Γράφει ο Χάρης Αποστολόπουλος

Σύμφωνα λοιπόν με τις τελευταίες εκτιμήσεις της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (National Oceanic and Atmospheric Administration – NOAA), τα κακαόδεντρα –στα οποία χρωστάμε τη μονάκριβή μας σοκολάτα και όλα τα παράγωγά της- θα βρεθούν αντιμέτωπα με δύο θανάσιμους κινδύνους: την υπερκατανάλωση και την υπερθέρμανση του πλανήτη, τους οποίους και θα αναλύσουμε ελπίζοντας να… ξορκίσουμε, στο σημερινό τεύχος του ET Magazine στο EleftherosTypos.gr.

Διαρκώς αυξανόμενη η ζήτηση της σοκολάτας

Είναι γεγονός, ότι τις τελευταίες δεκαετίες, η παγκόσμια ζήτηση αλλά και η κατανάλωση σοκολάτας σε ετήσια βάση αυξάνεται υπέρμετρα σε σχέση με την ποσότητα που παράγεται. Όπως αναφέρουν οι μεγάλες σοκολατοβιομηχανίες, μέχρι το 2020 η κατανάλωση της σοκολάτας θα έχει αυξηθεί κατά 14 φορές ενώ μέχρι το 2030 θα παρουσιαστεί έλλειμμα 2 εκατομμυρίων τόνων!

Η υπέρμετρη αυτή αύξηση, οφείλεται στις πολύ μεγάλες ανάγκες τεράστιων αγορών, όπως αυτές της Κίνας, της Ινδονησίας, της Ρωσίας και της Ινδίας, οι οποίες εισήλθαν δυναμικά στην αγορά κακάο μετά το 1990. Παράλληλα, με τη στροφή του δυτικού κόσμου στο fitness και το healthy dieting, αυξήθηκε κατακόρυφα η ζήτηση για μαύρη σοκολάτα, η οποία απαιτεί πολύ μεγαλύτερες ποσότητες κακάου. Ο μέσος δυτικός καταναλωτής, αγοράζει περίπου 286 μπάρες σοκολάτας τον χρόνο, για τις οποίες αποκλειστικά χρειάζεται να φυτευτούν περίπου 10 κακαόδεντρα.

Οι ιδιαιτερότητες του κακαόδεντρου και η υπερθέρμανση

Μπορεί στην Ελλάδα να μην γνωρίζουμε πολλά, αλλά η παραγωγή κακάου  είναι κάτι το εξαιρετικά δύσκολο και ιδιαίτερο. Ακόμα κι αν υποθέταμε πως στο άμεσο μέλλον η Επιστήμη θα εξουδετέρωνε τις ασθένειες που πλήττουν τα κακαόδεντρα με αποτέλεσμα να έχει χαθεί από το 2000 κι έπειτα το 35% των καλλιεργειών σε όλο τον κόσμο, η κατάσταση παραμένει εξαιρετικά δύσκολη.

Τα κακαόδεντρα για να ευδοκιμήσουν, προϋποθέτουν πολύ συγκεκριμένες συνθήκες καλλιέργειας και ανάπτυξης. Μπορούν να καλλιεργηθούν μόνο σε  ακτίνα περίπου 20 μοιρών βόρεια και νότια του Ισημερινού, με απαραίτητη προϋπόθεση την υψηλή υγρασία και τις συχνές βροχοπτώσεις.

Η NOAA λοιπόν, επισημαίνει πως περί τα μέσα του 2016, φτάσαμε στο ναδίρ και εκτός αν υπάρξουν ριζικές αλλαγές, οι περιοχές που θα μπορούν να καλλιεργηθούν τα κακαόδεντρα θα μειωθούν σε πολύ μεγάλο ποσοστό, αν δεν αφανιστούν εντελώς! Όπως εξηγεί, με τις θερμοκρασίες να ανεβαίνουν από χρόνο σε χρόνο και κατ’ επέκταση να αφαιρείται διαρκώς περισσότερο νερό από τα φυτά και το έδαφος, το ενδεχόμενο να υπάρχουν επαρκείς βροχοπτώσεις ώστε να καλύψουν την απώλεια της υγρασίας, είναι μηδαμινό.

Σύμφωνα με τη μελέτη της υπηρεσίας λοιπόν, από τις  294 τοποθεσίες στην Υφήλιο όπου αυτή τη στιγμή καλλιεργούνται κακαόδεντρα, μόλις το 10,5% επιδεικνύει την επαρκή καταλληλότητα για τη συνέχιση της παραγωγής κακάου! Στο σημείο αυτό, να αναφέρουμε πως περισσότεροι από τους μισούς καρπούς κακάο διεθνώς, παράγονται σε δύο χώρες της δυτικής Αφρικής· την Γκάνα και την Ακτή Ελεφαντοστού.

Ωστόσο, αμφότερες συγκαταλέγονται στις εν δυνάμει ακατάλληλες για τέτοιου είδους καλλιέργειες, καθώς είναι από τις χώρες που αναμένεται να δουν κατακόρυφη αύξηση της θερμοκρασίας τους. Η μόνη λύση λοιπόν, θα είναι να μετακινήσουν τις καλλιέργειες στις πιο ορεινές περιοχές τους, όπου το κλίμα είναι πιο δροσερό και υγρό. Όπως ισχύει όμως για τις περισσότερες χώρες του κόσμου, οι πιο ορεινές περιοχές αποτελούνται και από βιότοπους, εθνικούς δρυμούς και προστατευμένες περιοχές. Συνεπώς, οι διοικήσεις των δύο χωρών θα βρεθούν μπροστά σε ένα δύσκολο δίλημμα: τη σωτηρία της σοκολάτας ή την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

Μια φουτουριστική χαραμάδα αισιοδοξίας

Ωστόσο, σύμφωνα με τους επιστήμονες του Πανεπιστημίου Berkeley της Καλιφόρνια, υπάρχει φως στο τούνελ. Οι ειδικοί τους, έχουν ήδη ξεκινήσει μια συνεργασία με την εταιρία Mars προκειμένου να δοθεί μια οικολογική λύση στο επικείμενο πρόβλημα. Αν και με τα σημερινά δεδομένα παρουσιάζεται κάπως… φουτουριστική!

Σκοπός τους, είναι να αλλάξουν το ίδιο το DNA του κακαόδεντρου με μια περίπλοκη διαδικασία επεξεργασίας των γονιδίων τους, το CRISPR, το οποίο θα επιτρέπει σε συγκεκριμένους τύπους δενδρυλλίων να επιβιώνουν σε πιο αντίξοες καιρικές συνθήκες.

Πάντως, επειδή για το σενάριο αυτό ουδείς είναι σε θέση να γνωρίζει το ποσοστό επιτυχίας του ή το χρονικό διάστημα κατά το οποίο θα πραγματοποιηθεί, ας απολαύσουμε μια μεγάλη μπάρα σοκολάτας για καλό και για κακό! Bon appétit!