οι μεγαλύτερες Σεσίλ και Κωνσταντίνα, η μικρότερη Αλεξάνδρα, που κάνει στο Λονδίνο λαμπρές μουσικές σπουδές, το στερνοπούλι, ο 17χρονος Στέργιος, και βέβαια η γυναίκα του, Μαρία, ακαταπόνητη στο πλευρό του εδώ και 25 χρόνια. Μερικοί άνθρωποι μπορούν να ανασύρουν τέτοια ψυχικά αποθέματα, που να είναι εκείνοι που θα στηρίξουν την οικογένεια στο χτύπημα της μοίρας. Είναι γεγονός πως τον τελευταίο χρόνο η αγάπη που τους δένει πέρασε στο απόλυτο… «Εχουμε μια κλασική φράση που μας ενώνει, την οποία έχουμε δανειστεί: όλοι για έναν, ένας για όλους», λέει ο ίδιος.

Ξεκινάει να μιλάει και ανάβει και πάλι την πίπα του, όπως κάθε φορά. «Δεν το έχει κόψει;», αναρωτιέμαι… Εκείνος διαβάζει τη σκέψη μου και λέει: «Μου το επέτρεψε ο γιατρός, γιατί δεν τραβάω τον καπνό μέσα… Είναι μια συνήθειά μου, όταν δουλεύω, όταν γράφω, όταν σκέφτομαι…».

Τι είναι αυτές οι δύο συναυλίες στο Θέατρο Βράχων, μια και οι αποχαιρετισμοί δεν είναι της αρεσκείας σου;

Στην πορεία μου δεν έκανα συναυλίες σε μεγάλους χώρους, όπως το Ολυμπιακό Στάδιο ή το Καλλιμάρμαρο. Οχι γιατί φοβόμουν μήπως δεν γεμίσουν, αλλά δεν ήθελα να με βλέπουν όσοι έρχονται με κιάλια. Σε αυτές τις δύο συναυλίες στον Βύρωνα δεν πρόδωσα αυτή μου τη συνήθεια. Πηγαίνω σ’ ένα χώρο, όπου το κοινό μπορεί να έχει άμεση επαφή μαζί μου. Μερικοί αναρωτήθηκαν γιατί δεν κάνω μια συναυλία στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Είπα ότι δεν θέλω να κάνω τώρα κάτι που δεν έκανα ποτέ. Με βάση την περιπέτεια της υγείας μου, που είναι πολύ γνωστή στον κόσμο, δεν ήθελα να σηματοδοτήσω εγώ το φινάλε. Αν άκουγε κάποιος που με ξέρει ότι ο Μικρούτσικος κάνει μια συναυλία στο Παναθηναϊκό Στάδιο, τότε θα έλεγε μέσα του ότι αυτό είναι και το τέλος. Το φινάλε σε σχέση με την κατάσταση της υγείας μου δεν ξέρω πότε θα έρθει, ελπίζω να το σπρώξω προς το μέλλον.

Ο τίτλος αυτής της διπλής συναυλίας είναι «Οσοι περπάτησαν μαζί μου». Το ύφος του έχει κάποιο χαρακτήρα μνήμης και ευγνωμοσύνης;

Σκέφτηκα να καλέσω σε αυτές τις δύο συναυλίες ένα μεγάλο αριθμό τραγουδιστών με τους οποίους συνδέομαι επί της ουσίας. Υπάρχουν και άλλοι τραγουδιστές που θα μπορούσαν να δώσουν το «παρών», αλλά δεν ήθελα να το ανοίξω τόσο πολύ, σαν παρέλαση, με τον καθέναν να λέει από… μισό τραγούδι. Θα έχανε την καλλιτεχνική του σημασία. Επέλεξα κάποιους με τους οποίους είτε συνδέομαι από πολύ παλιά, είναι άνθρωποι του ευρύτερου οικογενειακού μου περιβάλλοντος, είτε χαρακτήρισαν τη μουσική μου πορεία με τις ερμηνείες τους και βοήθησαν να αποκτήσουν τα τραγούδια μου μεγάλη εμβέλεια.

