Ανώτερο πεπτικό
Διαταραχές στη λειτουργία του οισοφάγου. Στους διαβητικούς ασθενείς παρατηρούνται συχνότερα διαταραχές της κινητικότητας του οισοφάγου, όπως μειωμένη ένταση περισταλτικών συσπάσεων, αυτόματες συσπάσεις, υποτονία κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα. Οι διαταραχές αυτές είναι συχνότερα ασυμπτωματικές ή εκδηλώνονται με τυπικά συμπτώματα γαστροοισοφαγικής παλινδρομικής (οπισθοστερνικός καύσος, όξινες αναγωγές) ή δυσφαγίας. Επιπλέον, ο σακχαρώδης διαβήτης προδιαθέτει σε στοματική και οισοφαγική μυκητίαση (κυρίως καντιντίαση).
Στους ασθενείς με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση χορηγούνται αντιεκκριτικά φάρμακα, δηλαδή αναστολείς αντλίας πρωτονίων, όπως και στον γενικό πληθυσμό, αλλά εξίσου σημαντικό ρόλο έχει η καλή ρύθμιση του σακχάρου.
Διαταραχές στην κινητικότητα του στομάχου. Υπολογίζεται ότι 5%-12% των διαβητικών ασθενών παρουσιάζει συμπτώματα διαβητικής γαστροπάθειας όπως αίσθημα πρώιμου κορεσμού, μεταγευματικής επιγαστρικής δυσφορίας ή επιγαστραλγίας, ναυτίας και εμέτων. Η διαταραχή της κινητικότητας του στομάχου θεωρείται ο κύριος παράγοντας που προκαλεί τα ανωτέρω συμπτώματα. Πιο συγκεκριμένα, σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη παρατηρείται καθυστέρηση στην προώθηση της στερεάς τροφής (γαστροπάρεση). Η διαβητική γαστροπάθεια μπορεί να εκδηλωθεί και οξέως σε περίοδο υπεργλυκαιμίας, αλλά και αντιστρόφως μπορεί να συμβάλει σε απορρύθμιση του σακχάρου ασθενών που λαμβάνουν από του στόματος αντιδιαβητικά δισκία.
Η διάγνωση της γαστροπάρεσης γίνεται με σπινθηρογραφικό έλεγχο κένωσης στερεού γεύματος. Επειδή όμως τα συμπτώματα είναι μη ειδικά, απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο ενδοσκοπικός έλεγχος του στομάχου, ώστε να αποκλειστούν άλλα αίτια που προκαλούν παρόμοια συμπτώματα.
Η θεραπεία της διαβητικής γαστροπάθειας συνίσταται αρχικά σε κάποια γενικά μέτρα, με κυριότερο τη σωστή ρύθμιση του σακχάρου, αλλά και αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες: αυξημένη πρόσληψη υγρών, μικρά και συχνά γεύματα, αποφυγή λιπαρών τροφών, αλκοόλ και καπνίσματος. Για τη βελτίωση της κινητικότητας του στομάχου και τη συμπτωματική ανακούφιση των ασθενών χρησιμοποιούνται ευκινητικά και αντιεμετικά φάρμακα με κυριότερα τη μετοκλοπραμίδη και τη δομπεριδόνη. Σε σοβαρές περιπτώσεις κρίνεται αναγκαία η συμβουλή διαιτολόγου και η χορήγηση βιταμινών, ιχνοστοιχείων κ.λπ.
Κατώτερο πεπτικό
Διάρροια-δυσκοιλιότητα. Το 1/5 των ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη εμφανίζει χρόνια διάρροια. Πρόκειται για πολυπαραγοντικής αιτιολογίας φαινόμενο, στο οποίο συμβάλλουν η διαταραχή της κινητικότητας του εντέρου (που οδηγεί σε βακτηριακή υπερανάπτυξη), η μικροαγγειοπάθεια, κάποιου βαθμού ανεπάρκεια της εξωκρινούς μοίρας του παγκρέατος που ενίοτε συνυπάρχει και δημιουργεί στεατόρροια (δυσαπορρόφηση λίπους) και η δυσαπορρόφηση των χολικών αλάτων.
Πρέπει ωστόσο να τονιστεί ότι στους ασθενείς που λαμβάνουν αντιδιαβητικά δισκία επιβάλλεται να εξετάζεται το ενδεχόμενο της φαρμακευτικής προέλευσης των διαρροιών (από τα αντιδιαβητικά δισκία). Αφού ολοκληρωθεί ο έλεγχος που πρέπει να διενεργείται σε κάθε ασθενή με χρόνια διάρροια, η αντιμετώπιση βασίζεται στη θεραπεία της υποκείμενης αιτίας.
