Παράλληλα, με τις ρυθμίσεις που εισάγονται από το υπουργείο Εργασίας αποσαφηνίζονται πολλές γκρίζες ζώνες της εργασιακής νομοθεσίας, ενώ θεσπίζονται αυστηρότερα κριτήρια για τη μονομερή προσφυγή (κυρίως από την πλευρά των εργαζομένων) στον Οργανισμό Διαιτησίας για την υπογραφή συλλογικών συμβάσεων. Μάλιστα σε ό,τι αφορά το καθεστώς προσφυγής στηΔιαιτησία η νέα ρύθμιση έρχεται να προσαρμοστεί στα όσα είχε συστήσει από τον Ιούνιο του 2018 το Διεθνές Γραφείο Εργασίας (ILO) στην προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου, χωρίς ωστόσο να έχουν εφαρμοστεί.

Ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης κάνει λόγο σε δήλωσή του για «μεταρρυθμιστικό νομοσχέδιο – τομή στην αγορά εργασίας- υπέρ των εργαζομένων, των συνεπών επιχειρήσεων, της πλήρους απασχόλησης, της αύξησης των εσόδων στα ασφαλιστικά ταμεία και της νομιμότητας της αγοράς εργασίας». Ενώ η αντιπολίτευση ισχυρίζεται ότι υπονομεύονται εργασιακά δικαιώματα.

Τι αλλάζει

Στις εργασιακές διατάξεις του πολυνομοσχεδίου περιλαμβάνονται οι εξής βασικές ρυθμίσεις:

1 Ορίζεται η εντός διμήνου εξόφληση καθυστερούμενων μισθών αλλιώς θα λογοδοτούν οι εργοδότες στα δικαστήρια για βλαπτική μεταβολή της εργασιακής σύμβασης. Με τη ρύθμιση του ΣΥΡΙΖΑ στο νόμο 4487/2017 δεν υπήρχε καμία προθεσμία για τις καθυστερήσεις στην καταβολή μισθών, καθώς το επίμαχο άρθρο 56 έλεγε ότι θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας η «αξιόλογη καθυστέρηση καταβολής» των δεδουλευμένων αποδοχών του εργαζομένου από τον εργοδότη. Ο όρος «αξιόλογη καθυστέρηση» μπορεί να σήμαινε διάστημα και τριών ή έξι μηνών και σε κάθε περίπτωση το διάστημα που η καθυστέρηση καταβολής μισθών θα συνιστούσε βλαπτική ενέργεια για τον εργαζόμενο θα το καθόριζαν τα δικαστήρια ενώ τώρα ορίζεται με νόμο σε δυο μήνες, ώστε ο εργαζόμενος να μπορεί να διεκδικήσει μισθούς με το δίμηνο των καθυστερήσεων.

2 Μπαίνει φραγμός στη μονομερή προσφυγή στη Διαιτησία για τις αυξήσεις μισθών και υπογραφή συμβάσεων, καθώς πλέον η μονομερής προσφυγή (από εργαζόμενους, ή εργοδότες) θα επιτρέπεται μόνον σε περιπτώσεις που υπάρχει διαφωνία υπογραφής συμβάσεων σε επιχειρήσεις δημόσιου χαρακτήρα ή κοινής ωφέλειας καθώς και σε περιπτώσεις που αποδεικνύεται ότι εξαντλήθηκαν όλα τα περιθώρια διαπραγματεύσεων για την υπογραφή σύμβασης. Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ILO) με σχετική έκθεσή της τον Ιούνιο του 2018 είχε επισημάνει στο υπουργείο Εργασίας την αυστηροποίηση των όρων προσφυγής στη Διαιτησία!

3 Πέφτει στις 2.000 ευρώ το πρόστιμο για αδήλωτο εργαζόμενο, εφόσον γίνει πρόσληψή του για έναν χρόνο, με καθεστώς πλήρους απασχόλησης, αλλιώς ο εργοδότης θα πληρώνει πρόστιμο 10.500 ευρώ, χωρίς καμία έκπτωση.

4 Μένουν εκτός φοροελαφρύνσεων και μειώσεων εισφορών οι επιχειρήσεις που «συλληφθούν» κατ’ επανάληψη με αδήλωτο προσωπικό. Μάλιστα για πρώτη φορά δημιουργείται μητρώο παραβατικότητας στο σύστημα Εργάνη, ενώ προβλέπεται τουλάχιστον ένας επαναληπτικός έλεγχος εντός 12 μηνών σε επιχειρήσεις που εντοπιστούν να απασχολούν αδήλωτο προσωπικό. Στην περίπτωση νέας υποτροπής εντός 3 ετών τα πρόστιμα αυξάνονται ως 200%.