Τους πήρα τηλέφωνο και με απόλυτη αμεσότητα, λες και είχαν συνεννοηθεί μεταξύ τους, απαντούσαν «ό,τι θες, όπως θες, όπου θες…». Κάποιους επιχείρησα να τους ρωτήσω «τι θα πείτε;» και μου είπαν «ό,τι θες». «Με ποια σειρά θα βγείτε;». Και μου είπαν «όπως θες».

Η Χαρούλα μού είπε σε μήνυμα «εγώ θα είμαι εκεί, είτε τραγουδώντας είτε ανάβοντάς σου το πούρο είτε χορεύοντας είτε λέγοντας χαζομάρες…». Πρόκειται για μια οικογενειακή υπόθεση, με όσους περπάτησαν μαζί μου και πάνω στη σκηνή, αλλά και κάτω από αυτή…

Είσαι ο πιο μάχιμος συνθέτης της γενιάς σου. Ωστόσο, νιώθεις ότι κάποια πράγματα κλείνουν τον κύκλο τους;

Είναι γεγονός ότι είμαι και νιώθω μάχιμος, αν υπολογίσουμε ότι έκανα πάνω από 100 συναυλίες το χρόνο. Από εκεί και πέρα και άσχετα με το θέμα της υγείας μου, είχα σκεφτεί ότι μερικά πράγματα πρέπει να τελειώσουν για μένα, όπως οι μουσικές σκηνές για παράδειγμα. Εχοντας κλείσει τα 71 μου χρόνια και με το πρόβλημα υγείας που προστέθηκε, θα σταματήσω να εμφανίζομαι σε τέτοιους χώρους. Ισως κάνω κάποια εμφάνιση στον «Σταυρό του Νότου» με την έννοια του αποχαιρετισμού. Πάντα εξαρτάται από το πώς θα πάει η υγεία μου. Ομως, δεν θέλω να θεωρήσει κανείς ότι εκμεταλλεύομαι το θέμα της υγείας μου.

Σήμερα εξακολουθείς να γράφεις μουσική;

Γράφω, ενορχηστρώνω, παράγω… Εγραψα ένα έργο για σόλο βιολοντσέλο που είχα παραγγελία με πολύ μεγάλη χαρά. Λίγο πιο πριν κάναμε με τη Μαρία (σ.σ.: τη γυναίκα του, συγγραφέα παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας, Μαρία Παπαγιάννη), ένα βιβλίο-CD για τα παιδιά με τίτλο «Λέγε ο ένας, λέγε ο άλλος», όπου έγραψα τα τραγούδια και μπήκα στο στούντιο. Δεν μπορώ να κάνω μακρόχρονους προγραμματισμούς. Αν και είμαι μανιακός με την όπερα, αν μου έδιναν μια παραγγελία σήμερα για να κάνω μετά από τρία χρόνια την τάδε όπερα, δεν θα μπορούσα να το αναλάβω. Εργο τόσο μεγάλου όγκου δεν θα μπορούσα να το ξεκινήσω. Αλλά έργα που θέλουν ένα-δύο μήνες για να τελειώσουν τα αναλαμβάνω με πολύ κέφι. Παράλληλα προγραμματίζω τι έργο θα γράψω τον Αύγουστο, τον ένα μήνα όπου θα είμαι στην Κρήτη για ξεκούραση.

Σε απασχολεί η υστεροφημία σου, το τι θα γίνει το έργο σου μετά θάνατον;

Υπάρχουν συνάδελφοι συνθέτες που τους απασχολεί τι θα γίνει το έργο τους 200 χρόνια μετά. Εμένα δεν με απασχολεί καθόλου. Με απασχολεί το έργο μου και πώς συνομιλώ με τον κόσμο μέσω αυτού τώρα. Το μετά δεν μπορείς να το ελέγξεις.

