«Εδώ μπορούμε να ζούμε με αξιοπρέπεια. Πώς να ζήσω με 450 ευρώ στην Ελλάδα;» είπε στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο 80χρονος Χρήστος Ιγνατίου. «Με τη σύνταξη, μπορείς να περάσεις καλά εδώ», πρόσθεσε ο 54χρονος Πέτρος Καντούρης. «Παίρνω σύνταξη από Γερμανία και Ελλάδα. Εχω επιλέξει να ζήσω εδώ για την… περιπέτεια», είπε από την πλευρά του ο 67χρονος κ. Γιάννης, ο οποίος δεν θέλησε να δώσει το επίθετό του και περισσότερα προσωπικά στοιχεία.

Η οικονομική κρίση, οι αλλεπάλληλες μειώσεις στις συντάξεις, η «έκρηξη» της φορολογίας και η ακρίβεια στην Ελλάδα οδήγησαν πολλούς συνταξιούχους να εγκαταλείψουν τη χώρα και να μεταναστεύσουν στη Βουλγαρία, όπου απολαμβάνουν μία άνετη ζωή. Για ορισμένους -αλλά σε καμία περίπτωση για το σύνολο- κίνητρο αποτέλεσε και η αναζήτηση συντρόφου. Ο όρος «elders drain», δηλαδή η μαζική «μετανάστευση» συνταξιούχων στο εξωτερικό (κατά τα πρότυπα του brain drain, της μετανάστευσης στα χρόνια της κρίσης Ελλήνων επιστημόνων στο εξωτερικό) δύσκολα μπορεί να στοιχειοθετηθεί καθώς δεν έχει επιχειρηθεί καταγραφή του φαινομένου είτε από τις ελληνικές είτε από τις βουλγαρικές αρχές.

«Εκτιμούμε ότι είμαστε περίπου 100 στην περιοχή του Σαντάνσκι και συνέχεια συναντάμε νέους συνταξιούχους. Ομως, δεν έχουμε συστήσει κάποια κοινότητα και δεν επιδιώκουμε να είμαστε σε επαφή. Αν γνωριστούμε τυχαία σε κάποια έξοδο και αν ταιριάξουν τα χνότα μας, τότε θα κάνουμε παρέα. Οπως, δηλαδή, κάναμε και στην Ελλάδα», ξεκαθάρισε ο Χρήστος Ιγνατίου. Ο συγκεκριμένος συνταξιούχος έλκει τη καταγωγή του από το Αγιοχώρι Σερρών. Ηταν αγρότης και απολαμβάνει τη σύνταξη των… 450 ευρώ που του δίνει ο ΟΓΑ. Πριν από πολλά χρόνια είχε χάσει τη σύζυγό του. Επειτα γνώρισε μία κυρία από τη Βουλγαρία, οφθαλμίατρος στο επάγγελμα και 26 χρόνια νεότερη. Εζησαν για δύο χρόνια στις Σέρρες και το 2004 πήραν την απόφαση να μετακομίσουν μόνιμα στο Σαντάνσκι, όπου η ζωή είναι πιο φθηνή.

«Στην Ελλάδα δεν έφτανε η σύνταξη ούτε στα καλά χρόνια της… ανάπτυξης. Δεν μπορούσα να τα βγάλω πέρα. Ετσι, η λύση του Σαντάνσκι έμοιαζε μονόδρομος. Είμαι από τους πρώτους Ελληνες συνταξιούχους που ήρθα στην περιοχή. Παντρεύτηκα και ζω μία ήρεμη ζωή», είπε. Ο 80χρονος διατηρεί το σπίτι του στο Αγιοχώρι για το οποίο κάθε χρόνο πληρώνει 250 ευρώ ΕΝΦΙΑ. «Φαντάζεστε να έμενα Ελλάδα; Πώς θα πλήρωνα τον ΕΝΦΙΑ; Με τι χρήματα θα ψώνιζα; Πώς θα ζεσταινόμουν; Πλέον, πάω Ελλάδα μία φορά το μήνα για να πάρω τη σύνταξη, να αγοράσω πράγματα που δεν βρίσκω εδώ, να δω το γιατρό μου αν χρειάζεται και επιστρέφω στο Σαντάνσκι», πρόσθεσε.

