Η κυβέρνηση έχει υποεκτιμήσει τις αντιδράσεις του γερμανολλανδικού άξονα και των συμμάχων του στο Eurogroup. Τουλάχιστον πέντε χώρες της ευρωζώνης έχουν περάσει στα Κοινοβούλια τους την εικόνα ότι η Ελλάδα εφάρμοσε τα μέτρα λιτότητας του 3ου Μνημονίου και δεσμεύτηκε σε υψηλούς δημοσιονομικούς στόχους με αντάλλαγμα μια ελάφρυνση του χρέους που άνοιξε τον δρόμο για δανεισμό από τις αγορές.

Μέχρι τώρα οι σκληροί του Eurogroup σιωπούσαν υπό τον φόβο της ανόδου του ευρωσκεπτικισιμού και της Ακροδεξιάς και δήλωναν ότι περιμένουν την ετυμηγορία των θεσμών. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Ολαφ Σολτς, στο Eurogroup της 16ης Μαΐου που επικαλείται συχνά ο υπουργός Οικονομικών τις τελευταίες ημέρες, έκανε μια δήλωση με δύο σκέλη: «Η Ελλάδα είναι ένα success strory» είπε, αλλά συμπλήρωσε: «θα πρέπει, στο τέλος, να διασφαλίσουμε με κάθε δυνατό τρόπο την παρουσία της στις αγορές».

Μετά τις εκλογές λοιπόν το σκηνικό αλλάζει. Προς το παρόν οι εκτιμήσεις του επικεφαλής της ομάδας της Ε.Ε. στην Ελλάδα Ντέκλαν Κοστέλο είναι ότι με την καταβολή της 13ης σύνταξης και τις μειώσεις του ΦΠΑ με καθαρό κόστος 1,2 δισ. ευρώ το πρωτογενές πλεόνασμα για φέτος δεν αναμένεται να ξεπεράσει το 3% του ΑΕΠ, άρα η Ελλάδα κινδυνεύει να χάσει τον στόχο για το τρέχον έτος. Την ίδια ώρα ο ίδιος ο πρωθυπουργός άνοιξε το θέμα και 14ης σύνταξης τα Χριστούγεννα αλλά και έμμεσης επαναφοράς του ΕΚΑΣ μέσω αναδιαμόρφωσης της κατώτερης σύνταξης για χαμηλοσυνταξιούχους.

Στην προσπάθεια να διασφαλίσει, προς το παρόν, το success story της Ελλάδας, η άτυπη συμφωνία που έγινε στο τελευταίο Eurogroup ήταν ο εκπρόσωπος της Ελλάδας αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Γιώργος Χουλιαράκης να στείλει πρόσθετα στοιχεία που να αποδεικνύουν τον ισχυρισμό της Αθήνας ότι το πλεόνασμα θα φτάσει φέτος το 4,1% του ΑΕΠ ώστε να δεχθούν και να ενσωματώσουν στις προβλέψεις τους τις παροχές της ελληνικής κυβέρνησης.

Οι εκτιμήσεις είναι ότι μεγάλο μέρος της απόκλισης θα πάψει να υπάρχει. Ωστόσο, αν υπάρξει κενό που δεν θα μπορεί να κλείσει, η Ελλάδα θα επιστρέψει κάποια χρόνια πίσω αναζητώντας μέτρα για να κλείσει το… κενό που θα έχει δημιουργηθεί λόγω των εσπευσμένων παροχών.

Διαδοχικές εξετάσεις

Ωστόσο η διαδικασία πιστοποίησης των ποσών δεν θα είναι εύκολη καθώς τα στελέχη της Κομισιόν θα έχουν δίπλα τους και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας που θέλει να παίξει τον ρόλο ισότιμου επόπτη στο καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας για την Ελλάδα με βασικό επιχείρημα τα 204 δισ. ευρώ που έχει δανείσει στη χώρα μας. Επιπλέον, με δεδομένη τη δυσπιστία της Γερμανίας προς την Επιτροπή δεν θέλει να εκτεθεί ως σώμα εν όψει των αλλαγών που επίκεινται στην ηγεσία όλων των ευρωπαϊκών θεσμών.

Μια πρώτη κρούση θα γίνει μία εβδομάδα μετά τις ευρωεκλογές κατά τη διάρκεια του Euroworking Group στις 3 Ιουνίου όπου οι Ευρωπαίοι τεχνοκράτες, οι οποίοι απαρτίζουν ως μέλη και το Δ.Σ. του ΕΜΣ, θα ζητήσουν αναλυτικές εξηγήσεις από τον κ. Χουλιαράκη.