Αν κοίταζες πίσω όλη την πορεία σου στη μουσική και στη ζωή, θα ήθελες κάτι να αλλάξεις;

Δεν θα ήθελα να αλλάξω τίποτα, αν και έχω κάνει πολλά λάθη. Δεν θέλω να αλλάξω τα λάθη μου, γιατί η ζωή μου είναι αποτέλεσμα και των σωστών που έκανα και των λαθών μου. Είμαι ευτυχισμένος με αυτά. Αν η αναλογία άλλαζε και διόρθωνα τα λάθη, γιατί θα ήμουν περισσότερο ευτυχισμένος; Επειδή δεν το ξέρω, δεν το ρισκάρω. Καλώς καμωμένα και τα λάθη, μαθαίνουμε από αυτά. Προστίθενται στα σωστά και γίνεται το αποτέλεσμα αυτό που είναι ο Θάνος.

Υπάρχουν κάποια χαρακτηριστικά σήμα κατατεθέν σου από μικρό παιδί;

Θα πω ένα προτέρημα και ένα ελάττωμα. Ναι, είμαι γενναιόδωρος στα αισθήματα. Στις γυναίκες που περπάτησα μαζί τους δινόμουν και ακόμα και όταν έσπαγα τα μούτρα μου, το επαναλάμβανα με τον ίδιο τρόπο και την άλλη φορά. Ελεγα ότι θα προφυλαχθώ, αλλά δεν τα κατάφερνα. Στα συναισθήματα, λοιπόν, γενναιοδωρία και απόλυτο δόσιμο, όχι στην τσιγκουνιά.

Οσο για το ελάττωμα, για πάρα πολλά χρόνια δεν άφηνα τον άλλον να μιλήσει. Είχα μια άποψη και όταν θεωρούσα ότι ο άλλος είχε λάθος, την υποστήριζα μέχρις εσχάτων. Κάτι που έκανα και με αγαπημένα μου πρόσωπα. Σε θέματα πολιτικά, κοσμολογία, φιλοσοφία, μουσική, οτιδήποτε, με επιχειρήματα αντέκρουα τον άλλον, αλλά το παράκανα.

Ο Στίβεν Χόκινγκ, που ξεπέρασε κάθε προσδοκία με την ασθένειά του, αποτελεί παράδειγμα για τον τρόπο που αντιμετωπίζεις και το δικό σου πρόβλημα;

Πράγματι, ο Χόκινγκ ήταν φαινόμενο. Εζησε 54 χρόνια από τότε που διαγνώστηκε. Είναι η δύναμη του ανθρώπου στο ζενίθ. Δεν νομίζω ότι υπάρχει άνθρωπος που μπορεί να ξεπεράσει το παράδειγμά του. Ενα τραγούδι που έχω γράψει από τον κύκλο του Καββαδία νομίζω ότι αντιπροσωπεύει απόλυτα αυτό που έκανε ο Χόκινγκ, ο οποίος χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία.

Το θες και για σένα αυτό;

Ναι και το επιχειρώ. Είναι μια αρχή της ζωής μου. Κατέκτησε το αδύνατο. Δυο-τρεις φορές το έχω κατακτήσει μέσα από τη μουσική. Ο Καββαδίας λέει μέσα από αυτόν το στίχο στους ανθρώπους να ξεπερνούν τα όριά τους. Αρα, κατάκτησε το αδύνατο, τράβα τα όριά σου. Αυτό προσπαθώ κι εγώ, να χορέψω πάνω στο φτερό του καρχαρία…

Ονειρα εξακολουθείς να κάνεις;

Ο Καββαδίας λέει: «Λυπήσου αυτούς που δεν ονειρεύονται». Χωρίς όνειρα ο άνθρωπος πεθαίνει… Ο κόσμος μας είναι άδικος. Χίλια άτομα έχουν όσα 4 δισ. μαζί. Δεν ξέρω πώς και πότε θα αλλάξει ο κόσμος. Ομως, δεν θα κλείσω το παράθυρο στο όνειρο. Θα το αφήσω μισάνοιχτο ή και ανοιχτό, έστω κι αν είναι σκοτάδι έξω. Κάποια ρωγμή θα βρούμε, προφανώς δεν θα την προλάβω εγώ (δεν θα την προλάβαινα ούτως ή άλλως), για να πάμε σε μια άλλη κοινωνία. Την υποψιάζομαι μετά από δέκα γενιές. Ομως, είναι αδύνατον να χτίσεις μια νέα κοινωνία με τα υλικά της παλιάς, αφού είμαστε όλοι διαμορφωμένοι 6.000 χρόνια τώρα σε εκμεταλλευτικές κοινωνίες. Θα πρέπει να περάσουν ακόμα πολλές γενιές, ώσπου ο ψαράς θα γράφει ποιήματα και ο ποιητής θα ψαρεύει… 