Ο κ. Γιάννης αφήνει γενικότερα ένα «μυστήριο» να πλανάται γύρω από την παρουσία του στη βουλγαρική πόλη. Δήλωσε ότι είναι συνταξιούχος του ΙΚΑ και έλκει την καταγωγή του από τη Θεσσαλονίκη. «Εχω ζήσει και εργαστεί σε πολλά μέρη του εξωτερικού, όπως για παράδειγμα στη Γερμανία. Εχω έξι μήνες που μετακόμισα στο Σαντάνσκι γιατί ήθελα να ζήσω την… περιπέτεια», είπε, χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες. Επιστρέφει περιστασιακά στην Ελλάδα και συμφωνεί ότι τα περισσότερα πράγματα είναι πολύ πιο φθηνά στη Βουλγαρία, προσθέτοντας όμως ότι υστερούν στην ποιότητα. «Είναι φθηνά μεν, δεν έχουν την ποιότητα της Ελλάδας, δε», είπε χαρακτηριστικά.

Ο 54χρονος Πέτρος Καντούρης τονίζει ότι «στη Βουλγαρία τα πάντα είναι τουλάχιστον 30% φθηνότερα από την Ελλάδα». Ηταν στέλεχος του Ελληνικού Στρατού και έλκει την καταγωγή του από το Νέο Πετρίτσι Σερρών, πολύ κοντά στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Αξιοποίησε τη δυνατότητα να βγει νέος στη σύνταξη έχοντας εκπληρώσει όλες τις προϋποθέσεις που έθετε ο νόμος. Δεν είχε ιδιαίτερα πάρε-δώσε με τη Βουλγαρία αλλά «οικογενειακά κι άλλα θέματα» τον ανάγκασαν πριν από οκτώ χρόνια να πάρει την απόφαση και να αλλάξει… πλευρά συνόρων. «Η σύνταξη που παίρνω είναι ικανοποιητική ακόμη και για την Ελλάδα. Υπάρχει ένα τραπεζικό δάνειο το οποίο πληρώνω, επομένως χάνω ένα σημαντικό μέρος από τη σύνταξη. Γιατί να ζορίζομαι στην Ελλάδα; Προέκυψαν και κάτι προσωπικά θέματα και σκέφτηκα να μετακομίσω στο Σαντάνσκι. Δεν το μετάνιωσα. Μου αρέσει εδώ και ζω με μεγάλη άνεση», είπε.

Φθηνότερα

Ο παράγοντας «πιο φθηνή ζωή» ήταν σημαντικός για τη μετανάστευση των τριών συνταξιούχων. Θέλοντας να τεκμηριώσουν την απόφασή τους, έδωσαν συγκεκριμένα παραδείγματα. «Το φραπέ σε ελληνική καφετέρια κοστίζει 2,5 ευρώ. Στο Σαντάνσκι το πληρώνουμε ένα ευρώ. Στην Ελλάδα το ψωμί κοστίζει περισσότερο από ένα ευρώ, όταν στην Βουλγαρία μπορείς να πάρεις έως και τέσσερα καρβέλια με το ίδιο ποσό. Σε μία ταβέρνα στην Ελλάδα θα πληρώσεις 15 ευρώ το άτομο, ενώ στη Βουλγαρία μόλις 6 ευρώ το άτομο», είπαν οι συνταξιούχοι, με τον κ. Γιάννη να επιμένει στην υποδεέστερη ποιότητα των βουλγαρικών προϊόντων.