Η δυσκοιλιότητα είναι μια από τις συχνότερες επιπλοκές του διαβήτη, προσβάλλοντας το 20-40% των ασθενών. Και σε αυτή την περίπτωση κυρίαρχο ρόλο παίζει η αυτόνομη νευροπάθεια σε συνδυασμό με την ανεπαρκή ρύθμιση του σακχάρου. Η αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας σε διαβητικούς ασθενείς περιλαμβάνει την αυξημένη πρόσληψη υγρών και φυτικών ινών. Από φαρμακευτική αγωγή προτιμώνται τα ωσμωτικώς δρώντα υπακτικά, αλλά σε περίπτωση μη ανταπόκρισης χρησιμοποιούνται και διεγερτικά υπακτικά.
Ηπαρ και χοληδόχος κύστη στους πάσχοντες από διαβήτη
Μη αλκοολική στεάτωση και στεατοηπατίτιδα. Η μη αλκοολική στεάτωση ήπατος (NAFLD) είναι η συσσώρευση λίπους στο ήπαρ που δεν σχετίζεται με την κατάχρηση αλκοόλ. Οταν η κατάσταση αυτή συνοδεύεται από ηπατοκυτταρική βλάβη, φλεγμονή ή και ηπατική ίνωση, ονομάζεται μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (NASH) που με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε κίρρωση και ηπατοκυτταρικό καρκίνο. Οι νοσολογικές αυτές οντότητες σχετίζονται αιτιολογικά με την αντίσταση στην ινσουλίνη, την παχυσαρκία και το μεταβολικό σύνδρομο γενικότερα. Εχει πλέον αποδειχθεί ότι η παρουσία NAFLD αποτελεί προγνωστικό παράγοντα για την ανάπτυξη σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2. Ασφαλώς η επίπτωση της NAFLD είναι μεγαλύτερη ανάμεσα στους διαβητικούς ασθενείς, ενώ ο σακχαρώδης διαβήτης συνιστά κακό προγνωστικό σημείο ως προς την εξέλιξη της NAFLD σε NASH: 75% των ασθενών με NASH είναι διαβητικοί.
Απεικονιστικά, η στεάτωση μπορεί να διαγνωστεί με απλό υπερηχογράφημα κοιλίας αλλά και αξονική ή μαγνητική τομογραφία. Η μόνη μέθοδος διάκρισης μεταξύ NAFLD και NASH είναι η ηπατική βιοψία που στη δεύτερη περίπτωση θα δείξει επιπλέον στοιχεία νεκροφλεγμονώδους δραστηριότητας.
Η ελαστογραφία ήπατος (fibroscan) είναι μια πρόσφατη μέθοδος, μη επεμβατική, απλή και γρήγορη, που επιτρέπει τον προσδιορισμό του βαθμού ηπατικής ίνωσης σε ασθενείς με ηπατοπάθεια.
Στους διαβητικούς με NAFLD και NASH πρωταρχική θέση έχει η ρύθμιση του σακχάρου αλλά και γενικά η απώλεια βάρους, η φυσική άσκηση και η διόρθωση της υπερλιπιδαιμίας και της αρτηριακής υπέρτασης, εφόσον συνυπάρχουν.
Χολολιθίαση-χολοκυστίτιδα. Στους διαβητικούς ασθενείς έχει παρατηρηθεί αυξημένη επίπτωση χολολιθίασης, πιθανώς λόγω υποκινητικότητας της χοληδόχου κύστης. Επίσης, στους ασθενείς αυτούς παρουσιάζονται συχνότερα επιπλοκές της χολολιθίασης, π.χ. χολοκυστίτιδα, ενώ η γενικότερη ευπάθεια στις λοιμώξεις συνεπάγεται υψηλότερη πιθανότητα επιπλεγμένης λοίμωξης.
Είναι φανερό ότι ο σακχαρώδης διαβήτης σχετίζεται με ποικιλία νοσημάτων και συμπτωμάτων από το γαστρεντερικό σύστημα, που αυξάνουν τη νοσηρότητα των ασθενών και επιδρούν αρνητικά στην ποιότητα ζωής τους. Το κλειδί για την πρόληψη και την αντιμετώπιση αυτών των καταστάσεων είναι η ευγλυκαιμία. Επομένως ο κλινικός ιατρός οφείλει να είναι ευαισθητοποιημένος απέναντι στον διαβητικό ασθενή που αναφέρει συμπτωματολογία από το πεπτικό και, πέρα από την ανακουφιστική ή αιτιολογική θεραπεία, να εστιάζει σε προσαρμογές στον τρόπο ζωής ή και στην αντιδιαβητική αγωγή που να στοχεύουν στην ιδανικότερη ρύθμιση του σακχάρου.
*Από το ένθετο Διαβήτης που κυκλοφορεί με τον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής
Ειδήσεις σήμερα
Η ινσουλίνη δεν θυμίζει σήμερα πικρή καραμέλα
Ροή Ειδήσεων 
