Το ημερολόγιο έγραφε 26 Σεπτεμβρίου 2000 όταν το επιβατηγό – οχηματαγωγό (Ε/Γ-Ο/Γ) ΕΞΠΡΕΣ ΣΑΜΙΝΑ της εταιρείας Minoan Flying Dolphins προσέκρουσε στις νησίδες «Πόρτες», έξω από την Πάρο. Μέσα σε λίγη ώρα το πλοίο είχε βυθιστεί στα νερά του Αιγαίου, παρασύροντας στο θάνατο 81 ανθρώπους.

Μαύρη επέτειος: 24 χρόνια από το ναυάγιο του «Εξπρές Σάμινα» με τους 81 νεκρούς

Το ναυάγιο του Σάμινα ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη ναυτική τραγωδία μετά τη βύθιση του οχηματαγωγού «Ηράκλειον» στη Φαλκονέρα το Δεκέμβριο του 1966 με 247 νεκρούς.

Το χρονικό της τραγωδίας

Το «Εξπρές Σάμινα» πλοίο εκτελούσε το δρομολόγιο Πειραιάς – Πάρος – Νάξος – Ικαρία – Σάμος – Πάτμος, με τελικό προορισμό τους Λειψούς. Το βράδυ της 26ης Σεπτεμβρίου του 2000 το «Σάμινα» αναχωρεί από τον λιμένα του Πειραιά με 533 άτομα (472 επιβάτες και 61 πλήρωμα).

Εκείνη την ημέρα έπνεαν άνεμοι 8 μποφόρ. Περίπου στις 22:12 το πλοίο είχε ξεκινήσει την προσέγγιση στο λιμάνι της Παροικιάς της Πάρου, ωστόσο δεν θα έφτανε ποτέ. Δύο μίλια ανοικτά του νησιού, προσέκρουσε με ταχύτητα 18 κόμβων, στις νησίδες «Πόρτες» με συνέπεια το πλοίο να υποστεί ρήγμα στα δεξιά ύφαλα, μήκους περίπου τριών μέτρων, και στη βάση του δεξιού πτερυγίου ευστάθειας με αποτέλεσμα το νερό να πλημμυρίσει το μηχανοστάσιο. Μέσα σε λίγη ώρα το πλοίο πήρε κλίση προς τα δεξιά και μετά από 25 λεπτά άρχισε να βυθίζεται.

Αμέσως μετά την πρόσκρουση προκλήθηκε πανικός στο πλοίο, καθώς το πλοίο βυθίστηκε στο σκοτάδι λόγω ηλεκτρικής βλάβη; καθώς δεν λειτούργησε ούτε η εφεδρική ηλεκτρογεννήτρια (emergency generator). Οι επιβάτες δεν ήξεραν τι συμβαίνει, ούτε γνώριζαν τι έπρεπε να κάνουν. Πολλοί από αυτούς έπεσαν στη θάλασσα.

Αρχικά το περιστατικό στο θάλαμο επιχειρήσεων του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας (ΥΕΝ) δεν εμπνέει κάποια ανησυχία παρ’ ότι διαφορετική εικόνα έδιναν οι επιβαίνοντες, επικοινωνώντας μέσω κινητών τηλεφώνων με τηλεοπτικούς σταθμούς. Μετά από αρκετή ώρα το Λιμεναρχείο Πάρου διατάσσει όλα τα παραπλέοντα σκάφη να σπεύσουν στον τόπο του ναυαγίου με πρώτους να φτάνουν στο σημείο τους ψαράδες, ενώ στην συνέχεια πήγαν και σκάφη του Λιμενικού και βρετανικά πολεμικά που συμμετείχαν σε άσκηση του ΝΑΤΟ.

Κάποιοι από τους διασωθέντες μεταφέρθηκαν στο Κέντρο Υγείας της Πάρου.

Ο λιμενάρχης Πάρου, Δημήτρης Μάλαμας, έχασε τη ζωή του το ίδιο βράδυ από το άγχος και την πίεση κατά τη διάρκεια της επιχείρησης για τη διάσωση των ναυαγών.