Βέβαια, στην ενοικίαση ενός σπιτιού, την αγορά καυσίμου και το ηλεκτρικό ρεύμα δεν τίθεται ζήτημα ποιότητας. «Και αυτά είναι πιο φθηνά στη Βουλγαρία. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα ένα διαμέρισμα 65 τετραγωνικών μέτρων νοικιάζεται προς 200 ευρώ, όταν στο Σαντάνσκι το ενοίκιο είναι λίγο πάνω από τα 100 ευρώ. Επίσης, το ηλεκτρικό ρεύμα κοστίζει από δέκα έως 40 ευρώ το μήνα, ανάλογα με την εποχή και την κατανάλωση. Είναι τουλάχιστον κατά 50% φθηνότερο από την Ελλάδα. Τέλος, η βενζίνη στη Βουλγαρία κοστίζει 1,15 ευρώ το λίτρο, όταν στις Σέρρες κοστίζει 1,65 ευρώ το λίτρο», πρόσθεσαν. Πάντως, το μοναδικό πράγμα το οποίο είναι ακριβότερο από την Ελλάδα είναι το… νερό! «Είναι απίστευτη η κατάσταση με το εμφιαλωμένο νερό. Ενα μικρό μπουκαλάκι στο Σαντάνσκι κοστίζει ένα ευρώ, όταν στην Ελλάδα η τιμή του είναι στο 0,50 ευρώ. Σε αυτό είναι πιο ακριβοί οι Βούλγαροι», τόνισαν.

Προσαρμογή

Σε ό,τι αφορά την προσαρμογή τους στη βουλγαρική πραγματικότητα του Σαντάνσκι και οι τρεις συμφωνούν ότι ήταν «σχετικά εύκολη». «Οι Βούλγαροι είναι “κλειστός” λαός. Οσοι έχουν βγει στο εξωτερικό είναι πιο εξωστρεφείς. Δεν ζηλεύω τίποτα από αυτούς. Εγώ είμαι… Ελληνάρας», είπε ο κ. Γιάννης. «Αν σέβεσαι τους Βούλγαρους, θα σε σεβαστούν κι αυτοί. Είναι ήρεμοι άνθρωποι και ολιγαρκείς. Μιλούν χαμηλόφωνα, εκτός αν πιουν πολύ… ρακί. Στο Σαντάνσκι έχω μάθει να… οδηγάω. Εχουν απίστευτη παιδεία στο συγκεκριμένο θέμα. Μόλις ένας πεζός πατήσει το πόδι του στη διάβαση, κοκαλώνουν όλα τα αυτοκίνητα», είπε ο Π. Καντούρης και ο κ. Γιάννης έσπευσε να προσθέσει πως «στο συγκεκριμένο θέμα αντιδρούν καλύτερα και ορθότερα από πολλούς Δυτικοευρωπαίους»!
Ως ο συνταξιούχος με τα περισσότερα χρόνια στη Βουλγαρία, ο Χρ. Ιγνατίου παρατήρησε ότι ο γειτονικός λαός έχει αλλάξει πάρα πολύ από τη στιγμή που η χώρα μπήκε -το 2007- στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

«Καταβάλλουν μεγάλες προσπάθειες και αυτό αποδίδει. Ολοι σέβονται την αστυνομία και τα στελέχη της. Προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τη διαφθορά και κάνουν σημαντικά βήματα», είπε.

Και οι τρεις συμφώνησαν ότι η βουλγαρική οικονομία είναι εντελώς διαφορετική από την ελληνική. «Μιλάμε για διαφορετικά πράγματα. Οι Βούλγαροι δυσκολεύονται να επιβιώσουν με τους εξαιρετικά χαμηλούς μισθούς. Από τότε που μπήκαν στην Ε.Ε. πάρα πολλοί, κυρίως νέοι, έχουν μεταναστεύσει στις χώρες της Κεντρικής και της Δυτικής Ευρώπης. Εχουν βρει δουλειά και κάθε μήνα στέλνουν τσεκ 200 ή 300 ευρώ στους γονείς και τις οικογένειές τους που έμειναν πίσω. Με αυτό τον τρόπο καταφέρνουν και επιζούν. Με την έξτρα βοήθεια των μεταναστών τους», είπαν.

