Χάρη στη διορατικότητα και την ικανότητα των υπευθύνων της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής, η οποία δραστηριοποιείται στη Θεσσαλονίκη από το 1904, η ελονοσία στην περιοχή περιμετρικά των εγκαταστάσεών της τέθηκε υπό μερικό έλεγχο με τη βοήθεια και ενός… ψαριού! Το άγνωστο τότε Gambusia, το οποίο σήμερα είναι πιο γνωστό ως «κουνουπιέρης» ή «κουνουπόψαρο», μεταφέρθηκε στην περιοχή και βοήθησε σημαντικά στη «μάχη» κατά της ελονοσίας.

Τα στοιχεία παρουσίασε η προϊσταμένη της Βιβλιοθήκης «Δημήτρης και Αλίκη Περρωτή» της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής, Δαμιάνα Κουτσομίχα, στο διεθνές συνέδριο με τίτλο «Η επόμενη μέρα μετά την Καταστροφή», που διοργάνωσαν ο Δήμος Καλαμαριάς και το Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού. Τόνισε ότι η Σχολή ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα να συμβάλει στην εξάλειψη της μάστιγας της ελονοσίας καθώς το αναρρωτήριό της πάντοτε φιλοξενούσε παιδιά άρρωστα από ελονοσία.

Από τη Ρώμη

«Ο τότε διευθυντής της Σχολή, Dr Charlie House, έδειξε έντονο ενδιαφέρον για ένα είδος ψαριού (Gambusia) που είχε αποδειχτεί αποτελεσματικό κατά της φυματίωσης. Το μικρό αυτό ψάρι τρώει τις νύμφες του κουνουπιού. Ο Δημήτριος Γεωργιάδης, μέλος του προσωπικού της Γεωργικής Σχολής, στάλθηκε στη Ρώμη για να φέρει το ψάρι στην Ελλάδα. Ανάμεσα σε άλλα μέρη, τα ψάρια τοποθετήθηκαν και σε μια δεξαμενή που περιέβαλλε το κτήριο James Hall. Το 1924 εξαπολύθηκε εντατική εκστρατεία για την καταπολέμηση της ελονοσίας στο χώρο των εγκαταστάσεων της Σχολής. Χρησιμοποιήθηκαν ταυτόχρονα πολλές μέθοδοι όπως: το ράντισμα των αυλακιών με πετρέλαιο, η τοποθέτηση του ψαριού Gambusia, σήτες στα παράθυρα ενώ χορηγήθηκαν γενναίες δόσεις κινίνης. Χρειάστηκαν ακόμη δύο ολόκληρες δεκαετίες για να εξαλειφθεί η ελονοσία από την περιοχή, όμως οι στατιστικές της Γεωργικής Σχολής φανερώνουν μια φθίνουσα πορεία από τη δεκαετία του ’20. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά», είπε από το βήμα του συνεδρίου.

Η εισήγησή της είχε τίτλο «Αμερικανική Γεωργική Σχολή: Ενα κύτταρο έργου αρωγής και αποκατάστασης των Ελλήνων προσφύγων μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή». Στο ιστορικό αρχείο της υπάρχει πλήθος επιστολών του Charlie House, οι οποίες περιγράφουν με έντονο τρόπο την άφιξη των πρώτων προσφύγων στη Θεσσαλονίκη. Σε μία από αυτές, στις 28 Σεπτεμβρίου 1922, αναφέρει: «Οι παραζαλισμένοι πρόσφυγες από τη Σμύρνη συνωθούνται στην πόλη κατά χιλιάδες. Τέτοια θλιβερή μοίρα με οικογένειες χωρισμένες και χωρίς ιδέα για το πού βρίσκονται τα άλλα μέλη τους. Τις προάλλες ήταν εδώ ένας από τους μαθητές μας. Σώθηκε, αφού έζησε 14 μέρες σε ένα χωράφι… Είχε κόψει τα παντελόνια του στο ύψος των γονάτων για να μοιάζει με μικρότερο παιδί, καθώς οι Τούρκοι έπαιρναν όσους άνδρες και εφήβους δεν σκότωναν και τους έστελναν στο στρατό τους».

Η δωρεά και η κατασκευή του κοιτώνα

Στις 5 Δεκεμβρίου 1922 η Γεωργική Σχολή πληροφορήθηκε με τηλεγράφημα από το Συμβούλιο των Εφόρων ότι της είχε δοθεί δωρεά 2.000 δολαρίων ΗΠΑ για να αρχίσει τα έργα κατασκευής κοιτώνα που θα στέγαζε τα ορφανά προσφυγόπουλα. Αμέσως μεταδόθηκε η είδηση σε οικογενειάρχες πρόσφυγες, ότι υπήρχε εργασία στη ΑΓΣ. Την επόμενη μέρα οι πρόσφυγες εργάτες άρχισαν να μεταφέρουν πέτρες για τα θεμέλια του Princeton Hall. «Το μέρος έμοιαζε όλο και περισσότερο με προσφυγικό καταυλισμό, καθώς πρόχειρα κτίσματα στήθηκαν βιαστικά για να στεγάσουν τους εργάτες.

Η κατασκευή του Princeton Hall είναι από μόνη της μια επική ιστορία. Περίπου 1.000 πρόσφυγες απασχολήθηκαν στο χτίσιμο. Με σκοπό να μοιραστούν μεροκάματα σε όσο το δυνατόν περισσότερους, οι εργάτες δούλευαν κατά ομάδες οι οποίες εναλλάσσονταν κάθε λίγες εβδομάδες. Το οικοδόμημα είχε κοιτώνες για 250 αγόρια, κουζίνα, τραπεζαρία, αίθουσα ψυχαγωγίας, αίθουσα συγκεντρώσεων και διαμερίσματα για τους καθηγητές», κατέληξε. Η υγεία των περισσότερων εργατών ήταν αξιοθρήνητη. Πολλές φορές, όταν οι εργάτες δεν εμφανίζονταν για εργασία, στέλνονταν οι μαθητές να μάθουν τι τους είχε συμβεί κι έβρισκαν ολόκληρες οικογένειες άρρωστες από την ελονοσία.

Ειδήσεις σήμερα

Κολωνός: Κύκλωμα μαστροπείας πίσω από τις επαφές του 53χρονου, τον παρακολουθούσαν ένα μήνα – Έρχονται άλλες πέντε συλλήψεις [βίντεο]

Κτηματαγορά: Τοποθεσία, θέα και πρόσβαση σε ΜΜΜ δίνουν… υπεραξία στα ακίνητα

Αποκάλυψη Ε.Τ.: Τετραπλασιάστηκαν οι ληστείες ανηλίκων – Σοκάρουν τα επίσημα στοιχεία για τις συμμορίες