Ποιο ήταν το Εξπρές Σάμινα

Είχε ναυπηγηθεί στο Σεντ Ναζέρ της Γαλλίας το 1966. Το αρχικό του όνομα ήταν Κορς, ενώ στη συνέχεια μετονομάσθηκε σε «Golden Vergina». Εντάχτηκε στο στόλο της «Minoan Flying Dolphin» με το όνομα «Εξπρές Σαμίνα». Στις 31 Δεκεμβρίου 2001 και έχοντας συμπληρώσει 35 χρόνια στις θάλασσες, το Σαμίνα θα έβγαινε στη σύνταξη.

Χωρητικότητα: 1.230 επιβάτες – 170 αυτοκίνητα
Μήκος: 107 μ.
Πλάτος: 18,00 μ.
Βύθισμα: 4,40 μ.
Μηχανές: 2 Pielstick
Απόδοση: 10.944 kW
Ταχύτητα: 17,5 κόμβοι
IMO Number: 6613548
Νηολόγιο Πειραιώς
Αδελφό πλοίο: Express Naias (καταστράφηκε το 2003)

Προηγούμενες Ονομασίες
1966-1982: CORSE
1982-1999: GOLDEN VERGINA
1999-2000: EXPRES SAMINA

Πλοιοκτησίες

1966-1969: Compagnie Generale Transatlantique
1969-1976: Compagnie Generale Transmediterraneenne
1976-1982: SNCM
1982-1988: Stability Maritime
1988-1999: Agapitos Bros
1999-2000: Minoan Flying Dolphins

Εξπρές Σάμινα – Η δίκη και οι ποινές

Η δίκη για το ναυάγιο του «Εξπρές Σάμινα» άρχισε στις 27 Μαΐου του 2005 στο τριμελές εφετείο κακουργημάτων Πειραιώς και στις 27 Φεβρουαρίου του 2006 βγήκε η ετυμηγορία. Το δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το πλοίο ήταν αξιόπλοο, ότι οι βάρκες ήταν σε καλή κατάσταση κι ότι η πρόσκρουση οφειλόταν σε κακή διακυβέρνηση κυρίως από τον υποπλοίαρχο, ενώ η γρήγορη βύθιση αποδόθηκε στο γεγονός ότι δεν ήταν κλειστές οι υδατοστεγείς θύρες. Επιβλήθηκαν ποινές φυλάκισης στον πλοίαρχο, τον υποπλοίαρχο, τον ύπαρχο, στον Α’ Μηχανικό και τον ασυρματιστή.

Ο πλοίαρχος Βασίλης Γιαννακής καταδικάσθηκε πρωτόδικα σε ποινή φυλάκισης 16 χρόνων, ενός μήνα και 15 ημερών ενώ η ποινή αργότερα μειώθηκε σε 11 χρόνια, 11 μήνες και 25 ημέρες. Η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου το 2010 μείωσε την ποινή του, ενώ είχε ήδη αποφυλακιστεί, σε 5 έτη και 6 μήνες για διατάραξη μόνο της ασφάλειας της υδάτινης συγκοινωνίας και για τα πλημμελήματα του ναυαγίου από αμέλεια και της μη αυτοπρόσωπης διεύθυνσης πλοίου, με σκοπό οποιασδήποτε ποινικής δίωξης στο μέλλον έχοντας το δικαίωμα να στραφεί κατά του Δημοσίου για την αξίωση αποζημίωσης.

Ο υποπλοίαρχος Αναστάσιος Ψυχογιός καταδικάσθηκε πρωτόδικα σε κάθειρξη 19 χρόνων, ενός μήνα και 15 ημερών και αργότερα μειώθηκε σε 12 χρόνια, 9 μήνες και 25 ημέρες.

Ο ύπαρχος Γιώργος Τριαντάφυλλος καταδικάσθηκε πρωτόδικα σε ποινή φυλάκισης 8 χρόνων, 9 μηνών και 28 ημερών που αργότερα μειώθηκε σε 5 χρόνια και 28 ημέρες (εξαγοράσιμη).

Ο Α’ μηχανικός Γεράσιμος Σκιαδαρέσης καταδικάσθηκε σε ποινή φυλάκισης πρωτόδικα 8 χρόνων, 6 μηνών και 28 ημερών και αργότερα η ποινή μειώθηκε σε 7 χρόνια, πέντε μήνες και 28 ημέρες (εξαγοράσιμη).

