Ο… χάρτης

Οπως προκύπτει, ειδικότερα, από τα στοιχεία για το ύψος στο οποίο έχουν διαμορφωθεί οι νέες αντικειμενικές τιμές των ακινήτων, το εγχείρημα της κυβέρνησης να προχωρήσει στην εξομοίωση των αντικειμενικών με τις αγοραίες αξίες των ακινήτων οδήγησε από την 1η-1-2022 στην αύξηση των αντικειμενικών τιμών για τα ακίνητα που βρίσκονται στο 55% των περιοχών («ζωνών») της χώρας και στη μείωσή τους μόνο στο 21%. Τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα ήδη από τον περυσινό Ιούνιο δείχνουν ότι στη συντριπτική πλειονότητα των μεγάλων δήμων της χώρας, αλλά και σε χιλιάδες κωμοπόλεις, χωριά και οικισμούς της χώρας, όπου οι αντικειμενικές τιμές (οι τιμές ζώνης) κυμαίνονταν μέχρι τις 31-12-2021 σε επίπεδα σημαντικά χαμηλότερα των πραγματικών τιμών της κτηματαγοράς, οι νέες τιμές που τέθηκαν σε ισχύ από την 1η-1-2022 είναι σημαντικά υψηλότερες. Υπάρχουν επίσης και περιπτώσεις περιοχών όπου λόγω της εφαρμογής του συστήματος των αντικειμενικών τιμών για πρώτη φορά, προκύπτουν υπέρμετρες αυξήσεις που φθάνουν μέχρι το 250%. Οι περιοχές αυτές ήταν εκτός του συστήματος των αντικειμενικών αξιών και λάμβαναν τη χαμηλότερη τιμή ζώνης της δημοτικής ενότητας ή του δήμου ή της περιφερειακής ενότητας.

«Επιπλοκές»

Οι αυξήσεις στις αντικειμενικές αξίες προκάλεσαν ήδη, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις αναμένεται να προκαλέσουν τις ακόλουθες 6 παρενέργειες:

1 Απώλεια απαλλαγών από τον ΕΝΦΙΑ. Σε όσες περιοχές αυξήθηκαν οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων, χιλιάδες φορολογούμενοι με πολύ χαμηλά ετήσια εισοδήματα και μικρής αξίας ακίνητη περιουσία χάνουν κατοχυρωμένα δικαιώματα μερικής απαλλαγής από τον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), καθώς η συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας τους αυξήθηκε και ξεπέρασε τα όρια μέχρι τα οποία αναγνωρίζονται τα δικαιώματα αυτά. Σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, δικαιούχος απαλλαγής από το 50% του ΕΝΦΙΑ είναι κάθε φορολογούμενος που πληροί συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια και του οποίου η συνολική αντικειμενική αξία των κτισμάτων και των εντός σχεδίων πόλεων οικοπέδων δεν υπερβαίνει τα 85.000 ευρώ αν πρόκειται για άγαμο, τα 150.000 ευρώ αν πρόκειται για έγγαμο χωρίς παιδιά και τα 200.000 ευρώ αν πρόκειται για έγγαμο με ένα ή δύο εξαρτώμενα τέκνα. Ετσι, λοιπόν, για παράδειγμα, ένας άγαμος φορολογούμενος που πληροί το προβλεπόμενο γι’ αυτόν εισοδηματικό κριτήριο και έχει ακίνητη περιουσία συνολικής αντικειμενικής αξίας 70.000 ευρώ, από τη στιγμή που η αντικειμενική αξία των ακινήτων του αυξήθηκε κατά 30% και έφθασε τα 91.000 ευρώ, έχασε το δικαίωμα απαλλαγής από το 50% του ΕΝΦΙΑ. Αυτό συνέβη διότι η συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας του, με την αύξησή της κατά 30%, υπερέβη το όριο των 85.000 ευρώ μέχρι το οποίο του αναγνωρίζεται το δικαίωμα απαλλαγής από το 50% του ΕΝΦΙΑ.

2 Απώλεια φοροαπαλλαγής στην απόκτηση πρώτης κατοικίας. Οσοι φορολογούμενοι θέλουν να αποκτήσουν πρώτη κατοικία της οποίας η αντικειμενική αξία πριν την αύξηση ήταν χαμηλότερη από το ισχύον κατά περίπτωση όριο απαλλαγής και μετά την αύξηση υπερέβη αυτό το όριο δεν έχουν πλέον το δικαίωμα πλήρους απαλλαγής από το φόρο μεταβίβασης.

