Γράφει ο Βασίλης Μπεκίρης*

Πριν, όμως, από αυτόν τον ανασχηματισμό, ο Ελ. Βενιζέλος αναγκάστηκε περί το τέλος Αυγούστου του 1928 να δημιουργήσει το υφυπουργείο Υγιεινής λόγω της εμφανίσεως της επιδημίας του δαγγείου πυρετού. Μάλιστα, στο νεοϊδρυθέν υφυπουργείο διορίστηκε υφυπουργός Υγιεινής ο Απόστολος Δοξιάδης. Αργότερα, και συγκεκριμένα το φθινόπωρο του 1928, διορίστηκε υφυπουργός Στρατιωτικών ο Θ. Μανέτας. Στη συνέχεια, και συγκεκριμένα τον Νοέμβριο του 1928, δημιουργήθηκε υφυπουργείο παρά τω πρωθυπουργώ, θέση την οποία κατέλαβε ο μέχρι τότε υφυπουργός Γεωργίας Αχ. Παπαδάτος.
Βέβαια, η δημιουργία της θέσεως αυτής αποτέλεσε την αιτία να αντιδράσει η αντιπολίτευση κατά την ψήφιση του σχετικού νόμου στη Βουλή. Και τούτο διότι το νέο υφυπουργείο εθεωρήθη ότι ήταν περιττό και αποτελούσε παράδοξη πολυτέλεια.

Η πάροδος, ωστόσο, του χρόνου δικαίωσε τον Ελ. Βενιζέλο, διότι πολλοί πρωθυπουργοί ίδρυσαν και υπουργείο παρά τω πρωθυπουργώ με δύο θέσεις υφυπουργών. Να σημειώσουμε ότι η ίδρυση των υφυπουρ¬γείων ήταν αναγκαία. Μάλιστα, ένα εξ αυτών, το υφυπουργείο Υγιεινής, μετετράπη σε υπουργείο με πρώτο υπουργό Υγιεινής τον ίδιο τον Ελ. Βενιζέλο και με υφυπουργό τον Αντώνιο Χριστομάνο. Βέβαια, τον Χριστομάνο διεδέχθη ως υφυπουργός Υγιεινής ο Αλ. Παπάς, ο οποίος αργότερα (Δεκέμβριος 1930) ανέλαβε ως υπουργός το υπουργείο Υγιεινής.

Ομως, τον Ιούνιο του 1929 πραγματοποιήθηκε ευρύτερος ανασχηματισμός. Ετσι, ο Περ. Αργυρόπουλος ανέλαβε το υπουργείο των Εξωτερικών, ενώ ο Δ. Μπότσαρης τοποθετήθηκε στο υπουργείο Ναυτικών. Αλλη μεγάλη αλλαγή ήταν η τοποθέτηση του Δίγκα στο υπουργείο Δικαιοσύνης και η ανάληψη του υπουργείου Συγκοινωνιών από τον Στ. Γονατά. Στη συνέχεια γενικός διοικητής Θεσσαλονίκης τοποθετήθηκε ο I. Κανναβός, και Κρήτης ο Γ. Κατεχάκης. Αλλαγές έγιναν και σε επίπεδο υφυπουργών. Συγκεκριμένα, υφυπουργός Οικονομικών τοποθετήθηκε ο Βασ. Δεληγιάννης, Συγκοινωνιών ο Βύρων Καραπαναγιώτης και υφυπουργός γενικός διοικητής Ηπείρου ο Αχ. Καλεύρας. Εκτός, όμως, από τις ανωτέρω αλλαγές, σημαντικές αλλαγές στην κυβέρνηση έγιναν και τον επόμενο μήνα, τον Ιούλιο του 1929. Ετσι, μετά από παραίτηση του Κ. Ζαβιτσιάνου, υπουργός Εσωτερικών ορκίστηκε ο Περ. Αργυρόπουλος και υπουργός των Εξωτερικών ο Ανδρ. Μιχαλακόπουλος. Παράλληλα, ο Ανδρέας Μιχαλακόπουλος ορκίστηκε και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης. Την ίδια περίοδο, γενικός διοικητής Θράκης τοποθετήθηκε ο Γ. Κακουλίδης, ενώ τον παραιτηθέντα υφυπουργό Στρατιωτικών Θ. Μανέτα αντικατέστησε ο Β. Καραπαναγιώτης.

