Η αρχαία Ελλάδα συνέβαλε στη γέννηση και εξέλιξη ορισμένων τυχερών παιχνιδιών. Παιχνίδια όπως τα ζάρια (κύβοι), η ρίψη κλήρων (κλήρος) και τα στοιχήματα σε κοκορομαχίες, αγώνες ορτυκιών (ορτυγοκοπία) και σκύλων, διαδόθηκαν από τους Αρχαίους προγόνους μας και επηρέασαν και τις μετέπειτα μορφές τζόγου στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

Πώς όμως αντιλαμβάνονταν οι αρχαίοι Έλληνες την τύχη και το ρίσκο; Ήταν απλώς ψυχαγωγία ή κάτι βαθύτερο, κάτι με περισσότερα επίπεδα;

Ο ρόλος του τζόγου στην ελληνική κοινωνία

Για τους αρχαίους, τα παιχνίδια τύχης δεν ήταν μόνο μέσο διασκέδασης αλλά και ένας τρόπος να την συνδέσουν με τη μοίρα (μοῖρα) και τη θέληση των θεών. Η τύχη και το πεπρωμένο θεωρούνταν αλληλένδετα, ελεγχόμενα από θεότητες όπως η Τύχη, η θεά της τύχης και της ευημερίας.

Ο τζόγος υπήρχε σε πολλές εκφάνσεις της καθημερινότητάς τους όπως σε κοινωνικές συναθροίσεις όπου παίζονταν παιχνίδια με ζάρια και στοιχήματα σε συμπόσια και εορτές, σε θρησκευτικές τελετές στις οποίες κάποια τυχερά παιχνίδια θεωρούνταν τρόπος με τον οποίο θα αποκρυπτογραφήσουν τη βούληση των θεών,  μέχρι και σε πολεμικές αποφάσεις η ρίψη κλήρων και η ανάγνωση τυχαίων σημαδιών (μαντείο, πυθία, πέρασμα πουλιών κλπ) χρησιμοποιούνταν για τη λήψη αποφάσεων πριν από μάχες.

Δημοφιλή τυχερά παιχνίδια στην αρχαία Ελλάδα

Οι αρχαίοι Έλληνες απολάμβαναν και αυτοί κάποια παιχνίδια τύχης, ορισμένα εκ των οποίων θυμίζουν τα σύγχρονα τυχερά παιχνίδια.

1. Αστράγαλοι (Κοκκαλάκια)

Από τα παλαιότερα γνωστά παιχνίδια, παιζόταν με οστά αστραγάλου από πρόβατα ή από γίδες. Αργότερα αντικαταστάθηκαν από ζάρια. Οι παίκτες στοιχημάτιζαν στο αποτέλεσμα των ρίψεων, όπως γίνεται με τα ζάρια. Κάποιοι πίστευαν ότι οι θεοί επηρεάζουν το αποτέλεσμα και το παιχνίδι γινόταν ακόμη πιο ενδιαφέρον καθώς έψαχναν το κρυφό μήνυμα…

2. Ζάρια (Κύβοι)

Τα αρχαία ελληνικά ζάρια κατασκευάζονταν από κόκαλο, ελεφαντόδοντο ή χαλκό και ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης τα θεωρούσαν αποπλανητικά και επικίνδυνα. Οι στρατιώτες και οι ναυτικοί τα χρησιμοποιούσαν συχνά για να περάσουν την ώρα τους.

3. Στοιχήματα σε αγώνες

Πηγές δείχνουν ότι στοιχήματα σε κοκορομαχίες, αγώνες ορτυκιών (ορτυγοκοπία) και σκύλων ήταν συνηθισμένα στην Αρχαία Ελάδα.

4. Ρίψη κλήρων (Κλήρος)

Η ρίψη κλήρων δεν χρησιμοποιούνταν μόνο ως παιχνίδι στην Αρχαία Ελλάδα, αλλά και ως μέθοδος λήψης αποφάσεων. Μικρά αντικείμενα (πέτρες, ραβδιά ή κομμάτια κεραμικών) σημαδεύονταν και τραβιούνταν στην τύχη για να καθοριστεί ένα αποτέλεσμα.

5. “Κορώνα ή γράμματα” (Κότταβος ή Οστρακίνδα)

Ένα απλό παιχνίδι, όπου οι παίκτες πετούσαν ένα όστρακο ή ένα νόμισμα και μάντευαν την πλευρά που θα έπεφτε – η αρχαιότερη μορφή του σημερινού κορώνα-γράμματα.

Ο τζόγος στη μυθολογία των αρχαίων Ελλήνων

Συχνές ήταν οι αναφορές στον τζόγο και την τύχη σε πολλούς ελληνικούς μύθους. Σύμφωνα με έναν διάσημο μύθο από τη Θεογονία του Ησίοδου, ο Δίας, ο Ποσειδώνα και ο Άδη έριξαν κλήρο για να αποφασίσουν ποιος θα κυβερνούσε ποιο μέρος του σύμπαντος. Ο Δίας κέρδισε τον ουρανό, ο Ποσειδώνας τη θάλασσα και ο Άδης έμεινε με τον Κάτω Κόσμο.

Είναι ενδιαφέρον πως οι αρχαίοι έδιναν μερικές φορές ανθρώπινη υπόσταση και στους θεούς τους αφού μέχρι και οι θεοί βασίζονταν στην τύχη προκειμένου να καθορίσουν τη μοίρα τους!

Πώς αντιμετώπιζαν τον τζόγος στην αρχαία Ελλάδα; Διασκέδαση ή καταστροφή;

Οι απόψεις για τον τζόγο ήταν διχασμένες. Ενώ ήταν διαδεδομένος, οι φιλόσοφοι και οι νομοθέτες τον αντιμετώπιζαν με σκεπτικισμό. Έτσι ο Πλάτωνας τον αποδοκίμαζε ως επιπόλαιη δραστηριότητα, ο Αριστοτέλης αναγνώριζε την ύπαρξή του αλλά προειδοποιούσε για τους κινδύνους του, ενώ ο Σόλων του επέβαλε περιορισμούς, φοβούμενος τις οικονομικές συνέπειες.

Αρχαία και σύγχρονα τυχερά παιχνίδια

Αν και πέρασαν χιλιάδες χρόνια, η βασική αίσθηση του ρίσκου και της ανταμοιβής παραμένει ίδια. Στις σύγχρονες στοιχηματικές πλατφόρμες και online καζίνο όπως στο Twin casino app, οι σύγχρονοι Έλληνες βρίσκουν ζωντανό στοίχημα σε αθλητικά γεγονότα, παιχνίδια με ζάρια και κάρτες, εμπνευσμένα από τα αρχαία παιχνίδια τύχης και τυχαίες ανταμοιβές. Σας θυμίζουν κάτι;

Από την αρχαία αγορά της Αθήνας λοιπόν μέχρι σήμερα με τις σύγχρονες online πλατφόρμες καζίνο, οι άνθρωποι κυνηγούν την τύχη τους, ελπίζοντας ότι η θεά Τύχη θα είναι με το μέρος τους.