Με την εξέλιξη αυτή, η Ουκρανία απεμπόλησε συνειδητά ετήσια έσοδα ύψους 800 εκατ. δολαρίων από τα τέλη διέλευσης, προκειμένου να στερήσει από τη Ρωσία 5 δισ. δολάρια από τις πωλήσεις αερίου στην Ευρώπη. Ο Βολοντίμιρ Πούτιν δείχνει διατεθειμένος να αναλάβει το κόστος, έχοντας βρει εναλλακτικές αγορές σε Κίνα, Ινδία και άλλες χώρες της Ανατολής.
Η εμπορική ρήξη των δύο εμπόλεμων τα τρία τελευταία χρόνια χωρών, μια εξέλιξη με έντονο γεωπολιτικό εκτός από οικονομικό φορτίο, πίεσε προς τα πάνω τις ήδη υψηλές τιμές του φυσικού αερίου (ανέβηκαν 51% μέσα στο 2024). Ωστόσο η ουκρανική πρωτοβουλία χαιρετίστηκε ως «νίκη κατά της Μόσχας» από την Πολωνία του Ντόναλντ Τουσκ, ο οποίος παρέλαβε χθες την κυλιόμενη ευρωπαϊκή προεδρία από την Ουγγαρία του φιλορώσου Βίκτορ Ορμπαν.
«Ευέλικτη υποδομή»
Εξάλλου η Κομισιόν έσπευσε να καθησυχάσει τους Ευρωπαίους καταναλωτές: «Η ευρωπαϊκή υποδομή αερίου είναι αρκετά ευέλικτη ώστε να παράσχει μη ρωσικής προέλευσης αέριο στην Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη μέσω εναλλακτικών οδών», διαβεβαίωσε εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προσθέτοντας ότι «από το 2022 η Ευρώπη έχει ενισχυθεί με νέες δυνατότητες εισαγωγής LNG (υγροποιημένου φυσικού αερίου)». Ωστόσο αναμένονται αναταράξεις και ελλείψεις στην αγορά.
Τα αποθέματα φυσικού αερίου της Ε.Ε. έχουν μειωθεί κατά σχεδόν 20% από τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Gas Infrastructure Europe, ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από όσο τους δύο τελευταίους χειμώνες, που ήταν ηπιότεροι. Παράλληλα υπήρχε και λιγότερη ζήτηση από τη βαριά βιομηχανία. Το επικείμενο κρύο έχει ωθήσει σε αύξηση κατά σχεδόν 5% της τιμής αναφοράς του φυσικού αερίου στην Ευρώπη από την αρχή της εβδομάδας σε σχεδόν 49 ευρώ τη μεγαβατώρα, κοντά στο ετήσιο υψηλό που είχε οριστεί στις αρχές Δεκεμβρίου.
Από το ξεκίνημα του πολέμου στην Ουκρανία η Ε.Ε. έχει αναζητήσει εναλλακτικές πηγές LNG από το Κατάρ και τις ΗΠΑ (αν και η μεταφορά τους είναι δύσκολη και δαπανηρή), όπως επίσης και από τη Νορβηγία μέσω αγωγών. Λίγο πριν από τις γιορτές εξάλλου, η Κομισιόν ανακοίνωσε τα σχέδιά της για πλήρη αντικατάσταση του ρωσικού αερίου που έρχεται μέσω Ουκρανίας.
Δεδομένου ότι η Ευρώπη έχει απεξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό αέριο τα τελευταία χρόνια (το 2021 η Ε.Ε. κάλυπτε το 40% των αναγκών της σε αέριο από τη Μόσχα μέσω Ουκρανίας, ενώ το 2023 και το 2024 μόλις το 10% και το 5% αντιστοίχως) το «κόλπο γκρόσο» του Βολοντίμιρ Ζελένσκι έπληξε εκτός από τον Πούτιν και τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, που παραμένουν ισχυροί πελάτες της ρωσικής ενέργειας. Ειδικά η Σλοβακία και η -εκτός Ε.Ε., αλλά με φιλοευρωπαϊκή κυβέρνηση- Μολδαβία αντιμετωπίζουν έναν ιδιαίτερα ψυχρό Ιανουάριο, που θα τις αναγκάσει να κάψουν μεγάλο μέρος των αποθεμάτων τους, να χαρατσώσουν τους καταναλωτές και να εφαρμόσουν επώδυνες για τον πληθυσμό διακοπές.
Να σημειωθεί ότι από το κλείσιμο της ουκρανικής στρόφιγγας δεν απειλούνται η Τουρκία, η Ουγγαρία και η Σερβία, που εισάγουν ρωσικό αέριο μέσω του αγωγού TurkStream της Μαύρης Θάλασσας. Σε δεινή θέση, όμως, βρίσκεται η Σλοβακία του φιλορώσου πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο, ο οποίος απείλησε την Ουκρανία ότι θα της διακόψει τις παροχές ρεύματος εάν σταματήσει τις αποστολές ρωσικού αερίου. Παράλληλα, ο Φίτσο κάλεσε την Κομισιόν να λάβει μέτρα προκειμένου να αποτραπούν οι αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας πανευρωπαϊκά, ενώ χθες προειδοποίησε ότι η διακοπή του συμβολαίου θα έχει «δραστικές συνέπειες» για την Ε.Ε., χωρίς να αγγίζει ιδιαίτερα τη Ρωσία.