Αλλαγές και ανακατατάξεις στην κυβέρνηση από τον Ελ. Βενιζέλο είχαμε και στο τέλος του 1929. Συγκεκριμένα, ο Στ. Γονατάς τοποθετήθηκε γενικός διοικητής Μακεδονίας, ενώ ο Β. Καραπαναγιώτης ανέλαβε το υπουργείο Συγκοινωνίας με υφυπουργό τον Ν. Αβραάμ. Σημαντικές, όμως, αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα είχαμε και με την είσοδο του νέου έτους. Ετσι, κατά την έναρξη του νέου έτους υπουργός Παιδείας ορκίστηκε ο Γεώργιος Παπανδρέου, διότι ο μέχρι τότε υπουργός Παιδείας Κ. Γόντικας τοποθετήθηκε ως διοικητής της νεοϊδρυθείσας Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος. Παράλληλα, μετά από παραίτηση του υπουργού Εσωτερικών Περ. Αργυρόπουλου τη θέση κατάλαβε ο Γ. Σιδέρης.

Η μετάθεση του Στ. Γονατά από το υπουργείο Συγκοινωνίας στη Γενική Διοίκηση Μακεδονίας ήταν μια συμβιβαστική παραχώρηση της κυβέρνησης Βενιζέλου προς τον Π. Τσαλδάρη μετά την επάνοδο του Λαϊκού Κόμματος στη Βουλή και τη συμμετοχή του στην εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας. Οι βουλευτές του Λαϊκού Κόμματος απείχαν από τις συνεδριάσεις της Βουλής σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη συμμετοχή στην κυβέρνηση του Στ. Γονατά, πρωταγωνιστή στην απόφαση και στην εκτέλεση των έξι, και του στρατοδίκη Β. Καραπαναγιώτη, που μετείχε στο στρατοδικείο το οποίο αποφάσισε για την εκτέλεση των έξι.

Το ανωτέρω θέμα για τη διένεξη και την αποχώρηση του Λαϊκού Κόμματος από τη Βουλή το έφερε ο ίδιος ο πρωθυπουργός κατά τη συνεδρίαση της 11ης Ιουνίου 1929. Μιλώντας ο Ελ. Βενιζέλος για αυτό, αναφέρθηκε στο ιστορικό του θέματος και τόνισε πως για την κυβέρνηση το ζήτημα έχει οριστικά τερματιστεί. Πρόσθεσε δε ότι έχει επέλθει σιωπηλά, τρόπον τινά, συμφωνία στη βάση ότι ολόκληρος ο πολιτικός κόσμος ανεγνώριζε ότι «οι πολιτικοί του 1920 δεν διέπραξαν προδοσίαν ουδέ εν γνώσει επεδίωξαν να ζημιώσουν τη χώρα». Τέλος, στην ομιλία του, ο Ελ. Βενιζέλος εξέφρασε την πεποίθηση πως η αποχή του Λαϊκού Κόμματος από τη Βουλή θα ήταν προσωρινή προς το καλό του ήρεμου πολιτικού βίου.

Πάντως, εκείνος ο ανασχηματισμός με τη συμμετοχή του Στ. Γονατά και του Β. Καραπαναγιώτη έδειξε ότι η κυβέρνηση του Ελ. Βενιζέλου απέβαλε τον υπερκομματικό της χαρακτήρα και έγινε πιο στενοκομματική, επηρεασθείσα περισσότερο από τους αδιάλλακτους κομματικούς. Πέρα όμως από τα ανωτέρω, εθεωρήθη μεγάλη απώλεια για την κυβέρνηση η παραίτηση του Κ. Ζαβιτσιάνου ανεξάρτητα από τα ελατήρια που τον οδήγησαν στην αποχώρησή του. Να θυμίσουμε πως ο Κ. Ζαβιτσιάνος διεκδικούσε το υπουργείο Οικονομικών και τη θέση του αντιπροέδρου της κυβέρνησης. Ομως, οι επιτυχίες του στο υπουργείο Εσωτερικών, με την επιτυχή διεξαγωγή των εκλογών και την πάταξη της ληστείας, τον καθιέρωσαν ως μόνιμο στο υπουργείο Εσωτερικών, κάτι το οποίο τον είχε δυσαρεστήσει πάρα πολύ. Τέλος, η τοποθέτηση στην αντιπροεδρία της κυβέρνησης του Ανδρέα Μιχαλακόπουλου τον στεναχώρησε πάρα πολύ και τον οδήγησε στην παραίτηση από το υπουργείο Εσωτερικών.