Το όριο αντικειμενικής αξίας μέχρι το οποίο χορηγείται απαλλαγή από το φόρο μεταβίβασης σε περίπτωση απόκτησης πρώτης κατοικίας ανέρχεται σε 200.000 ευρώ για τον άγαμο φορολογούμενο και σε 250.000 ευρώ για τον έγγαμο. Προσαυξάνεται, δε, περαιτέρω κατά 25.000 ευρώ για κάθε ένα από τα δύο πρώτα τέκνα του δικαιούχου και κατά 30.000 ευρώ για το τρίτο και κάθε ένα από τα επόμενα τέκνα του. Από τη στιγμή λοιπόν που οι αντικειμενικές αξίες αυξήθηκαν, υπάρχουν πολλές περιπτώσεις πρώτης κατοικίας των οποίων οι φορολογητέες αξίες υπερέβησαν τα παραπάνω όρια και όσοι αποφάσισαν να τις αποκτήσουν είτε υποχρεώθηκαν να πληρώσουν φόρο μεταβίβασης για τα τμήματα των φορολογητέων αξιών που βρίσκονται πάνω από τα όρια της απαλλαγής είτε ανέβαλαν την εφαρμογή των αποφάσεών τους για να αποφύγουν την επιπλέον φορολογική επιβάρυνση.

3 Απώλεια δικαιωμάτων είσπραξης κοινωνικών επιδομάτων. Πάρα πολλοί φτωχοί πολίτες των οποίων η συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας τους, μετά την αύξησή της, θα υπερβεί το ισχύον κατά περίπτωση όριο μέχρι το οποίο τους αναγνωρίζεται το δικαίωμα είσπραξης διάφορων κοινωνικών επιδομάτων και παροχών θα χάσουν τα δικαιώματα αυτά, ακόμη κι αν πληρούν τα προβλεπόμενα εισοδηματικά κριτήρια. Τον κίνδυνο αυτό αντιμετωπίζουν χιλιάδες δικαιούχοι του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, του επιδόματος στέγασης και του επιδόματος θέρμανσης. Για τη χορήγηση των επιδομάτων αυτών προβλέπονται περιουσιακά κριτήρια, σύμφωνα με τα οποία η φορολογητέα – αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας κάθε ενδιαφερομένου δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη από συγκεκριμένα όρια ποσών, κλιμακούμενα ανάλογα με την οικογενειακή κατάστασή του. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, για να καταστεί κάποιος δικαιούχος είσπραξης του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος θα πρέπει, μεταξύ άλλων, η συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας του να μην υπερβαίνει τα 90.000 ευρώ αν είναι άγαμος, τα 105.000 ευρώ αν είναι έγγαμος ή έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης και δεν έχει εξαρτώμενα τέκνα, τα 120.000 ευρώ αν είναι έγγαμος ή έχει σύμφωνο συμβίωσης και ένα εξαρτώμενο τέκνο, τα 135.000 ευρώ αν είναι έγγαμος ή έχει σύμφωνο συμβίωσης και έχει δύο εξαρτώμενα τέκνα και τα 150.000 ευρώ εάν είναι έγγαμος ή έχει σύμφωνο συμβίωσης και έχει αποκτήσει τρία ή περισσότερα εξαρτώμενα τέκνα. Αν, λοιπόν, η συνολική αντικειμενική αξία των ακινήτων ενός έγγαμου χωρίς τέκνα δικαιούχου του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος είναι σήμερα 100.000 ευρώ και αυξηθεί στα 110.000 ευρώ, ο συγκεκριμένος φορολογούμενος θα χάσει από το επόμενο έτος το δικαίωμα είσπραξης της συγκεκριμένης παροχής.

