Πολλοί στην εγχώρια σκηνή αιφνιδιάστηκαν από την εμπορική πρόταση (και θα εξηγήσω αργότερα τον επιθετικό προσδιορισμό “εμπορική”) για την πώληση των πυραύλων METEOR από τη Γαλλία στην Τουρκία. Ωστόσο, εάν γνώριζαν Ιστορία, η πρόταση αυτή που βρίσκεται στο “εμπορικό τραπέζι”, δεν θα τους ξένιζε.

Στο όχι και τόσο μακρινό 1967, κατά τη διάρκεια του Πολέμου των Έξι Ημερών ανάμεσα σε Ισραήλ και Αραβικές χώρες, η Γαλλία που ήταν η μοναδική, μέχρι τότε, προμηθεύτρια αμυντικού εξοπλισμού στο ισραηλινό Κράτος, διαφωνώντας με την πολιτική του, το ανάγκασε όχι μόνο να στραφεί στις ΗΠΑ, αλλά να μην αγοράσει ξανά ποτέ ούτε γαλλική “βίδα” για την Άμυνά του (ίσως, την επόμενη φορά κι εμείς να σκεφτούμε λίγο παραπάνω τον προμηθευτή αμυντικού εξοπλισμού).

Οφείλουμε να σημειώσουμε δε, ότι μέχρι το 1967 οι σχέσεις ανάμεσα σε Ισραήλ και ΗΠΑ ήταν καλές, αλλά τυπικές. Ο Νίξον που αντιμετώπιζε το ισραηλινό Κράτος ως το “strategic asset” για την άσκηση της αμερικανικής πολιτικής στον μεσανατολικό χώρο, προκειμένου την ανάσχεση της σοβιετικής διείσδυσης σε αυτόν, βρήκε φυσικά την ευκαιρία μετά το “άδειασμα” του Ισραήλ από τη Γαλλία, να αδράξει την ευκαιρία και να καταστεί η Αμερική ο κυριότερος σύμμαχός της. Για την Ιστορία, από το 1968, το Ισραήλ έχοντας μπει στον επίσημο στρατηγικό σχεδιασμό των ΗΠΑ, το αρμόδιο τμήμα Άμυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων του Κογκρέσου άρχισε να εκχωρεί δυσθεώρητα ποσά για την τότε εποχή με σκοπό την εξοπλιστική ενίσχυση του Ισραήλ. Το 1972, η Αμερική έφτασε στο σημείο να διαθέτει $545 εκ., καλύπτοντας το 25% των αμυντικών δαπανών του Ισραήλ, για να φτάσει μόλις ένα χρόνο αργότερα να καλύπτει το 50% των δαπανών του τελευταίου.

Οφείλουμε να καταθέσουμε, ότι το γαλλικό Κράτος, χωρίς να δίνουμε άλλοθι στον τρόπο που διαχειρίζεται μέχρι σήμερα την παρουσία του στην ανατολική και κυρίως στη μεσανατολική περιφέρεια, προσπαθεί να κρατά μία σαφή ουδετερότητα, γιατί το αποικιοκρατικό παρελθόν του είναι πολύ έντονο στο συμπεριφορισμό του. Άλλωστε, στη βάση αυτή, αν και η Γαλλία ήταν μία από τις δύο κραταιές αποικιοκρατικές δυνάμεις, εντούτοις, χρησιμοποιώντας στην περιφερειακή και εν γένει αποικιοκρατική πολιτική της, τη ρήση”μια στο σφυρί και μια στο πέταλο”, προτιμούσε τη διαμόρφωση προτεκτοράτων, παρά αποικιών. Άλλωστε, η Γαλλία στο Παλαιστινιακό Ζήτημα και παρά την στάση της στο αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1948, σε όλες τις συνελεύσεις του ΟΗΕ πρόκρινε τη λύση ομοσπονδιακού Κράτους στο γεωγραφικό χώρο της Ιστορικής Παλαιστίνης, μία λύση που δεν έβρισκε ευήκοα ώτα στην αμερικανική και βρετανική πολιτική και διπλωματία που προκριναν την δημιουργία δύο κρατών. Η τελευταία αυτή λύση υπερίσχυσε, γι’αυτό και η δημιουργία του ισραηλινού Κράτους το 1948.

Οπότε, γίνεται αντιληπτό, ότι η Γαλλία στο διπλωματικό ορίζοντά της, και εξαιτίας των φιλελευθέρων ρευμάτων που γέννησε όπως ήταν ο Διαφωτισμός και ο Ουμανισμός, είχε πάντα στοχοπροσηλωμένο το βλέμμα της στην (κατ’εμέ συμφερούσα και επιλεκτική) ουδετερότητα.

