Πρόκειται για ένα σκάνδαλο τεράστιων διαστάσεων, το οποίο βρίσκεται πλέον σε εξέλιξη πάνω από δύο χρόνια στο υπουργείο Οικονομικών και την ΑΑΔΕ.

Τα επιτελεία του υπουργού Οικονομικών, Ευκλείδη Τσακαλώτου, της υφυπουργού Οικονομικών, Αικατερίνης Παπανάτσιου, και του διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, Γ. Πιτσιλή, δεν φαίνεται να έχουν κανένα… άγχος για την εφαρμογή αυτού του τόσο πολύ σημαντικού μέτρου που εκτιμάται ότι θα συμβάλει στο δραστικό περιορισμό της φοροδιαφυγής και στη θεαματική αύξηση των φορολογικών εσόδων.

Το ιστορικό

Τον Δεκέμβριο του 2016 ψηφίστηκε από την κυβερνητική πλειοψηφία στη Βουλή διάταξη με την οποία προβλέπεται η online διασύνδεση των ταμειακών μηχανών και των λοιπών ηλεκτρονικών φορολογικών μηχανισμών των επιχειρήσεων με τις πληροφοριακές υποδομές της ΑΑΔΕ και συγκεκριμένα με το σύστημα TAXIS.
Η διάταξη ήταν έτοιμη ένα χρόνο πριν, από τον Δεκέμβριο του 2015, αλλά παρέμενε «παγωμένη» και δεν προωθείτο για ψήφιση στη Βουλή. Αφού πέρασε από… σαράντα κύματα, τελικά κατατέθηκε στη Βουλή σημαντικά τροποποιημένη και ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο του 2016. Παρά τη μεγάλη καθυστέρηση του ενός έτους με την οποία ψηφίστηκε τελικά η συγκεκριμένη διάταξη, έχουν περάσει μέχρι στιγμής συνολικά άλλοι 13 μήνες και ούτε η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών ούτε η Διοίκηση της ΑΑΔΕ έχουν προχωρήσει ακόμη στην έκδοση των απαιτούμενων αποφάσεων για την άμεση ενεργοποίησή της!

Εξαιτίας όμως αυτής της περίεργης και ύποπτης διετούς και πλέον αδράνειας της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Οικονομικών και της ΑΑΔΕ, το κράτος χάνει τη δυνατότητα να πατάξει αποτελεσματικά τα φαινόμενα της μη έκδοσης αποδείξεων, της έκδοσης αποδείξεων από ταμειακές μηχανές-μαϊμού και της χρησιμοποίησης πλαστών – εικονικών τιμολογίων. Την ίδια ώρα, τα μέχρι στιγμής ληφθέντα μέτρα για την επέκταση της χρήσης του «πλαστικού χρήματος» σε όσο το δυνατόν περισσότερες συναλλαγές δεν μπορούν να συμβάλουν από μόνα τους στην αντιμετώπιση των συγκεκριμένων παραβατικών συμπεριφορών. Συγκεκριμένα, το υπουργείο Οικονομικών και η ΑΑΔΕ:

1 Δεν έχουν δρομολογήσει τις διαδικασίες για την αντικατάσταση 400.000 απαρχαιωμένων ταμειακών μηχανών και λοιπών φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών, ώστε αντίστοιχος αριθμός επιχειρήσεων να προσαρμοστεί με την υποχρέωση ηλεκτρονικής αποστολής των δεδομένων των εκδιδόμενων αποδείξεων στις πληροφοριακές υποδομές της ΑΑΔΕ. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει, μεταξύ άλλων, να εκδοθεί σχετική απόφαση είτε από το διοικητή της ΑΑΔΕ είτε από τον υπουργό Οικονομικών.

2 Δεν έχουν εκδώσει την απόφαση που θα καθορίζει τις υποχρεώσεις και τις τεχνικές προδιαγραφές των παρόχων ηλεκτρονικής τιμολόγησης, δηλαδή των φορέων που θα είναι αρμόδιοι για τη διασφάλιση της γνησιότητας των εκδιδόμενων παραστατικών.

3 Δεν έχουν εκδώσει καμία απόφαση που να υποχρεώνει και τους ελεύθερους επαγγελματίες να χρησιμοποιούν ταμειακές μηχανές ή άλλους ηλεκτρονικούς φορολογικούς μηχανισμούς για την έκδοση των αποδείξεων λιανικών συναλλαγών και των τιμολογίων, αλλά εξακολουθούν να τους επιτρέπουν να εκδίδουν χειρόγραφα τα φορολογικά τους στοιχεία!