Ο ασυρματιστής Δημήτρης Τσούμας καταδικάστηκε πρωτόδικα σε φυλάκιση 15 μηνών, με 3ετή αναστολή, ενώ αργότερα μειώθηκε σε 10 μήνες με τριετή αναστολή.

Η αυτοκτονία Σφηνιά

Ο 55χρόνος εφοπλιστής-αντιπρόεδρος-διευθύνων σύμβουλος της Μinoan Flying Dolphins και πρόεδρος της Ένωσης Εφοπλιστών Ακτοπλοΐας (ΕΕΑ), Παντελής Σφηνιάς, μη αντέχοντας το βάρος της τραγωδίας και της πίεσης που του ασκήθηκε έδωσε τέλος στη ζωή του το πρωί της 29ης Νοεμβρίου του 2000 πέφτοντας από τον έκτο όροφο του κτιρίου της εταιρείας στην Ακτή Κονδύλη στον Πειραιά. Σύμφωνα με τις τοξικολογικές εξετάσεις που υπέγραψε ο Ιατροδικαστής Πειραιά Νικόλαος Kαλόγριας, ο Π. Σφηνιάς ήταν σε κατάσταση βαριάς μέθης ενώ είχε κάνει και χρήση αντικαταθλιπτικού φαρμάκου κατά την διάρκεια της αυτοκτονίας.

Καταγγελίες λίγες μέρες πριν το δυστύχημα

Στο πλοίο είχαν διενεργηθεί ύστερα από καταγγελίες του ΑΒ’ Μηχανικού, Αναστάσιου Σορόκα, δύο έκτακτες επιθεωρήσεις, μία στις 21 Σεπτεμβρίου του 2000 και άλλη μια στις 26 του ίδιου μήνα από τους επιθεωρητές του ΚΕΕΠ (Κλάδου Ελέγχου Εμπορικών Πλοίων), λίγες ώρες δηλαδή πριν το πλοίο βυθιστεί. Ο Αναστάσιος Σορόκας, υπήρξε μέλος του πληρώματος ως τις 19 Σεπτεμβρίου στο «Σάμινα» οποίος παραιτήθηκε υποστηρίζοντας ότι το πλοίο ήταν αναξιόπλοο, καταγγέλλοντας την άσχημη κατάσταση μηχανών, παλαιότητα και έλλειψη συντήρησης των τεσσάρων ηλεκτρομηχανών, την προβληματική λειτουργία των συστημάτων καθέλκυσης των λέμβων, την ανεπαρκή συντήρηση της εφεδρικής ηλεκτρογεννήτριας ανάγκης, την προβληματική λειτουργία χειριστηρίων που μπλόκαραν μεταξύ μηχανής και γέφυρας και την ανεπάρκεια των υδατοστεγών θυρών σε περίπτωση που ένα τμήμα του πλοίου κατακλυζόταν με νερά όπως και έγινε.

Κατά τη διάρκεια του πρώτου ελέγχου στις 21 του ίδιου μήνα, οι επιθεωρητές δεν βρήκαν κάποιο πρόβλημα στο οχηματαγωγό. Ο μηχανικός Αναστάσιος Σορόκας όμως προχώρησε σε εκ νέου καταγγελία αναγκάζοντας τους επιθεωρητές σε επανέλεγχο του πλοίου. Στον δεύτερο έλεγχο πάλι δεν διαπιστώθηκε κανένα απολύτως πρόβλημα. Έτσι, το πλοίο εφοδιάστηκε με πιστοποιητικό ασφαλείας και στις 5 το απόγευμα απέπλευσε από τον Πειραιά για το μοιραίο ταξίδι του.

O τέως πρόεδρος της ΠΕΜΕΝ Γ. Τούσσας είχε αναφέρει πως το Σάμινα δεν διέθετε Πιστοποιητικό Ασφάλειας. Η ισχύς του Πιστοποιητικού Ασφαλείας, που είχε εκδοθεί από τον ΚΕΕΠ είχε λήξει στις 17 Αυγούστου του 2000 και ταξίδευε με προσωρινό πιστοποιητικό του Διεθνούς Κώδικα Ασφαλούς Διαχείρισης για την ασφαλή λειτουργία των Πλοίων (International Safety Management Code) το οποίο έληγε στις 22 Σεπτεμβρίου και την ίδια μέρα ο ΚΕΕΠ παρέτεινε την ισχύ του Πιστοποιητικού μέχρι και τις 20 Νοεμβρίου του 2000.

