Οι φωνές τους έσκιζαν τη νυχτερινή ηρεμία, προκαλώντας το ενδιαφέρον των κατακτητών. Λίγο πριν περάσουν μπροστά από το κτίριο που βρίσκονταν τα γραφεία της SD (Υπηρεσία Ασφάλειας των SS) στην Τσιμισκή 37, το «κέφι» άναψε ακόμη περισσότερο. Μόνο που οι «καρδιές» των Ελλήνων της παρέας κόντευαν να σπάσουν από την αγωνία, καθώς βοηθούσαν ζευγάρι Εβραίων να δραπετεύσει από το Γκέτο, κυριολεκτικά κάτω από τη «μύτη» των Γερμανών.

«Επρεπε να κάνουμε τους μεθυσμένους. Μου φόρεσαν μαντίλα και στον άντρα μου τραγιάσκα. Κρατούσαμε από ένα μπουκάλι ούζο και προσποιούμασταν ότι παραπατάμε από τη σούρα. Μάλιστα, καθοδόν κερνούσαμε ούζο όποιον Γερμανό συναντούσαμε στην οδό Τσιμισκή», εξιστόρησε -μετά τον πόλεμο- η Ζερμαίν Περαχιά, σύζυγος του Λεόν Κοέν. «Ενορχηστρωτής» της απόδρασης -και μάλιστα λίγες μέρες πριν τα πρώτα τρένα αναχωρήσουν από τη Θεσσαλονίκη για το Αουσβιτς γεμάτα με Εβραίους- ήταν ο Νικόλαος Χατζηγιαννάκης, ο οποίος μαζί με άλλους Ελληνες πατριώτες κατάφερε να σώσει το νεαρό ζευγάρι Εβραίων.

Την Κυριακή, στον Νικόλαο Χατζηγιαννάκη θα απονεμηθεί ο τιμητικός τίτλος «Δίκαιοι των Εθνών» από το Ιδρυμα για τη Μνήμη των Μαρτύρων και των Ηρώων του Ολοκαυτώματος «Γιαντ Βασσέμ». Απονέμεται εκ μέρους του Κράτους του Ισραήλ, σε μη-Εβραίους, οι οποίοι κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έσωσαν χιλιάδες Εβραίους. Καθώς φέτος συμπληρώνονται έξι δεκαετίες από τον θάνατο του Νικόλαου Χατζηγιαννάκη, το βραβείο θα παραλάβει -για λογαριασμό της οικογένειας- ο 83χρονος ανιψιός του, Κωνσταντίνος Χατζηγιαννάκης.

Ο αείμνηστος θείος του θα τιμηθεί διότι έσωσε τις οικογένειες Περαχιά και Κοέν, ενώ στην ίδια εκδήλωση θα τιμηθεί ο Στυλιανός Παπαδόπουλος, ο οποίος διέσωσε τον Αβραάμ και τη Λούτσα Λεβή κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος.

Ο Νικόλαος Χατζηγιαννάκης γεννήθηκε το 1895 στις 40 Εκκλησιές της Ανατολικής Θράκης. Ο πατέρας του, Κωνσταντίνος, ήταν γιατρός, ιδιοκτήτης αλευρόμυλου και είχε επτά παιδιά: τρία αγόρια και τέσσερα κορίτσια. Το 1915, η οικογένεια εγκαταλείπει (προκειμένου να σωθεί) τις 40 Εκκλησιές και εγκαθίσταται στη Θεσσαλονίκη. Το 1928 και σε ηλικία 33 ετών πηγαίνει στη Γερμανία και επιστρέφει τέσσερα χρόνια αργότερα με πτυχίο μηχανικού αλευροκυλινδρόμυλου. Προσλαμβάνεται στον πιο σύγχρονο αλευρόμυλο της Θεσσαλονίκης, ιδιοκτήτης του οποίου ήταν ο αδελφός του Γεώργιος (σ.σ. και πατέρας του Κωνσταντίνου Χατζηγιαννάκη που θα παραλάβει το βραβείο στην εκδήλωση).

Τα δύο αδέλφια συναλλάσσονταν με τη δεύτερη σε μέγεθος τράπεζα της Θεσσαλονίκης, τη ξακουστή «Ενωση», η οποία εξυπηρετούσε σχεδόν αποκλειστικά την εβραϊκή κοινότητα της πόλης και ανήκε στον Γκεσούα Περαχιά. Η τράπεζα είχε χορηγήσει δάνειο στον αλευρόμυλο, ενώ κάποια στιγμή η οικογένεια Χατζηγιαννάκη είχε αποκτήσει μετοχές της «Ενωσης». Με τα χρόνια, ο Νικόλαος Χατζηγιαννάκης συνδέθηκε στενά και πολυεπίπεδα με τον Γκεσούα Περαχιά, τη σύζυγό του Ορο Περαχιά και τις δύο κόρες τους: Ζερμαίν και Λιλή. Η πρώτη κόρη είχε παντρευτεί τον Λεό Κοέν (σ.σ. με τον οποίον θα κάνει την εντυπωσιακή προαναφερόμενη απόδραση από το Γκέτο), ενώ η φημισμένη πιανίστρια Λιλή τον Ντανιέλ Αντζέλ.

«Οταν άρχισαν οι περιορισμοί στις μετακινήσεις των Εβραίων και το πογκρόμ των Γερμανών, ο θείος μου πήγε στο σπίτι της οικογένειας Περαχιά και τους συνέστησε να φύγουν για να σωθούν. Τους υπενθύμισε ότι έτσι έκανε και ο δικός του πατέρας, όταν το 1915 πήρε την οικογένεια από την Ανατολική Θράκη και την έφερε στη Θεσσαλονίκη. Τους είπε ότι είχε φτάσει η ώρα να φύγουν από την Ελλάδα. Διαφορετικά, θα τους σκότωναν όλους οι Γερμανοί. Δεν τον άκουσαν και έτσι λίγο αργότερα εγκλωβίστηκαν στο Γκέτο», λέει στον «Ε.Τ.», ο 83χρονος Κωνσταντίνος Χατζηγιαννάκης, ο οποίος θα παραλάβει το βραβείο εκ μέρους του εκλιπόντος θείου του.

Η κόρη και ο γαμπρός του Γκεσουά Περαχιά, Ζερμαίν Περαχιά και Λεό Κοέν, μετά τη… φασαριόζικη διαφυγή τους από το γκέτο, έφτασαν στο Σιδηρόκαστρο Σερρών, όπου «λαδώνοντας» υπαλλήλους του ΟΣΕ, έγιναν λαθρεπιβάτες σε ιταλική αμαξοστοιχία που μετέφερε πολεμικό υλικό στην Αθήνα.

«Η Ζερμαίν Περαχιά παρέμεινε στην Αθήνα μέχρι τη λήξη του πολέμου. Φυσικά, κρυμμένη από σπίτι σε σπίτι. Ο Λεό Κοέν προδόθηκε από Εβραίο, βασανίστηκε, οδηγήθηκε στο Αουσβιτς, αλλά ευτυχώς κατάφερε να επιζήσει. Για το ζευγάρι Γκεσούα και Ορο Περαχιά, γνωρίζουμε ότι κατάφεραν να επιζήσουν, αλλά δεν γνωρίζουμε περισσότερες λεπτομέρειες», κατέληξε ο κ. Κωνσταντίνος Χατζηγιαννάκης.