«Οταν μου χτύπησε την πόρτα ο καρκίνος, δεν έγινα ένας φοβισμένος τύπος ο οποίος εκλιπαρεί για να σωθεί»

 Τι έχει αλλάξει μέσα σου, στην ψυχολογία σου, πριν από την ασθένεια και μετά;

Δεν θα ήθελα να θεωρηθεί η απάντησή μου ως ηρωισμός ή ψευτοηρωισμός της μαγκιάς. Τίποτα δεν έχει αλλάξει. Αυτό που κάνω τώρα είναι συνέχεια της προηγούμενης στάσης μου. Εζησα προσπαθώντας να δημιουργώ, να αγαπώ, να μη χάνω στιγμή. Ετσι, μόνο ρουφώντας όλες τις στιγμές, μεγαλώνουμε το χρόνο που αλλιώς περνάει γρήγορα. Αυτό έκανα ή προσπαθούσα πάντα να κάνω. Οταν μου χτύπησε την πόρτα το πρόβλημα, ο καρκίνος, δεν έγινα ένας φοβισμένος τύπος ο οποίος εκλιπαρεί για να σωθεί.

Τη στιγμή την πολύ συγκεκριμένη που το έμαθες δεν φοβήθηκες;

Κράτησα την ψυχραιμία μου και βοήθησε σ’ αυτό ο γιατρός μου, εκπληκτικός στην επιστήμη του και σωστός άνθρωπος, ο Χρήστος Χριστοδούλου. Είμαι ευτυχής που τον γνώρισα, αν και σε αυτές τις συνθήκες. Μου είπε ότι εγχειρίζεται και προχωρήσαμε σε επέμβαση στο συκώτι που έγινε στο Λονδίνο. Κάποια στιγμή προέκυψε από μια εξέταση η πιθανότητα να υπάρχει η ασθένεια και αλλού. Σε αυτό το σημείο, υπήρξε μια βουβαμάρα εντός μου. Γιατί αισθάνθηκα ότι, αν ισχύει αυτό, έχει τελειώσει το πράγμα… Αλλά και εκεί αντέδρασα για τους δικούς μου ανθρώπους. Από εκεί και πέρα όμως μέχρι σήμερα συνεχίζω να πράττω, να σκέφτομαι και να ενεργώ επιβεβαιώνοντας την πριν από την ασθένεια στάση ζωής, είτε στον προσωπικό μου βίο είτε στην κοινωνική μου χειρονομία είτε στη δημιουργία. Κάνω τις εξετάσεις μου κάθε τρεις μήνες και το παλεύω…

Το κοινό πώς αντέδρασε σε σχέση με την περιπέτεια της υγείας σου;

Θα ήθελα να ευχαριστήσω το κοινό για τη διακριτικότητα, το σεβασμό, την αγάπη, την ανθρωπιά με τα οποία με αντιμετωπίζει και μου δίνει κουράγιο επί της ουσίας. Με έχει εντυπωσιάσει το γεγονός ότι εκατοντάδες άνθρωποι από την Κύπρο, την Καβάλα, τη Θεσσαλονίκη πληρώνουν αεροπορικά εισιτήρια για να έρθουν στις συναυλίες.  Μου συμπεριφέρονται τέλεια. Είμαι τρισευτυχισμένος με αυτό το γεγονός. Είναι εξαιρετικό ότι νέα παιδιά μού λένε «Θάνο, τι κάνεις;» με μια οικειότητα που εμπεριέχει σεβασμό.

ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΥ

[email protected]

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής 

[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]