Τη σημερινή συζήτηση προετοίμασαν χθες οι τεχνοκράτες (EWG) του Εurogroup, οι οποίοι έθεσαν στη διάθεση των υπουργών τις επιλογές, με πρώτη την αξιοποίηση των 410 δισ. ευρώ του, που διαθέτει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM).

Στο τραπέζι…

Σύμφωνα με το σχέδιο που βρίσκεται στο «τραπέζι», η απόφαση θα αφορά τη δυνατότητα συμμετοχής όλων των χωρών στα δάνεια του ESM και η πρόσβαση θα γίνει με ελάχιστες προϋποθέσεις. Τα δάνεια αυτά δεν θα συνοδεύονται ούτε από Μνημόνια ούτε από υποχρεωτικές μεταρρυθμίσεις. Κάθε χώρα θα μπορεί να πάρει ένα ποσό μέχρι 2% του ΑΕΠ της (4 δισ. περίπου για Ελλάδα) και να διαθέσει τα χρήματα στον τομέα της Υγείας, αλλά και στην ανάκαμψη της οικονομίας. Τα δάνεια θα είναι με το ελάχιστο επιτόκιο της αγοράς, δεδομένου ότι ο ΕSM διαθέτει άριστη πιστοληπτική ικανότητα, ενώ η αποπληρωμή θα γίνει σε 10 χρόνια, με δυνατότητα παράτασης.

Αναφορικά με το κορονο-ομόλογο, στην παρούσα φάση οι βόρειες χώρες, κυρίως Γερμανία και Ολλανδία, δεν είναι πολιτικά έτοιμες να το δεχθούν. Οπως επισημαίνουν κοινοτικές πηγές, μέχρι την έξοδο της Ευρώπης από την πανδημία ο ΕSM μπορεί να καλύψει τις ανάγκες των χωρών της ευρωζώνης, χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες. Σε δεύτερη φάση όμως, όταν θα χρειαστεί η αύξηση των δημόσιων δαπανών σε τομείς όπως η Υγεία, αλλά και προκειμένου να δοθεί ώθηση στην οικονομία, τότε πρέπει να υπάρξει μια δυνατή απάντηση, γιατί κάποιες χώρες, κυρίως στον Νότο, δεν θα έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν. Συνεπώς, θα πρέπει να κρατηθεί ζωντανή η προοπτική αυτή και για το λόγο αυτό στη σημερινή συνεδρίαση πολλές χώρες -και κυρίως η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία- θα πιέσουν προς αυτήν την κατεύθυνση. Μάλιστα, η Γαλλία για να διευκολύνει τις χώρες του Βορρά έχει κάνει μια πρόταση για τη σύσταση ενός μέσου ειδικού σκοπού, το οποίο θα δανειστεί στις αγορές με κοινές εγγυήσεις, αλλά μόνο γι’ αυτήν την κρίση, δηλαδή η αμοιβαιοποίηση θα αφορά μόνο στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορονοϊού.

«Διχασμός»

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ούτε στην Κομισιόν υπάρχει ενιαία θέση. Η πρόεδρος, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, εμφανίζεται πιο κοντά στη χρησιμοποίηση του ΕSM στην παρούσα φάση, προβάλλοντας το επιχείρημα ότι ο τρόπος αυτός είναι και ο πιο γρήγορος, ενώ αφήνει ανοικτό για αργότερα το θέμα της έκδοσης κοινού χρέους. Από την άλλη, κορυφαίοι επίτροποι, όπως ο Ιταλός αρμόδιος για την οικονομία, Πάολο Τζεντιλόνι και ο Γάλλος για την εσωτερική αγορά, Τιερί Μπρετόν, προτείνουν ένα κοινό χρηματοδοτικό εργαλείο που θα εκδώσει χρέος για την αντιμετώπιση της κρίσης και όχι αμοιβαιοποίηση του υφιστάμενου δημόσιου χρέους.

Στη… φαρέτρα

Ενα άλλο εργαλείο άμεσης χρήσης είναι η αξιοποίηση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Οι υπουργοί Οικονομικών αναμένεται να αυξήσουν σημαντικά το «οπλοστάσιο» της ΕΤΕπ εγκρίνοντας κρατικές εγγυήσεις ύψους 25 δισ. ευρώ, οι οποίες θα της επιτρέψουν να αντλήσει από τις αγορές περίπου 200 δισ. ευρώ. Ολο αυτό το ποσό θα διατεθεί για τη στήριξη των ΜμΕ μέσω δανείων.
Τέλος, το Eurogroup θα εγκρίνει επίσης την πρόταση της Κομισιόν για τη θέσπιση ενός μέσου αλληλεγγύης, προκειμένου οι εργαζόμενοι να διατηρήσουν τα εισοδήματά τους και οι επιχειρήσεις να επιβιώσουν.

Στο πλαίσιο αυτό τα κράτη- μέλη θα εκδώσουν εγγυήσεις χρέους ύψους 25 δισ. ευρώ, προκειμένου στη συνέχεια να συγκεντρωθεί μέσω μόχλευσης στις αγορές το ποσό των 100 δισ. ευρώ.

Το χρηματοδοτικό μέσο θα ονομάζεται SURE. Οι επιχειρήσεις θα είναι σε θέση να μειώσουν προσωρινά τις ώρες εργασίας των εργαζομένων ή να αναστείλουν συνολικά την εργασία, με τη στήριξη του εισοδήματος που παρέχεται από το κράτος για τις ώρες που δεν εργάστηκαν. Οι αυτοαπασχολούμενοι θα λάβουν αναπλήρωση εισοδήματος για την τρέχουσα κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Ενα άλλο, πολύ σημαντικό εργαλείο για τη συνέχεια είναι και το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της περιόδου 2021-2027, όπου η Κομισιόν θέλει να το προσαρμόσει στις σημερινές ανάγκες της κρίσης. Αυτό θα γίνει στο πλαίσιο της εντολής που έλαβαν η κ. Φον ντερ Λάιεν και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, από τους Ευρωπαίους ηγέτες να προετοιμάσουν έναν οδικό χάρτη και συγκεκριμένο σχέδιο δράσης για την οικονομία, το οποίο θα τεθεί σε εφαρμογή αμέσως μετά τη λήξη την πανδημίας. Η αρχική πρόταση της Κομισιόν που βρίσκεται υπό τροποποίηση καθόριζε τον προϋπολογισμό της επταετίας στα 1.134 δισ. ευρώ.