Aνευ ουσίας

Ετσι όπως έχει διαμορφωθεί αυτή τη στιγμή η κατάσταση, το όλο εγχείρημα της κυβέρνησης να πατάξει τη φοροδιαφυγή απλώς και μόνο μέσω της επέκτασης της χρήσης του «πλαστικού» και του «ηλεκτρονικού χρήματος» σε όλες σχεδόν τις καθημερινές συναλλαγές είναι άνευ ουσίας, δεν παράγει κανένα απολύτως αποτέλεσμα θετικό για τα κρατικά ταμεία. Το Δημόσιο δεν έχει, δηλαδή, κανένα όφελος διότι δεν έχει τη δυνατότητα ηλεκτρονικής διασταύρωσης δεδομένων και λήψης αναλυτικών πληροφοριών για καθεμία πραγματοποιούμενη συναλλαγή μεταξύ επιχειρήσεων και μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών. Μπορεί απλώς να πληροφορείται συγκεντρωτικά στοιχεία για τις πραγματοποιηθείσες συναλλαγές, τα οποία ωστόσο δεν προσφέρουν καμία αξιοποιήσιμη πληροφορία για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής.

Ανενεργό το πιο σημαντικό «όπλο» καταπολέμησης της διαφθοράς

Το μέτρο της ηλεκτρονικής διαβίβασης των δεδομένων όλων των εκδιδόμενων φορολογικών στοιχείων στις πληροφοριακές υποδομές της ΑΑΔΕ, μέσω ταμειακών μηχανών και λοιπών φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών online διασυνδεδεμένων με το σύστημα TAXIS, νομοθετήθηκε -έστω και με καθυστέρηση ενός έτους- τον περασμένο Δεκέμβριο με το άρθρο 69 του ν. 4446/2016. Το μέτρο αυτό θεωρείται ως μία πολύ σημαντική διαρθρωτική παρέμβαση για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.

Η πλήρης ενεργοποίηση του μέτρου εκτιμάται ότι θα μπορούσε να διασφαλίσει την είσπραξη πρόσθετων φορολογικών εσόδων ύψους πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ για τον Κρατικό Προϋπολογισμό τόσο του τρέχοντος όσο και των επόμενων ετών, καθώς, συνδυαζόμενο με τα μέτρα για την επέκταση του «πλαστικού χρήματος» σε όλες σχεδόν τις συναλλαγές, θα θέσει τέλος στα φαινόμενα μη έκδοσης αποδείξεων, χρησιμοποίησης αδήλωτων ή «πειραγμένων» ταμειακών μηχανών και άλλων φορολογικών μηχανισμών, ενώ ταυτόχρονα θα εξαλείψει τα φαινόμενα έκδοσης πλαστών-εικονικών τιμολογίων, αλλά και τα κρούσματα διαφθοράς στο χώρο των εφοριακών.

Ειδικότερα:

α) Η διασύνδεση των ταμειακών μηχανών και των λοιπών ηλεκτρονικών φορολογικών μηχανισμών με την ΑΑΔΕ (με το σύστημα TAXIS) έχει ως στόχο τα δεδομένα όλων των τιμολογίων και των αποδείξεων που εκδίδονται από επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες να διαβιβάζονται στις υπηρεσίες της ΑΑΔΕ (Ελεγκτικά Κέντρα και ΔΟΥ) σε πραγματικό χρόνο και να τίθενται άμεσα (με την ολοκλήρωση κάθε συναλλαγής) στη διάθεση των φοροελεγκτικών μηχανισμών. Ουσιαστικά, οι διασυνδεμένοι φοροελεγκτικοί μηχανισμοί της ΑΑΔΕ θα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθούν online στους υπολογιστές τους και σε πραγματικό χρόνο τις χονδρικές και τις λιανικές πωλήσεις όλων των επιχειρήσεων, για τις οποίες έχουν εκδοθεί παραστατικά!

β) Ταυτόχρονα, η υποχρεωτική καθιέρωση των ηλεκτρονικών συναλλαγών και των συναλλαγών με «πλαστικό χρήμα» πάνω από ένα πολύ χαμηλό όριο ποσού σε συνδυασμό με την υποχρέωση όλων των επιχειρήσεων και των ελευθέρων επαγγελματιών να «περνούν» τις εισπράξεις από τους πελάτες τους μέσα από δηλωμένους στην ΑΑΔΕ επαγγελματικούς τραπεζικούς λογαριασμούς θα επιτρέψει στις φοροελεγκτικές υπηρεσίες να διενεργούν αυτόματες διασταυρώσεις δεδομένων εκδοθέντων φορολογικών στοιχείων (τιμολογίων, αποδείξεων κ.λπ.) με πληρωμές μέσω e-banking ή ΑΤΜ ή χρεωστικών ή πιστωτικών καρτών, οπότε θα είναι πλέον εύκολο να εντοπίζεται το πραγματικό ύψος της συντριπτικής πλειονότητας των συναλλαγών και τυχόν αποκλίσεις μεταξύ διαβιβασθέντων δεδομένων φορολογικών στοιχείων και διαβιβασθέντων στοιχείων πληρωμών μέσω τραπεζικού συστήματος θα τίθενται αυτόματα υπό άμεσο έλεγχο για να διαπιστωθεί εάν συνιστούν στο σύνολό τους αποκρυβείσα φορολογητέα ύλη!