Τα ονόματα των νεκρών

1. ELIA HENSEN JUL, Νορβηγός υπήκοος

2. Αλεξίου Γεώργιος

3. Αλωνιάτη Μαργαρίτα

4. Αλωνιάτης Κυριάκος

5. Αργυρού Σοφία

6. Αρκούλης Ιωάννης

7. Αρκούλης Λεονάρδος

8. Βάντζος Βασίλειος

9. Βαρβαδούκας Εμμανουήλ

10. Βασαλάκη Μαρία

11. Βιτζηλαίος Εμμανουήλ

12. Βογιατζής Θεμιστοκλής

13. Γαλάθρης Κωνσταντίνος

14. Γκούφας Χρήστος

15. Δήμας Ευάγγελος

16. Εψιμος Εμμανουήλ

17. Καλάργυρος Αντώνης

18. Καλαργύρου Ρόζα – Μαρία

19. Κάπαρος Εμμανουήλ

20. Κάπαρος Θεόδωρος

21. Καριωτάκης Νικόλαος

22. Κοντός Παναγιώτης

23. Κοντού – Μάρκου Γαριφαλιά

24. Κορρές Εμμανουήλ

25. Κούκη Βενετία

26. Κουρκούλης Σπυρίδων

27. Κουτούφαρης Στυλιανός

28. Κρεμμύδας Μιχαήλ

29. Κρητικιάς Ιωάννης

30. Κυπριώτης Θεμιστοκλής

31. Κωνσταντάκη Ευαγγελία

32. Λιακοπούλου Αλεξία

33. Μαργαρίτης Νικόλαος

34. Μαυροδόντη Ιωάννα

35. Μίμαρος Κωνσταντίνος

36. Μιτζέλου Σταυρούλα

37. Μπότσου Μαριάνα

38. Μυτιληνού Κωνσταντίνος

39. Παντελαίος Θεόδωρος

40. Παπαδοκωστάκη Μαργαρίτα

41. Περπινιάς Γεώργιος

42. Πικραμένου Βαρβάρα – Μαρία

43. Πλακάς Μιχαήλ

44. Πλακάς Πολύδωρος

45. Πλατίγγου Ελένη

46. Ραχούτης Βασίλειος

47. Ροδίτης Γρηγόριος

48. Σαπουλίδη Φωτεινή

49. Σαρρή Κυριακή

50. Σαρρής Νικόλαος

51. Σοφικίτης Εμμανουήλ

52. Σοφικίτης Στέφανος

53. Σπύρου Βασίλειος

54. Τσαμαρδίνος Νικόλαος

55. Τσαντάνης Γεώργιος

56. Τσιαπράκα Ευαγγελία

57. Υφαντή Κωνσταντίνα

58. Υφαντής Χαράλαμπος

59. Χανιώτης Εμμανουήλ

60. Χαράμη Σουζάνα

61. Χαριζάκης Περικλής

62. Χόρτης Δημήτριος

63. Καραγιαννάκη Λεμονιά

64. Κοντογιάννη Γεωργία

65. Μανώλης Ελευθέριος

66. Λουκάς Γεώργιος

67. Κοτσωρνίθης Γεώργιος

68. Μαργώνης Ιωάννης

69. Χατζής Γεώργιος

70. Σκανάβη Αλεξία

71. Μουρούλη Αικατερίνη

72. Κειχόπουλος Ιωάννης

73. Κειχοπούλου Μαρία

74. Κούκη Καλλιόπη

75. Σαπουλίδης Σωτήριος

76. Ανδρουλακάκη – Παπακωσταντίνου Δέσπω

77. Ολγα Φλαμπούρη

78. Χαλιάσου Βιργινία

79.Τριανταφύλλου Παρασκευή

80. SKANTERA AKIS

81. Μάλαμας Δημήτρης (Υπολιμενάρχης Πάρου)