Δύο μέρες αργότερα, η Επιτροπή θα πρέπει να δώσει την έκθεσή της για την τρίτη αξιολόγηση σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας. Εκεί θα υπάρχει η αποτίμηση των μέτρων και του δημοσιονομικού χώρου που θα πιστοποιεί ότι υπάρχει για το 2019. Επίσης, θα παίρνει θέσεις και για τις υπόλοιπες παροχές και τη μη περικοπή του αφορολόγητου, που έχουν προαναγγελθεί για το 2020.

Πιο σημαντικό απ’ όλα θα είναι το σχόλιο της Επιτροπής για την πρόταση τεχνητής μείωσης των πρωτογενών πλεονασμάτων από το 3,5% του ΑΕΠ στο 2,5% του ΑΕΠ με τη χρήση ενός ποσού ύψους 5,5 δισ. ευρώ από το μαξιλάρι ασφαλείας, το οποίο όμως έχει δοθεί μόνο για να βοηθήσει την επάνοδο της Ελλάδας στις αγορές. Ειδικά αυτή η εξαγγελία είναι «κόκκινο πανί» για τον γερμανο-ολλανδικό άξονα αλλά και για τoν ESM ο οποίος θα εκτεθεί έναντι όλων των μελών του Eurogroup αν αποδεχθεί την αλλαγή των όρων που συμφωνήθηκαν ένα χρόνο πριν στο Eurogroup του Ιουνίου του 2018.

Με αυτά τα δεδομένα, η συνεδρίαση του Eurοgroup της 13ης Ιουνίου, όπου θα συζητηθεί η έκθεση της επιτροπής για την 3η αξιολόγηση αλλά και τα πακέτα των παροχών, αναμένεται να γίνει σε κλίμα ιδιαίτερα ηλεκτρισμένο για την Ελλάδα. Για τον λόγο αυτό δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα πάρουμε την έγκριση για την πρόωρη αποπληρωμή του ΔΝΤ που θα συζητηθεί επίσης στο συγκεκριμένο συμβούλιο.

Το αναθεωρημένο ΜΠΔΣ 2020-2023 βάζει στο τραπέζι της συζήτησης το αφορολόγητο

Οι εξαγγελίες για το 2020 και τη μη περικοπή του αφορολόγητου δεν θα μείνουν για πολύ καιρό εκτός συζήτησης αφού μέσα στον Ιούνιο η Ελλάδα θα πρέπει να υποβάλει και το αναθεωρημένο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Στρατηγικής ως το 2023.

Με δεδομένο ότι τα πρόσθετα μέτρα του 2019, που δέχονται ήδη κριτική, θα είναι μόνιμα, θα έχουν δημοσιονομικό κόστος και για το 2020, έτος κατά το οποίο η κυβέρνηση θέλει να υλοποιήσει πρόσθετα μέτρα 3 δισ. ευρώ από τα οποία τα 2 δισ. ευρώ θα προέλθουν από τη μη περικοπή του αφορολόγητου και άλλα περίπου 1 δισ. ευρώ από τη μείωση του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ από το 13% στο 11%, τη μείωση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης και μικρότερες επιμέρους παρεμβάσεις.

Με τα μέτρα ύψους 1,2 δισ. ευρώ που ισχύουν από φέτος μειώνεται σημαντικά και ο δημοσιονομικός χώρος και για το 2020 ο οποίος με βάση την τελευταία πρόβλεψη του προγράμματος σταθερότητας θα είναι περίπου 0,4% του ΑΕΠ ή 760 εκατ. ευρώ, αφού το πρωτογενές πλεόνασμα υπολογίζεται στο 3,9% του ΑΕΠ.

Ακόμη λοιπόν και αν επέλθει άλλος ένας συμβιβασμός στο θέμα του 2019, η συζήτηση για νέα μέτρα το 2020 θα αποκλειστεί προς το παρόν με προοπτική να ανοίξει όταν υπάρχουν διαθέσιμα και τα στοιχεία Οκτωβρίου ή Νοεμβρίου. Οσο για την ιδέα της τεχνικής μείωσης των πρωτογενών πλεονασμάτων στο 2,5% του ΑΕΠ από 3,5% του ΑΕΠ ως το 2022, το οποίο θα πρέπει να ενταχθεί στο πρόγραμμα, δεν φαίνεται να έχει καμία τύχη.

Από την έντυπη έκδοση