Ουσιαστικά, με τον τρόπο αυτό κανένας επιχειρηματίας και ελεύθερος επαγγελματίας δεν θα μπορεί πλέον να αποκρύπτει τις εισπράξεις του από τις πωλήσεις των προϊόντων του ή τις παροχές των υπηρεσιών του, διότι τα πραγματικά ποσά των εσόδων του και των δαπανών του θα εντοπίζονται άμεσα μέσω της διαβίβασης των δεδομένων των ηλεκτρονικών πληρωμών στο τραπεζικό σύστημα και εν συνεχεία στην ΑΑΔΕ και της αυτόματης σύγκρισής τους με τα δεδομένα των φορολογικών στοιχείων (τιμολογίων και αποδείξεων) που εξέδωσε και έλαβε.

Για παράδειγμα, ένα νυχτερινό κέντρο διασκέδασης, αν δεν κόβει αποδείξεις στους πελάτες του, θα μπορεί να εντοπιστεί άμεσα: οι υποχρεωτικές πληρωμές των πελατών μέσω πιστωτικών ή χρεωστικών καρτών θα διασταυρώνονται αυτόματα με τα δεδομένα των εκδοθεισών αποδείξεων που θα έχουν διαβιβαστεί υποχρεωτικά και αυτομάτως από τις ταμειακές μηχανές του νυχτερινού κέντρου στην ΑΑΔΕ κι έτσι, για όσα πληρωθέντα ποσά μέσω καρτών δεν υπάρχουν και αντίστοιχα διαβιβασθέντα ποσά εκδοθεισών αποδείξεων το νυχτερινό κέντρο θα καλείται να πληρώσει τους αναλογούντες φόρους εισοδήματος και ΦΠΑ προσαυξημένους με βαριά πρόστιμα, προσαυξήσεις και τόκους.

γ) Η ανάγκη για επιτόπιους φορολογικούς ελέγχους και το «αλισβερίσι» μεταξύ εφοριακών και ελεγχόμενων επιχειρηματιών θα περιοριστούν σημαντικά ή και θα εξαλειφθούν πλήρως. Αλλά και οι όποιοι επιτόπιοι έλεγχοι εξακολουθούν να διενεργούνται θα είναι πιο αποτελεσματικοί και αδύνατο να οδηγήσουν σε συναλλαγές κάτω από το τραπέζι, καθώς οι εντοπισθείσες συναλλαγές για τις οποίες είτε δεν έχουν εκδοθεί φορολογικά στοιχεία είτε έχουν εκδοθεί αποδείξεις από αδήλωτες ταμειακές μηχανές είτε έχουν εκδοθεί πλαστά τιμολόγια θα είναι αδύνατο να αμφισβητηθούν. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις παραβάσεων ο καταλογισμός φόρων και προστίμων θα γίνεται άμεσα και με αξιόπιστο τρόπο.

δ) Θα γίνουν ευκολότερες η ανάλυση της συμπεριφοράς κάθε επιχείρησης και η ανίχνευση φαινομένων αποφυγής έκδοσης αποδείξεων.

Ουσιαστικά, με την υποχρεωτική online διασύνδεση των ταμειακών μηχανών και των λοιπών ηλεκτρονικών φορολογικών μηχανισμών των επιχειρήσεων με τις πληροφοριακές υποδομές της ΑΑΔΕ τα στοιχεία όλων των αποδείξεων και των τιμολογίων που εκδίδονται από τους μηχανισμούς αυτούς θα διαβιβάζονται αυτόματα και σε πραγματικό χρόνο στον server της ΑΑΔΕ και θα είναι άμεσα προσβάσιμα και επεξεργάσιμα από τις φοροελεγκτικές υπηρεσίες (τα Ελεγκτικά Κέντρα, την Υπηρεσία Ελέγχου και Διασφάλισης Δημοσίων Εσόδων και τις ΔΟΥ), οι οποίες θα τα διασταυρώνουν με τα δεδομένα των ηλεκτρονικών πληρωμών μέσω του τραπεζικού συστήματος και θα προχωρούν στον αυτόματο προσδιορισμό των φορολογητέων ακαθάριστων εσόδων και των καθαρών εισοδημάτων όλων των επιτηδευματιών.

Κι όμως, αυτό το τόσο σημαντικό μέτρο για την αποτελεσματική αντιμετώπιση μεθόδων φοροδιαφυγής, που αποτελούν μάστιγα για τον Κρατικό Προϋπολογισμό και έχουν αποστερήσει δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ φορολογικών εσόδων από τους Κρατικούς Προϋπολογισμούς της «μνημονιακής» οκταετίας 2010-2017, υπουργείο Οικονομικών και ΑΑΔΕ δεν έχουν διάθεση να το εφαρμόσουν, ενώ θα μπορούσαν ήδη -αν ήθελαν- να το είχαν ενεργοποιήσει.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΛΑΙΤΣΑΚΗΣ

[email protected]

Από το ένθετο Οικονομία που κυκλοφορεί με τον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής 

[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]