Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος*

Η ανακοίνωση στην επίσημη ιστοσελίδα του ΝΑΤΟ έλαβε χώρα τη χρονική στιγμή που στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. η κατάσταση αναφορικά με τις σχέσεις της με την Αγκυρα ήσαν σε οριακότατο σημείο, αφού τα δύο πρώτα προσχέδια για το ανακοινωθέν δεν ήσαν ισορροπημένα και προσέφεραν «κάλυψη» στην Τουρκία.. Δυτικοί παράγοντες στις Βρυξέλλες κάνουν λόγο για εμφανή «συντονισμό» της Γερμανικής Προεδρίας της Ενωσης με τον γ.γ./ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ.

Επί της ουσίας δεν έχει εγκατασταθεί κάποιος ιδιαίτερος μηχανισμός αποκλιμάκωσης τοπικής έντασης για περίπτωση αεροναυτικού επεισοδίου ή επικίνδυνου ελιγμού και το μόνο που έχει αποφασιστεί είναι η εγκατάσταση και λειτουργία μίας «κόκκινης γραμμής», που να συνδέει τους αρμόδιους φορείς των δύο κρατών στα κέντρα αποφάσεων (ΓΕΕΘΑ).

Δηλαδή κάτι σαν τη γραμμή που είχε αποφασισθεί στα μέσα της δεκαετίας 2000-2010 επί αρχηγών ΓΕΕΘΑ ναυάρχου Παναγιώτη Χηνοφώτη και στρατηγού Γιασάρ Μπουγιούκανιτ και η οποία δεν είχε επιφέρει κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα, με την τουρκική παραβατική συμπεριφορά να συνεχίζεται αμείωτη στον αέρα και στη θάλασσα.

Η πρώτη εκδοχή

Η αρχική πρόταση από τη Στρατιωτική Επιτροπή περιελάμβανε 4 παραγράφους -όπως την είχε εισηγηθεί ο αναπληρωτής πρόεδρος, Αμερικανός αντιπτέραρχος Σκοτ Κιντβάσερ-, αλλά υπήρξαν σχετικές «διαφωνίες», με αποτέλεσμα να καταλήξουν τελικά στο κείμενο των δύο παραγράφων , που σημειωτέον είναι αρκετά γενικόλογες και απαιτούν περισσότερες τεχνικού χαρακτήρα επεξηγήσεις . Παράλληλα αποφασίστηκε οι επικεφαλής αντιπρόσωποι των δύο κρατών στη Στρατιωτική Επιτροπή του ΝΑΤΟ να διατηρούν επαφή με τους επικεφαλής της Επιτροπής (Βρετανό και Αμερικανό). Οι αντιπρόσωποι τω δύο χωρών συμμετείχαν σε 6 γύρους επαφών, με ανταλλαγές εγγράφων, ενώ η αρχική ιδέα για μηχανισμό-δίαυλο αποκλιμάκωσης της έντασης ανήκε στον γ.γ./ΝΑΤΟ στο φως των πρόσφατων προκλήσεων της Αγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η τουρκική πλευρά που επιδιώκει να εμφανιστεί πολύ «ευέλικτη» στο ΝΑΤΟ χαρακτήρισε ως σημαντική την εξέλιξη. Στην πρώτη παράγραφο ενός πολύ γενικόλογου μονοσέλιδου κειμένου γίνεται μνεία των αρχών του Διεθνούς Δικαίου και των όσων προβλέπει ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών.

Ανάλογα παραδείγματα

Σημειώνεται ότι «κόκκινες γραμμές» για πολλά επιμέρους ζητήματα υπάρχουν ενεργές μεταξύ Βόρειας και Νότιας Κορέας στην αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη της Πανμουτζόν, στον 38ο γεωγραφικό παράλληλο, μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν, καθώς και μεταξύ των ΗΠΑ με τη Ρωσία και την Κίνα για την έγκαιρη πρόληψη ναυτικών κρίσεων, πυρηνικών συναγερμών, αποφυγής πυρηνικών κλιμακώσεων κ.ά. Πάντως είναι η πρώτη φορά που έχουμε την ενεργοποίηση τέτοιας γραμμής μετά από 20 ημέρες επαφών, μεταξύ δύο συμμάχων χωρών της Ατλαντικής Συμμαχίας.

Επισκέψεις σε Αθήνα-Αγκυρα

Πληροφορίες του υπογράφοντα από τις Βρυξέλλες φέρουν τον Νορβηγό γ.γ./ΝΑΤΟ να επισκέπτεται μέσα στις προσεχείς ημέρες την Ελλάδα και την Τουρκία για να συναντήσει τους επισήμους των δύο κρατών για την «κόκκινη γραμμή» και η οποία θα λειτουργεί μέσω νατοϊκών δικτύων, ως και με ασφαλή διμερή αντίστοιχα.

Πολλά πράγματα θα κριθούν στην πράξη, αν και δεν επικρατεί στην Αθήνα κλίμα αισιοδοξίας, αφού και στο παρελθόν έγιναν παρόμοιες προσπάθειες μεταξύ των αρχηγείων τακτικών αεροπορικών δυνάμεων των δύο κρατών, ανάμεσα σε Λάρισα και Εσκή Σεχίρ, χωρίς ιδιαίτερα αποτελέσματα.