Από το 2025 το μπόνους παραγωγικότητας θα επεκταθεί πολύ περισσότερο καλύπτοντας όλες τις ειδικές θέσεις του δημόσιου τομέα. Η οριζόντια εφαρμογή του μέτρου θα ξεκινήσει από τον επόμενο χρόνο αν και αυτό θα είναι από τα θέματα συζήτησης με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αφού η επέκταση του μέτρου έχει δημοσιονομικό κόστος, το οποίο, μάλιστα, θα είναι μόνιμο με βάση τον σχεδιασμό.

Σε πρώτη φάση, θα καθορίζονται οι προς ανταμοιβή στόχοι των φορέων του Δημοσίου, κατόπιν επεξεργασίας από την Επιτροπή Κινήτρων και Ανταμοιβής που αποτελείται από υπηρεσιακά στελέχη και τους αρμόδιους γενικούς γραμματείς, με βάση τις προτεραιότητες ανά υπουργείο. Εφόσον οι στόχοι αυτοί επιτευχθούν, οι υπάλληλοι που έχουν συμβάλει ουσιαστικά στην επίτευξή τους, θα λαμβάνουν το μπόνους παραγωγικότητας.

Οι δικαιούχοι υπάλληλοι μπορούν να λάβουν χρηματική ανταμοιβή από 6% έως 15% του ετήσιου βασικού μισθού τους, κάτι που αναλογεί σε ποσά από έναν έως δύο μισθούς. Η επιλογή των δικαιούχων υπαλλήλων και του ύψους ανταμοιβής ανά δικαιούχο πραγματοποιείται από τους υπηρεσιακούς προϊσταμένους και όχι από την πολιτική ηγεσία, με κριτήριο τη συμβολή τους στην επίτευξη των συγκεκριμένων στόχων.

Το 40% του ποσού ανταμοιβής κατανέμεται ισομερώς στους δικαιούχους υπαλλήλους που εργάστηκαν για την επίτευξη του στόχου και το 60% κατανέμεται μη οριζόντια και σε συνάρτηση με τη συγκεκριμένη προσφορά του κάθε υπαλλήλου στην επίτευξη του στόχου.

Με το σχετικό νομοσχέδιο που έχει ολοκληρώσει το υπουργείο Εσωτερικών προβλέπονται επίσης δικλίδες ασφαλείας για να μη μετατρέπεται το μπόνους σε οριζόντιο επίδομα. Εισάγονται επίσης μη χρηματικές ανταμοιβές, οι οποίες μπορούν να έχουν, για παράδειγμα, τη μορφή συμμετοχής σε ειδικά προγράμματα πιστοποίησης γνώσεων και δεξιοτήτων από φορείς δημόσιας διοίκησης στο εξωτερικό.

Οι υπάλληλοι που θα συμμετέχουν στην εναλλακτική αυτή ανταμοιβή θα είναι κυρίως αυτοί που δεν συμμετέχουν λόγω θέσης στην επίτευξη στόχων. Αυτοί δεν θα μπορούν να πάρουν το μπόνους αλλά θα έχουν δυνατότητα, λόγω τυπικών προσόντων, είτε να συμμετέχουν στο χρηματικό μπόνους επόμενης χρονιά αλλάζοντας θέση είτε να έχουν ταχύτερη υπηρεσιακή εξέλιξη.

Το νέο καθεστώς

 Με βάση τον σχετικό νόμο στην αρχή κάθε έτους θα καθορίζονται οι επιλέξιμοι προς ανταμοιβή στόχοι από το σύνολο των στόχων που θα έχουν τεθεί καθώς και οι αρμόδιες οργανικές μονάδες για την υλοποίησή τους και συγκεκριμένοι δείκτες μέτρησης απόδοσης (key performance indicators – KPIs) για κάθε στόχο.

Αφού ολοκληρωθεί το έτος, θα υπολογίζεται το ποσό ανταμοιβής που αντιστοιχεί σε κάθε φορέα, ανάλογα με τον αριθμό των στόχων που επιτεύχθηκαν. Αυτό σημαίνει ότι για κάθε φορέα θα ορίζεται ένα ανώτερο ποσό που θα διατίθεται για το μπόνους παραγωγικότητας το οποίο δεν θα είναι εκ των προτέρων δεδομένο ότι θα εξαντληθεί. Για παράδειγμα, αν οι στόχοι επιτευχθούν σε ποσοστό 70%, αυτό θα είναι και το ποσό που θα διατίθεται από το συνολικό ποσό. Στη συνέχεια θα καθορίζονται οι δικαιούχοι υπάλληλοι που εργάστηκαν για την επίτευξη των στόχων από τους προϊσταμένους τους.

Το 40% του διαθέσιμου ποσού ανταμοιβής θα κατανέμεται ισομερώς στους υπαλλήλους αυτούς ενώ το 60% θα κατανέμεται με απόφαση του προϊσταμένου κατά τρόπο μη οριζόντιο αλλά σε συνάρτηση με την προσφορά κάθε υπαλλήλου.