5 Αυξάνεται κατά 12% η υπερωρία στη μερική απασχόληση και η κάθε επιπλέον ώρα εργασίας (εφόσον θα δηλώνεται στο έντυπο Ε8) θα πληρώνεται με 4,4 ευρώ από 3,9 ευρώ που στοιχίζει σήμερα για τους αμειβόμενους με τον κατώτατο μισθό και ημερομίσθιο. Η ρύθμιση αυτή εισάγεται με στόχο να στραφούν οι εταιρίες σε συμβάσεις πλήρους αντί μερικής απασχόλησης.

6 Προβλέπονται εξαιρέσεις από την εφαρμογή κλαδικών συμβάσεων σε επιχειρήσεις ή κλάδους που βρίσκονται σε εξυγίανση ή σε πτωχευτική προστασία και εξωδικαστική ρύθμιση χρεών, ώστε να διατηρηθούν θέσεις εργασίας έστω και με παγωμένους ή και με χαμηλότερους μισθούς έναντι των αμοιβών μιας κλαδικής σύμβασης που δεν μπορούν να την εφαρμόσουν οι προβληματικές επιχειρήσεις. Η εξαίρεση θα ισχύει ως 3 έτη. Με το σημερινό καθεστώς ακόμη και οι χρεοκοπημένες επιχειρήσεις θα πρέπει να καταβάλουν υποχρεωτικά αυξήσεις μισθών με αποτέλεσμα είτε να κλείνουν μια ώρα νωρίτερα, είτε να προχωρούν σε απολύσεις για να επιβιώσουν είτε να παγώνουν τις νέες προσλήψεις μετατρέποντας παράλληλα τις συμβάσεις από πλήρους σε μερικής απασχόλησης. Με το νέο πλαίσιο, προβλέπεται ότι οι κλαδικές και τοπικές συλλογικές συμβάσεις είναι δυνατόν να θεσπίζουν ειδικούς όρους ή να εξαιρούν από την εφαρμογή συγκεκριμένων όρων τους εργαζομένους που απασχολούνται σε επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας, νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού σκοπού και επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα,. Επίσης κατ’ εξαίρεση στις περιπτώσεις επιχειρήσεων, που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα η επιχειρησιακή συλλογική σύμβαση εργασίας υπερισχύει της κλαδικής, ενώ μια σύμβαση που θα υπογράφεται σε τοπικό επίπεδο από εργοδότες και εργαζόμενους θα υπερισχύει έναντι των όρων που θα προβλέπει η αντίστοιχη κλαδική σύμβαση, ακόμη και αν η τοπική σύμβαση είναι δυσμενέστερη.

Η παγίδα στις εξαιρέσεις

Στο σχολιασμό και την αποκωδικοποίηση των εργασιακών διατάξεων προχώρησε ο εργατολόγος Γιάννης Καρούζος δίδοντας έμφαση στο θέμα των επιχειρησιακών συμβάσεων.

Οπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του, προβλέπεται εξαίρεση από την αρχή της εύνοιας, σε περίπτωση επιχειρήσεων που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα καθώς, η επιχειρησιακή συλλογική σύμβαση θα υπερισχύει έναντι της κλαδικής ή ομοιοεπαγγελματικής. Παρατηρεί ωστόσο ότι θα πρέπει να ξεκαθαριστεί ποιος θα είναι αρμόδιος να κρίνει αν μία επιχείρηση υπάγεται ή όχι στις εξαιρέσεις των κλαδικών συμβάσεων πέρα από τα κριτήρια που θα καθοριστούν.

Τονίζει ακόμη ότι γίνεται δυσκολότερη (αλλά δεν καταργείται) η επέκταση των συλλογικών συμβάσεων καθώς απαιτείται εκτός από αίτηση του συνδικάτου προς τον υπουργό και τεκμηρίωση των επιπτώσεων της επέκτασης στην ανταγωνιστικότητα και την απασχόληση, ενώ πριν την απόφαση για την επέκταση ή μη μιας σύμβασης θα προηγείται και γνωμοδότηση από το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας.

Με το σημερινό καθεστώς η επέκταση γίνεται εφόσον οι επιχειρήσεις που υπογράφουν την κλαδική σύμβαση απασχολούν άνω του 50% των εργαζομένων στον κλάδο. Το 50% παραμένει ως κανόνας στη νέα ρύθμιση, αλλά παρεμβάλλονται και άλλα στάδια αξιολόγησης των επιπτώσεων από την επέκταση κλαδικών συμβάσεων στο σύνολο των ομοειδών επιχειρήσεων.

Από την έντυπη έκδοση