Μετά την επιτυχή τοποθέτηση του Α. Μιχαλακόπουλου και του Γ. Παπανδρέου στο υπουργείο Παιδείας, ακολούθησε η πετυχημένη τοποθέτηση ως Προέδρου της Βουλής του Θ. Σοφούλη. Ο Θεμ. Σοφούλης παραιτήθηκε από υπουργός Στρατιωτικών για να εκλεγεί Πρόεδρος της Βουλής. Το υπουργείο Στρατιωτικών το ανέλαβε προσωρινώς ο πρωθυπουργός Ελ. Βενιζέλος με υφυπουργό Στρατιωτικών τον Γ. Κατεχάκη, μέχρι τότε γενικό διοικητή Κρήτης. Ομως, η μετάθεση του Θ. Σοφούλη από το υπουργείο Στρατιωτικών στην Προεδρία της Βουλής είχε σχέση με ορισμένες κινήσεις που σημειώθηκαν στον Στρατό την περίοδο που ο πρωθυπουργός ευρίσκετο σε επίσημη επίσκεψη στην Τουρκία και στις οποίες ο τότε υπουργός Στρατιωτικών έδωσε μεγαλύτερη σημασία απ’ ό,τι έπρεπε.

Εκτός όμως από τις ανωτέρω μεταβολές, την ίδια περίοδο, και συγκεκριμένα τον Δεκέμβριο του 1930, παραιτήθηκε ο υπουργός των Εσωτερικών Γ. Σιδέρης, τον οποίο προσωρινώς αντικατέστησε ο υπουργός των Οικονομικών Β. Δεληγιάννης, οριστικώς δε ορκίστηκε υπουργός των Εσωτερικών ο Β. Καραπαναγιώτης. Επίσης, περί το τέλος του Δεκεμβρίου 1930 ορίστηκαν νέοι υπουργοί Υγιεινής και Αεροπορίας οι μέχρι τότε υφυπουργοί Αλ. Παπάς και Αλ. Ζάννας.

Τέλος, το υπουργείο των Στρατιωτικών ανέλαβε ο Γ. Κατεχάκης. Την ίδια περίοδο ο Ν. Αβραάμ ορίστηκε υπουργός Δικαιοσύνης, ο Δ. Δίγκας μετετέθη στο υπουργείο Συγκοινωνίας και ο Απ. Αλεξανδρής ανέλαβε το υπουργείο Γεωργίας, σε αντικατάσταση του παραιτηθέντος Κ. Σπυρίδη. Επίσης, ορκίστηκαν υπουργός Πρόνοιας και Αντιλήψεως ο Λ. Ιασωνίδης, ο οποίος αντικατέστησε τον Ε. Εμμανουηλίδη, ο Π. Αργυρόπουλος, ο οποίος ορκίστηκε υπουργός Ναυτικών αντικαταστήσας τον Δ. Μπότσαρη, ο Ν. Ασκούτσης ως υπουργός γενικός διοικητής Κρήτης και ο Χρ. Λαδάς ως υφυπουργός Συγκοινωνίας.

Οι κυβερνητικές αλλαγές συνεχίστηκαν και το 1931, με πρώτη ορκωμοσία του Γ. Μόδη, ο οποίος τοποθετήθηκε υπουργός γενικός Διοικητής Ηπείρου. Στη συνέχεια, τον ίδιο χρόνο, και συγκεκριμένα τον Μάιο, ορκίστηκε υπουργός των Εσωτερικών ο Κ. Λιδωρίκης, αφού παραιτήθηκε ο Β. Καραπαναγιώτης. Μία ακόμη αλλαγή έγινε τον Νοέμβριο του 1931, όπου τον παραιτηθέντα υπουργό Δικαιοσύνης Ν. Αβραάμ διεδέχθη ο ίδιος ο πρωθυπουργός, με υφυπουργό τον Πέτρο Θηβαίο. Τέλος, τον παραιτηθέντα υφυπουργό Β. Δεληγιάννη αντικατέστησε ο νεαρός, τότε, Φωκίων Ζαΐμης.

*Ο Βασίλης Μπεκίρης είναι πρώην Υφυπουργός Παιδείας

Από την έντυπη έκδοση

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr