Γράφει ο Θοδωρής Ρούλιας

Εδώ και 24χρόνια η συνδιάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα έχει υπάρξει μια αξιόπιστη πηγή ρητορικής, συζητήσεων και συμφωνιών της τελευταίας στιγμής με σκοπό την καταπολέμηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Όπως μαρτυρούν, ωστόσο, τόσο τα λόγια της Εσπινόζα όσο και αναφορές προερχόμενες από όλη την γη, ο κόσμος ίσως δεν βρίσκεται στα πρόθυρα της καταστροφής, αλλά έχει προσπεράσει πλέον το κρίσιμο σημείο εκείνο, στο οποίο η απορρύθμιση του κλίματος είναι μη αναστρέψιμη και οι επιπτώσεις που επιφέρει είναι ευδιάκριτες μέσα από τα καταστροφικά φαινόμενα που πλήττουν ολόκληρο τον πλανήτη.

Η κλιματική καταστροφή φαντάζει πλέον αναπόφευκτη, καθώς αμελήσαμε να διατηρήσουμε την αύξηση στις παγκόσμιες θερμοκρασίες υπό των 1,5C, αγνοώντας την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, την καταστροφή των κοραλλιογενών υφάλων και την εξάπλωση των ερήμων και των λιωμένων πάγων.

Οι δεσμεύσεις που έγιναν στην συμφωνία του Παρισιού το 2015, δεν πρόκειται να τηρηθούν αν τα κράτη δεν τριπλασιάσουν την προσπάθεια που καταβάλουν υιοθετώντας περαιτέρω μέτρα επειγόντως, μαρτυρά μάλιστα μία αναφορά του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών. Ο περιορισμός των εκπομπών των ορυκτών καυσίμων ως το 2020 θα αποτύχει, ενώ εξίσου απίθανη είναι η επίτευξη του στόχου ακόμα και το 2030.

Επιπλέον, αναφορά του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού υπογραμμίζει ότι τα τελευταία 4 χρόνια ήταν τα πιο ζεστά που έχουν καταγραφεί, ενώ προειδοποιεί ότι μέχρι το 2100 η αύξηση στις παγκόσμιες θερμοκρασίες θα μπορούσε να αγγίξει τους 3-5C, πολύ υψηλότερες από το όριο των 1,5C.

Η άνοδος της στάθμης της θάλασσα από το λιώσιμο των πάγων και την αύξηση της θερμοκρασίας του νερού πρόκειται να φτάσει από τα 0,74 μέχρι και τα 1,8 μέτρα μέχρι το 2100. Τα νούμερα αυτά μπορεί να φαίνονται μικρά, ωστόσο θα είναι ικανά να βυθίσουν ολόκληρα νησιά στον Ειρηνικό και Ινδικό Ωκεανό εκτοπίζοντας χιλιάδες κατοίκων που διαμένουν σε παράκτιες πόλεις, όπως στο Μαϊάμι, στην Κουανγκτσόου και στη Μουμπάι, με το συνολικό κόστος για τον πλανήτη να ξεπερνά τα 10τρις €.

Μάλιστα η στάθμη της θάλασσας δεν θα σταματήσει να αυξάνεται για αιώνες, ακόμα και αν σταθεροποιηθούν τα επίπεδα εκπομπών αερίου, σύμφωνα με όσα δήλωσε η Svetlana Jevrejeva, ειδικός στο Εθνικό Κεντρο Ωκεανογραφίας στο Λίβερπουλ. «Θα μπορούσαμε να βιώσουμε την μεγαλύτερη αύξηση της θαλάσσιας στάθμης στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού», είπε χαρακτηριστικά.

Αυτή τη στιγμή ο πληθυσμός της γης είναι περίπου 7 δισεκατομμύρια και μέχρι το 2050 υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσει τα 9 και θα κορυφωθεί στα 11 δισεκατομμύρια μέχρι το 2100, όταν η η ανθρωπότητα θα γνωρίσει τις μεγαλύτερες των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής,που θα βυθίσει ολόκληρες πόλεις στη θάλασσα.

Πολλοί ειδικοί όμως ισχυρίζονται ότι ο πληθυσμός θα ήταν δυνατό να ξεπεράσει κατά πολύ τα 11 δις. Ανάμεσα και σε αυτούς είναι και η Σάρα Χάρπερ, από το Ινστιτούτο Γήρανσης του Πληθυσμού της Οξφόρδης, η οποία δήλωσε, πως «ένα σύνολο παραγόντων υποδηλώνει, πως οι γυναίκες, ιδίως στην υποσαχάρια Αφρική, θα εξακολουθούν να θέλουν σχετικά μεγάλο αριθμό παιδιών και αυτό θα μπορούσε να κάνει τον παγκόσμιο πληθυσμό να αγγίξει πιθανότερα τα 15 παρά τα 12 δισεκατομμύρια».

Ακόμα πιο ανησυχητικό όμως είναι το γεγονός ότι η έκταση των γόνιμων εδαφών θα κυμανθεί αντιστρόφως ανάλογα με την εξέλιξη το πληθυσμού, ενώ ήδη η κλιματική αλλαγή έχει σκοτώσει το 70% του ζωικού κεφαλαίου αναγκάζοντας δεκάδες χιλιάδες ανθρώπων να μεταναστεύσουν σε προσφυγικές δομές.

Τέτοια φαινόμενα έχουν παρατηρηθεί τόσο στη Σομαλία, όσο και στο Σουδάν και στην Κένυα, όπου η ξηρασία έχει πλήξει το Κέρας της Αφρικής όσο ποτέ άλλοτε τα τελευταία 2.000 χρόνια. Ομοίως στο Βιετνάμ άνθρωποι εγκαταλείπουν κατά χιλιάδες το άλλοτε πρόσφορο Δέλτα του Μεκόνγκ, όπου η αύξηση της στάθμης έχει καταστρέψει τους ορυζώνες.

Ακολουθώντας την γη η πανίδα έχει αρχίσει να καταστρέφεται με την τροφική αλυσίδα να αποσυντίθεται κρίκο προς κρίκο. Η απώλεια του πάγου στην αρκτική απειλή τις πολικές αρκούδες, οι φωτιές στα δάση τα κοάλα και η ξηρασία την πεταλούδα μονάρχης. Το 1/6 των ειδών είναι αντιμέτωπα με εξαφάνιση, ισχυρίζονται οι επιστήμονες, καθώς ακόμη και τα πιο ανθεκτικά είδη αναγκαστικά θα υποκύψουν στην συνολική κατάρρευση.

Μολονότι οι επιστήμονες είχαν προειδοποιήσει εδώ και δεκαετίες για τις συνέπειες που θα επέφερε η απορρύθμιση του κλίματος, τα κράτη ακόμα και σήμερα δεν αναλαμβάνουν τις ευθύνες του προκειμένου να περιορίσουν το φαινόμενο, έστω και σε αυτό το στάδιο.

Εξέχον παράδειγμα αποτελούν οι ΗΠΑ, οι οποίες εκπέμπουν το 1/3 του διοξειδίου του άνθρακα, που ευθύνεται για την υπερθέρμανση του πλανήτη και ωστόσο δεν έχουν λάβει ακόμη δραστικά μετρά για το ζήτημα. Τα λόμπυ των εταιρειών καυσίμων έχουν βέβαια παίξει καθοριστικό ρόλο για την πολιτική αδράνεια στον τομέα του περιβάλλοντος, όπως συνέβη και με την πίεση τον Ντόναλντ Τραμπ προκειμένου να αποχωρήσει από την συμφωνία του Παρισιού.

Η περίπτωση της Φλόριντα

Οι ΗΠΑ μπορεί να εθελοτυφλούν μπροστά στις καταστροφές που εξελίσσονται σε όλη την υδρόγειο, δεν μπορούν όμως να παρακάμψουν τα όσα μέλλονται για τη Φλόριντα. Η Νότια Φλόριντα είναι η πολιτεία που θα επηρεαστεί όσο καμία άλλη από την κλιματική αλλαγή. Ολόκληρες περιοχές με πάνω από 6 εκατομμύρια κατοίκους κινδυνεύουν να πνιγούν αν η στάθμη της θάλασσας ανέβει 1,5 μέτρα όπως προβλέπεται μέχρι το τέλος του αιώνα, γεγονός που θα κάνει το Μαϊάμι υποθαλάσσιο θέρετρο…

Αυτό το σενάριο καταστροφής φαίνεται να έχει ενώσει διάφορους τοπικούς ηγέτες σε μια προσπάθεια να βρεθεί μια λύση προτού να είναι αργά. Το σχέδιο τους για να καταπολεμήσουν την φυσική, οικονομική και κοινωνική πρόκληση της κλιματικής αλλαγής, στο πλαίσιο του παγκοσμίου προγράμματος για τις «100 Ανθεκτικές πόλεις», θα παίξει καταλυτικό ρόλο στην εξασφάλιση της δυνατότητας κατοίκισης της περιοχής τις επόμενες δεκαετίες.

«Είναι ένα πρόβλημα το οποίο επιδέχεται διαχείρισης, δεν είναι ένα πρόβλημα όμως που μπορεί να διορθωθεί και να εγκαταλειφθεί», δήλωσε η Susanne Torriente, υπεύθυνη για την ανθεκτικότητα της παραλίας του Μαϊάμι.

Πάνω από ένα εκατομμύριο σπίτια, συνολικής αξίας 371 δισεκατομμυρίων ευρώ, βρίσκονται σε κίνδυνο. Δεν κινδυνεύουν όμως μόνον οι παραθαλάσσιες περιοχές, αφού οι τυφώνες γίνονται όλο και ισχυρότεροι, σύμφωνα με τους επιστήμονες.

Έτσι η Φλόριντα βρίσκεται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, όπου η τοπική εξουσία έχει δεχτεί σφοδρή κριτική σχετικά με την απραγία της. Ο νεοεκλεγείς γερουσιαστής Ρικ Σκοτ, απαγόρευσε μάλιστα στο προσωπικό να χρησιμοποιεί την λέξη «κλιματική αλλαγή» κατά τη διάρκεια της θητείας του ως κυβερνήτης της πολιτείας. Ο ίδιος μάλλον θα αποτελέσει μάλλον ισχυρό σύμμαχο του προέδρου Τραμπ, σύμφωνα με όσα γράφουν τα αμερικάνικα μέσα.

Η περίπτωση της Μαδαγασκάρης

Η Μαδαγασκάρη είναι μια από τις χώρες που διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο από την κλιματική αλλαγή. Οι εκτιμήσεις για το μέλλον της περιλαμβάνουν αύξηση της θερμοκρασίας, εκτεταμένες περιόδους ξηρασίας στο νότο, εντατικοποίηση στους κυκλώνες και αύξηση του ύψους της επιφάνειας του νερού.

Η δεινή οικονομική κατάσταση της χώρας, σε αντίθεση με την Φλόριντα, δεν της επιτρέπει να λάβει μέτρα για να προλάβει την καταστροφή. Η κυβέρνηση έχει επίγνωση της κατάστασης και μετέχει στην συμφωνία του Παρισιού. Ο προϋπολογισμός της Μαδαγασκάρης, όμως δυσκολεύει ιδιαίτερα την ανάληψη δράσης, πράγμα που διαφαίνεται χαρακτηριστικά στην πόλη του Μοροντάβα, όπου τα ξενοδοχεία κυριολεκτικά παλεύουν με τη στάθμη της θάλασσας.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ιστορία του Chayune Badouraly, ο οποίος είναι ιδιοκτήτης ξενοδοχείου,και έχει αναγκαστεί να φτιάξει ο ίδιος αυτοσχέδιο τείχος 60 μέτρων κατά μήκος της θάλασσας προκειμένου να προστατεύσει την περιουσία του.

Η περίπτωση της Ανταρκτικής

Είναι αρκετά δύσκολο να συλλάβει κανείς το ακριβές μέγεθος του παγετώνα Thwaites στην δυτική Ανταρκτική, είναι πάντως μεγαλύτερος από 300 μίλια σε μήκος, 200 σε πλάτος και περισσότερο από ένα μίλι στο ύψος του.

Παλαιότερα τα ο πάγος που χανόταν, συμπληρωνόταν από το χιόνι και τον πάγο που έπεφτε από τις χιονοστιβάδες. Τώρα όμως το Thwaites, όπως και άλλοι παγετώνες γύρω του, έχει αρχίσει να λιώνει γρηγορότερα και έτσι περισσότερος πάγος χάνεται στον ωκεανό, από αυτόν που αντικαθίσταται.

Οι επιστήμονες αποδίδουν το φαινόμενο αυτό ευθέως στην αύξηση των ζεστών νερών του ωκεανού ερχόμενων από το βορρά λιώνοντας τα επιπλέοντα κομμάτια του παγετώνα επιταχύνοντας το λιώσιμο των πάγων στο εσωτερικό του.

Η κατάσταση αυτή είναι πολύ πιθανό να επιδεινωθεί στο μέλλον, και ενώ ο Thwaites είναι υπεύθυνος για το 4% της ανόδου της στάθμης της θάλασσας. Έτσι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η ολοκληρωτική διάλυση του παγετώνα στους επικείμενους αιώνες είναι αναπόφευκτη, πράγμα που θα οδηγήσει στην κατάρρευση ολόκληρων οικοσυστημάτων ανά τον κόσμο εκτοπίζοντας εκατομμύρια ανθρώπους.

Οι τρεις αυτές περιπτώσεις φανερώνουν μερικές από τις πιο έκδηλες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, απτές τη σήμερον ημέρα. Ωστόσο οι καταστροφές που έπονται για τις επόμενες γενιές θα είναι πρωτοφανείς σε σύγκριση με αυτές, που έχει γνωρίσει μέχρι στιγμής η ανθρωπότητα.

Είναι επιτακτική ανάγκη τα κράτη να μεριμνήσουν άμεσα για την μελέτη και τον περιορισμό των μελλούμενων, απότοκα της εγωιστικής ανθρώπινης δραστηριότητας στον πλανήτη τα τελευταία χρόνια.

Κι ενώ οι επιστήμονες προειδοποιούν ήδη εδώ και δεκαετίες για όσα περιγράφονται, και σιγά σιγά ο πλανήτης έχει αρχίσει να ξυπνάει, οι περισσότεροι φαίνεται να εθελοτυφλούν μπροστά σε αυτό το μείζον ζήτημα.

Δεν πρέπει, ωστόσο, να έχουμε την αφέλεια να πιστεύουμε, ότι οι ανθρώπινες ενέργειες μπορούν να καταστρέψουν ένα πλανήτη, ο οποίος υπάρχει πάνω από τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια, ενώ ο ανθρώπινος πολιτισμός παρουσιάστηκε μετά βίας πριν μερικές χιλιάδες. Η Γη θα συνεχίσει να υπάρχει πολύ μετά τον άνθρωπο.

Αυτό που κάνουμε ουσιαστικά είναι να καταστρέφουμε τις συνθήκες ζωής σε αυτήν στρέφοντας μυωπικά την τεχνολογία που με τόσο κόπο αναπτύξαμε ενάντια στους ίδιους μας τους εαυτούς μας, με παράπλευρες απώλειες τις υπόλοιπες μορφές ζωής. Πρόκειται ουσιαστικά για μια κίνηση αυτοκτονίας, όχι τόσο προς εμάς, όσο προς τις επόμενες γενιές που θα φιλοξενήσει η Γη και θα κληθούν να έλθουν αντιμέτωπες με όσα φαύλα εμείς τους αφήνουμε παρακαταθήκη.

Πηγές: theguardian.com, un.org

[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]