4 Απώλεια δικαιώματος ένταξης στο Κοινωνικό Τιμολόγιο της ΔΕΗ. Χιλιάδες οικονομικά αδύναμοι πολίτες και φτωχά νοικοκυριά θα χάσουν το δικαίωμα ένταξης στο Κοινωνικό Τιμολόγιο της ΔΕΗ, καθώς η συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας τους θα υπερβεί τα όρια μέχρι τα οποία αναγνωρίζεται το δικαίωμα αυτό. Για την ένταξη ενός άγαμου χωρίς τέκνα στο Κοινωνικό Τιμολόγιο θα πρέπει, μεταξύ άλλων, η συνολική αντικειμενική αξία της ακίνητης περιουσίας του να μην υπερβαίνει το ποσό των 120.000 ευρώ. Για οικογένειες ή άλλα πολυπρόσωπα νοικοκυριά, το όριο των 120.000 ευρώ προσαυξάνεται κατά 15.000 ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος πέραν του ενός. Δηλαδή, για μια τετραμελή οικογένεια (με πατέρα, μητέρα και δύο ανήλικα παιδιά) το όριο αντικειμενικής αξίας για την ένταξη στο Κοινωνικό Τιμολόγιο είναι 180.000 ευρώ (120.000 ευρώ για τον σύζυγο και 15.000 ευρώ για τη σύζυγο και κάθε ένα από τα δύο εξαρτώμενα τέκνα). Αν, λοιπόν, για παράδειγμα, μια οικογένεια τετραμελής – δικαιούχος του Κοινωνικού Τιμολογίου έχει ακίνητη περιουσία συνολικής αντικειμενικής αξίας 170.000 ευρώ και η αξία αυτή αυξηθεί στα 190.000 ευρώ, τότε η οικογένεια θα χάσει το Κοινωνικό Τιμολόγιο. Κι αυτό θα συμβεί διότι η συνολική αντικειμενική αξία των ακινήτων της οικογένειας θα έχει υπερβεί το όριο των 180.000 ευρώ, μέχρι το οποίο της αναγνωρίζεται το δικαίωμα ένταξης στο Κοινωνικό Τιμολόγιο.

5 Αυξήσεις στα τεκμήρια κατοικιών και στους φόρους επί των εισοδημάτων του 2022. Από το επόμενο έτος, εξάλλου, θα εφαρμοστούν οι νέες αυξημένες αντικειμενικές αξίες και στον υπολογισμό των τεκμηρίων για τις κατοικίες και στον προσδιορισμό των τεκμαρτών εισοδημάτων από ακίνητα. Ως εκ τούτου, από το 2023 αναμένεται να αυξηθούν και οι εξής επιβαρύνσεις:

* Ο φόρος επί των τεκμαρτών εισοδημάτων, τα οποία προσδιορίζονται βάσει των τεκμηρίων διαβίωσης των κατοικιών των φορολογουμένων.

* Ο φόρος επί του τεκμαρτού εισοδήματος από ιδιοχρησιμοποίηση επαγγελματικής στέγης ή από δωρεάν παραχώρηση κατοικίας.

6 Αυξήσεις σε φόρους και τέλη ακινήτων. Εκτός από τον ΕΝΦΙΑ και τους φόρους δωρεών και γονικών παροχών ακινήτων, όπου η κυβέρνηση παρενέβη όπως παρενέβη και εξουδετέρωσε για τη συντριπτική πλειονότητα των φορολογουμένων τις όποιες αυξήσεις προέκυψαν εξαιτίας της ανόδου των αντικειμενικών αξιών, άλλες 14 κατηγορίες φόρων και λοιπών επιβαρύνσεων στην απόκτηση και κατοχή ακίνητης περιουσίας, οι οποίες υπολογίζονται με βάση τις αντικειμενικές αξίες, εκτοξεύτηκαν στα ύψη από το τρέχον έτος. Οι κατηγορίες των φόρων και των λοιπών αυτών επιβαρύνσεων είναι οι εξής:

* Το τέλος ακίνητης περιουσίας που επιβάλλεται υπέρ των δήμων μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ.

* Ο ΦΠΑ 24% που επιβάλλεται στις μεταβιβάσεις νεόδμητων κτισμάτων που δεν αποτελούν πρώτη κατοικία.

* Ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων.

* Ο φόρος χρησικτησίας κτισμάτων.

* Ο φόρος ανταλλαγής – συνένωσης οικοπέδων.

* Ο φόρος διανομής ακινήτων.

* Ο δημοτικός φόρος που επιβαρύνει τις μεταβιβάσεις ακινήτων (υπολογίζεται με ποσοστό επί του φόρου μεταβίβασης).

* Το πρόσθετο τέλος μεταγραφής συμβολαίων.

* Ο φόρος κληρονομιάς ακινήτων.

* Το τέλος εγγραφής ακινήτων στο Κτηματολόγιο.

* Τα πολεοδομικά πρόστιμα διατήρησης αυθαίρετων κτισμάτων.

* Τα πολεοδομικά πρόστιμα κατασκευής νέων αυθαιρέτων.

* Οι εισφορές σε γη και χρήμα για την ένταξη ακινήτων στα σχέδια πόλεων.

* Ο ειδικός φόρος ακινήτων 15% που επιβάλλεται στις αξίες των ακινήτων τα οποία κατέχουν στην Ελλάδα υπεράκτιες εταιρίες.

Ειδήσεις σήμερα