Η Σλοβακία αποτελεί πύλη εισόδου του ρωσικού αερίου στην Ε.Ε. από την Ουκρανία και θα χάσει σημαντικά έσοδα διέλευσης από τη διανομή σε Αυστρία, Ουγγαρία και Ιταλία. Επίσης η ίδια θα επιβαρυνθεί με έξοδα εναλλακτικής τροφοδοσίας, με αποτέλεσμα να έχει ήδη ανακοινώσει αυξήσεις στους εγχώριους καταναλωτές.
Επιδόματα: Έρχονται τα πάνω κάτω το 2025 - Ποιοι και πώς θα ευνοηθούν
Ανεβάζοντας τους τόνους, ο Ζελένσκι κατηγόρησε τον Φίτσο ότι «βοηθά τον Πούτιν να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας, κάνοντας τους συμπατριώτες μας να υποφέρουν». Επιπλέον, ο Πολωνός υπουργός Εξωτερικών, Ράντοσλαβ Σικόρσκι, τόνισε στο ραδιόφωνο του BBC ότι όλες οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν εναλλακτικές πηγές τροφοδοσίας (σ.σ. άρα και η Σλοβακία) μέσα από τον τερματικό σταθμό LNG της Κροατίας και από διασυνδέσεις με Γερμανία και Πολωνία. Καθησύχασε παράλληλα την Ουκρανία ότι θα της αναπληρώσει το ρεύμα που θα της κόψει η Σλοβακία.
Σοβαρότατα προβλήματα αντιμετωπίζει και η Μολδαβία, στην οποία η Gazprom έκοψε την παροχή αερίου λόγω «απλήρωτων χρεών». Ο Μολδαβός πρωθυπουργός, Nτορίν Ρετσεάν, αρνήθηκε την ύπαρξη χρέους, κατηγορώντας τη Μόσχα ότι χρησιμοποιεί την ενέργεια ως πολιτικό όπλο. Επίσης η πρόεδρος Μάια Σάντου υποστήριξε ότι ο Πούτιν προσπαθεί να αποσταθεροποιήσει τη χώρα της εν όψει των βουλευτικών εκλογών του προσεχούς Ιουλίου.
ΔΡΑΜΑ ΣΤΗΝ ΥΠΕΡΔΝΕΙΣΤΕΡΙΑ
Ξεπαγιάζει χωρίς θέρμανση και ζεστό νερό
Δραματικές είναι οι συνέπειες της διακοπής ρωσικού αερίου ακόμη και στην αποσχισμένη επαρχία της Μολδαβίας, την Υπερδνειστερία, που βρίσκεται υπό την επιρροή της Μόσχας. «Δεν έχουμε ούτε θέρμανση ούτε ζεστό νερό και δεν ξέρουμε πόσο θα διαρκέσει αυτή η κατάσταση», δήλωσε χθες το πρωί στο πρακτορείο Reuters υπάλληλος της τοπικής εταιρίας ενέργειας Tirasteploenergo.
Από τη διακοπή στη θέρμανση, η οποία ξεκίνησε στις 07:00 χθες το πρωί, σε θερμοκρασίες κοντά στους 0οC, εξαιρέθηκαν μόνο τα νοσοκομεία της Υπερδνειστερίας, η οποία αποσχίστηκε de facto από τη Μολδαβία το 1991 κι έκτοτε έχει στο έδαφός της ρωσικά στρατεύματα. Οι τοπικές αρχές προέτρεψαν τους 465.000 πολίτες να ντύνονται ζεστά, να συγκεντρώνονται οικογενειακώς σε ένα δωμάτιο, να κρεμάσουν βαριές κουβέρτες και παχιές κουρτίνες στα παράθυρα, στις πόρτες και στα μπαλκόνια και να χρησιμοποιούν ηλεκτρικές θερμάστρες.
«Απαγορεύεται η χρήση αερίου ή ηλεκτρικών σομπών και φούρνων για τη θέρμανση των διαμερισμάτων. Υπάρχει κίνδυνος να προκληθούν τραγωδίες», τόνισε από την πλευρά της στους καταναλωτές η εταιρία ενέργειας.
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Με LNG θα καλυφθούν οι ανάγκες της αγοράς
Προβληματισμός για το εύρος των επιπτώσεων που θα έχει στην εγχώρια αγορά καυσίμων και ενέργειας η διακοπή της ροής φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην Ευρώπη επικρατεί στο οικονομικό επιτελείο της ελληνικής κυβέρνησης. Το πρώτο ζητούμενο σε πανευρωπαϊκό επίπεδο είναι να εξασφαλιστούν πρώτον οι εναλλακτικές πηγές ανεφοδιασμού και δεύτερον αν ο εφοδιασμός με φυσικό αέριο θα κοστίσει ακριβότερα στις ευρωπαϊκές οικονομίες.
Το κρίσιμο σε ό,τι έχει να κάνει με τον εφοδιασμό της ελληνικής αγοράς είναι το αν και κατά πόσο επαρκούν τα αποθέματα που υπάρχουν σε φυσικό αέριο ή σε υγροποιημένο αέριο LNG, που στο παρελθόν αποτέλεσε μια αποτελεσματική διέξοδο για να καλυφθούν οι ανάγκες των νοικοκυριών για θέρμανση αλλά και των επιχειρήσεων.
Σε κάθε περίπτωση, από τη στιγμή που η διακοπή της ροής του φυσικού αερίου αφορά όλη την Ευρώπη, η όποια λύση επιλεγεί θα περιλαμβάνει εκτός από την επάρκεια της Ευρώπης σε αέριο και ένα νέο πακέτο επιδοτήσεων για την κάλυψη του κόστους ανεφοδιασμού σε όλες τις χώρες, άρα και στην Ελλάδα.
Ροή Ειδήσεων 