Η ζωή των τριών συνταξιούχων κυλά αργά και ήρεμα στο Σαντάνσκι των 35.000 κατοίκων. Ο πρωινός καφές διαρκεί μέχρι τις 13.00, μετά γυρίζουν στα σπίτια τους για φαγητό και ξεκούραση και αν ο καιρός το επιτρέπει, επιστρέφουν το απόγευμα για δεύτερο καφέ στην κεντρική πλατεία της πόλης.

Συνταξιούχοι μεταναστεύουν στη Βουλγαρία για να επιβιώσουν. Εγκαταλείπουν τη χώρα τους σε μια προσπάθεια να ζήσουν αξιοπρεπώς, μακριά από τη φτώχεια και τη δυστυχία. Οι λόγοι που τους οδηγούν στην ξενιτιά είναι καθαρά οικονομικοί. Το έναυσμα για την αποδημία αποτελεί η γνωριμία των ηλικιωμένων Ελλήνων με γυναίκες που έμεναν στην περιοχή τους και δούλευαν σε σπίτια, ως οικιακοί βοηθοί. Οταν για εκείνες οι δουλειές τελείωναν στην Ελλάδα λίγο πριν φύγουν ενημέρωναν τους συνταξιούχους ότι θα μπορούσαν αν επιθυμούσαν και οι ίδιοι να ταξιδέψουν μέχρι τη Βουλγαρία και να φιλοξενηθούν στα σπίτια τους, με κάποια πληρωμή. Αυτά που τους ζητούσαν ήταν πολύ λιγότερα από ό,τι θα πλήρωναν σε έναν οίκο ευγηρίας, σε μια ιδιωτική κλινική ή σε εσωτερική γυναίκα στο σπίτι.

Αυξήθηκαν οι περιπτώσεις αδυναμίας καταβολής ενοικίου ιδιωτικής κατοικίας, πληρωμής των «τροφείων» σε ιδιωτικούς οίκους ευγηρίας και εγκατάλειψης ηλικιωμένων σε νοσηλευτικά ή προνοιακά ιδρύματα. Παρατηρήθηκε επίσης η επαναφορά των ηλικιωμένων από οίκους ευγηρίας στο σπίτι της οικογένειας για να επωφεληθούν οι συγγενείς από τη σύνταξη, η οποία μπορεί να αποτελεί το μοναδικό εισόδημα της οικογένειας.

Με νόμο προβλέπεται η περικοπή κατά 60% ή η αναστολή της καταβολής της σύνταξης στους εργαζόμενους συνταξιούχους. Με εγκύκλιο διευκρινίζεται ότι δεν επέρχεται περικοπή σε όσους έχουν εισόδημα από αγροτική δραστηριότητα και σε όσους λαμβάνουν δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας.

Στην Ελλάδα από το 2010 και ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια οι ηλικιωμένοι έχουν την αίσθηση ότι με την πολιτική αυτή θέλουν να τους ξεφορτωθούν στέλνοντάς τους στον άλλο κόσμο όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Οι ηλικιωμένοι για να επιβιώσουν χρειάζονται εισόδημα. Η πολιτική που επέβαλαν οι δανειστές και αναγκάστηκαν να εφαρμόσουν οι διαδοχικές κυβερνήσεις για να «περάσει η αξιολόγηση» και για «να πάρουν τη δόση του δανείου» στην περίοδο 2010-2018 κατέληξε σε σημαντική μείωση των συντάξεων. Με αγωνία περιμένουν οι συνταξιούχοι την κατάργηση και όχι την αναβολή των διατάξεων των νόμων με τους οποίους δεσμεύθηκαν να περικόψουν τις συντάξεις. Η απόφαση για την περικοπή ή όχι των συντάξεων στην Ελλάδα την 1η Ιανουαρίου 2019 θα ληφθεί πιθανότατα στο Eurogroup της 3ης Δεκεμβρίου.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής

[dynamic-sidebar id=”post-area-diabaste”]