Από εκεί και ύστερα, και όσο μας αφορά η σημερινή στάση της απέναντι στην φημολογία, καθώς η επίσημη γαλλική κυβέρνηση δεν πήρε θέση, για την πώληση του οπλικού συστήματος των METEOR στην Τουρκία, αυτό που πρέπει να αντιληφθούμε, ότι το εμφανέστατο άλλοθι που έχει, είναι ότι εάν γίνει κάτι τέτοιο τελικά, η ίδια δεν μπορεί να παρέμβει σε μία εμπορική συμφωνία. Αφενός υφίσταται ελεύθερο εμπόριο, αφετέρου δεν υπάρχει κρατικός παρεμβατισμός στα ιδιωτικά συμφέροντα των επιχειρήσεων, μία κατάσταση που θεσμικά είναι κατοχυρωμένη στις ευρωπαϊκές συνθήκες για το Εμπόριο. Θα μπορούσε η ελληνική Κυβέρνηση, η οποιαδήποτε Κυβέρνηση να καταγγείλει μία αμυντική συμφωνία, εάν για να το πούμε τελείως απλοϊκά ώστε να γίνει αντιληπτό, η πώληση αμυντικού εξοπλισμού περνούσε από το ίδιο Κράτος που διαθέτει εμπορικά τον εξοπλισμό του, όπως λχ. οι ΗΠΑ. Εν προκειμένω, η γαλλική, ιδιωτική εταιρεία που κατασκευάζει τους METEOR συνολογεί ένα εμπορικό συμφωνητικό με τον -χ- φορέα (εν προκειμένω τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, άσχετα εάν οι τελευταίες είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου) που θα πωλήσει το υλικό.

Ωστόσο, πολλοί θα αντιτείνουν ότι υπάρχει μία Ελληνογαλλική Συμφωνία που υπογράφηκε το 2021. Όμως, οφείλουμε να σημειώσουμε ότι η συγκεκριμένη συμφωνία αφορά τις σχέσεις των δύο χωρών στο επίπεδο Κράτος που είναι κάτι πολύ διαφορετικό, από τον κρατικό παρεμβατισμό στην εμπορία. Το πολύ σημαντικό άρθρο 2, ρήτρα αμοιβαίας άμυνας δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να συγχέεται με εμπορικές δραστηριότητες που δικαιούνται να έχουν οι ιδιωτικές, αμυντικές εταιρείες των δύο χωρών.

Τότε, γιατί ο ΥΕΘΑ, κ. Δένδιας κάλεσε την πρέσβειρα της Γαλλίας για εξηγήσεις; Γιατί πολύ απλά το “προλαμβάνειν”, όπως ανέφερε προχθές ο Πρωθυπουργός στην τηλεοπτική συνέντευξή του, όταν ρωτήθηκε για το θέμα, είναι “καλύτερο του θεραπεύειν”. Ας μην ξεχνάμε, ότι η συγκεκριμένη συμφωνία έχει πενταετή ισχύ βάσει του 31§2 του κειμένου της, οπότε αφού υπογράφηκε το 2021 λήγει σε ένα χρόνο.

Και τέλος, οφείλουμε να γνωρίζουμε κάτι, ώστε να καταλαβαίνουμε κάθε φορά και το είδος των Συμφωνιών που υπογράφονται. Νομικά, μία συμφωνία λαμβάνει αξία τόσο από τη διαδικασία συνάψεως όσο και το περιεχόμενο που έχει.Επίσης, οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι γίνεται διάκριση μεταξύ αυτών που συνάπτουν μεταξύ τους τα κράτη και αυτών που συμμετέχουν και οι Διεθνείς Οργανισμοί. Η νομική αξία των πρώτων δεν είναι ασφαλής. Απλά είναι αναγκαίο να συνάπτονται τέτοιες συμφωνίες, γιατί αναμφισβήτητα, καταδεικνύουν τη θέση των χωρών στο συμμαχικό και διεθνές/περιφερειακό περιβάλλον. Και η Ελληνογαλλική Συμφωνία του 2021, αναμφισβήτητα, ήταν μία ελληνική επιτυχία για τον χρόνο που συνομολογήθηκε και τα αποτελέσματα που δημιούργησε, καθώς ας μην ξεχνάμε, ήταν το έρεισμα για την αγορά καραβιών στο Πολεμικό Ναυτικό μας.

*Η Άννα Κωνσταντινίδου είναι Ιστορικός- Διεθνολόγος, Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου Πολιτικής Επιστήμης της Νομικής Σχολής ΑΠΘ, Επιστημονική Συνεργάτιδα του πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (Θεσμοθετημένο Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας), διδάσκουσα στην Ανώτερη Διακλαδική Σχολή Πολέμου (ΑΔΙΣΠΟ) και τη Σχολή Εθνικής Άμυνας (ΣΕΘΑ), Συνεργάτιδα του Canadian Hellenic Congress