Με το νέο σύστημα αναβαθμίζεται και ο ρόλος των προϊσταμένων, στους οποίους δίνονται εφόδια προκειμένου να μετεξελιχθούν σε ουσιαστικούς managers των οργανικών τους μονάδων, σε συνδυασμό και με άλλες πρωτοβουλίες του υπουργείου Εσωτερικών όπως το νέο σύστημα στοχοθεσίας και αξιολόγησης το οποίο θα επιλέγεται.

Η ανταμοιβή

Για τους υπαλλήλους που δεν λαμβάνουν το bonus παραγωγικότητας προβλέπεται η δυνατότητα μη χρηματικών ανταμοιβών (π.χ. κάποιες επιπλέον ημέρες άδειας με πλήρεις αποδοχές, δυνατότητα και προτεραιοποίηση συμμετοχής σε εκπαιδευτικά προγράμματα).

Τα οφέλη του συστήματος είναι πολλαπλά. Για τους υπαλλήλους, αναγνωρίζονται ουσιαστικά οι κόποι τους και η σκληρή δουλειά που καταβάλλουν, μεταφέροντας μια καθιερωμένη πρακτική του ιδιωτικού τομέα στο Δημόσιο. Για τους πολίτες, η καλύτερη επίτευξη των στόχων οδηγεί σε αποτελεσματικότερη δημόσια διοίκηση και ταχύτερη εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, με άμεσο αντίκτυπο στην καθημερινότητά τους και στην ποιότητα ζωής τους.

Για την εφαρμογή και παρακολούθηση του συστήματος θα συσταθεί Τμήμα Κινήτρων και Ανταμοιβής στο υπουργείο Εσωτερικών και διυπουργική Επιτροπή Κινήτρων και Ανταμοιβής με τη συμμετοχή της Προεδρίας της Κυβέρνησης, του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και του υπουργείου Εσωτερικών. Ετοιμάζεται επίσης Πληροφοριακό Σύστημα Ανταμοιβών που θα διαλειτουργεί με άλλα πληροφοριακά συστήματα του Δημοσίου. Οι σχετικές μελέτες για τον σχεδιασμό του συστήματος καθώς και η υλοποίηση του πληροφοριακού συστήματος χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Πιλοτικά και το 2024 το πρόγραμμα

Το 2024 θα είναι το τελευταίο έτος εφαρμογής του πιλοτικού προγράμματος για την απόδοση του μπόνους παραγωγικότητας για περιορισμένο αριθμό υπαλλήλων που δεν θα ξεπεράσει τους 50.000. Ανταπόδοση σε μπόνους παραγωγικότητας θα έχουν οι υπάλληλοι για συγκεκριμένες υπηρεσίες που ασχολούνται με τη διαχείριση κοινοτικών πόρων από το ΤΑΑ, όσοι υπηρετούν στις αρχές δημοσιονομικού ελέγχου των υπουργείων, όσοι διαχειρίζονται δημόσιες προμήθειες και οι δικαστικοί υπάλληλοι. Το συνολικό κονδύλι που θα διατεθεί φέτος φτάνει τα 40 εκατ. ευρώ και οι δικαιούχοι θα έχουν χρηματική ανταμοιβή για το ποσοστό επίτευξη των στόχων που θα κυμαίνεται από 800 έως και 1.000 ευρώ, ανάλογα με τους περιορισμούς που θα υπάρχουν στα ποσά που θα διατεθούν σε κάθε υπηρεσία. Το ακριβές ποσό που θα μοιραστεί δεν είναι καθορισμένο αφού θα είναι ανάλογο με την επίτευξη των στόχων του κάθε τρήματος που θα συμμετέχει στο πρόγραμμα.

Η αντικειμενικότητα της διαδικασίας

Το νομοσχέδιο εισάγει σειρά από δικλίδες ασφαλείας για την αντικειμενικότητα στη διαδικασία χορήγησης του μπόνους παραγωγικότητας. Οι στόχοι που θα επιλέγονται θα είναι πολύ συγκεκριμένοι. Προβλέπεται μεθοδικός τρόπος κατανομής της ανταμοιβής, με συγκεκριμένους μαθηματικούς τύπους που αναγράφονται ρητά στο σχέδιο νόμου. Οι υπάλληλοι που θα λάβουν μπόνους παραγωγικότητας επιλέγονται από τους υπηρεσιακούς τους προϊσταμένους και όχι από την πολιτική ηγεσία των υπουργείων. Το Πληροφοριακό Σύστημα Ανταμοιβής διασφαλίζει τη δίκαιη εφαρμογή του μπόνους παραγωγικότητας, μέσω της παρακολούθησης των δεικτών μέτρησης απόδοσης και του απαραίτητου τεκμηριωτικού υλικού. Δίνεται η δυνατότητα στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας να προβαίνει σε δειγματοληπτικό έλεγχο δίκαιης κατανομής και ορθής καταβολής του μπόνους. Οι στόχοι των υπηρεσιών που προκύπτουν από την υφιστάμενη διαδικασία στοχοθεσίας φορέων του Δημοσίου διαμορφώνονται στο σύνολό τους σύμφωνα με τη μέθοδο SMART. Με αυτόν τον τρόπο προκύπτουν στόχοι που είναι: συγκεκριμένοι,
μετρήσιμοι, επιτεύξιμοι, σχετικοί, χρονικά προσδιορισμένοι.