Θα μπορούσατε, άραγε, να φανταστείτε έναν διάλογο στα ελληνικά που να μην περιέχει καθόλου το ναι και το όχι; Κι όμως, οι ομιλητές μίας γλώσσας καταφέρνουν να συνεννοηθούν, χωρίς να χρησιμοποιούν αυτές τις μικρές, μα πολύ χρήσιμες λεξούλες. Σαν να μην έφτανε αυτό, το ρήμα «έχω» ( και κατ’ επέκταση έχεις, έχει, έχουμε, είχα, θα έχω… κτλ.),  επίσης απουσιάζει από τη γλώσσα τους.

Η γλώσσα αυτή πρόκειται για τη γλώσσα της Νήσου του Μαν, ενός νησιού που βρίσκεται στην Ιρλανδική θάλασσα, ανάμεσα στην Ιρλανδία και τη Βρετανία.

Η Νήσος του Μαν παίρνει το όνομά της από τους Μανξ, ένα κελτικό φύλο που κατοικούσε στο μέρος αυτό πριν το καταλάβουν οι Άγγλοι. Απόγονοι των Μανξ υπάρχουν μέχρι και σήμερα και είναι, ουσιαστικά, «ξαδέλφια» των – επίσης Κελτών – Ιρλανδών και Σκωτσέζων. Αν και όλοι αυτοί οι λαοί μιλούν στην εποχή μας κυρίως αγγλικά, εν τούτοις έχουν και τις δικές τους γλώσσες, που λίγο ως πολύ επιβιώνουν ακόμα, με μεγάλες, βέβαια, δυσκολίες.

Η γλώσσα Μανξ, δηλαδή η γλώσσα της Νήσου του Μαν, αποτελεί μία αρκετά ενδιαφέρουσα περίπτωση. Όπως και τα ιρλανδικά, η γλώσσα αυτή δεν περιλαμβάνει τις λέξεις «ναι» και «όχι». Αντίθετα, αν θέλει κάποιος να απαντήσει ναι ή όχι σε μία ερώτηση που του γίνεται, επαναλαμβάνει το ρήμα στην άρνηση ή την κατάφαση.

Αν δηλαδή, έρθει κάποιος και σας ρωτήσει: «Πήγες στο σινεμά;», δεν μπορείτε να του απαντήσετε «ναι», αλλά θα του πείτε: «Πήγα».  Αν, πάλι, δεν πήγατε σινεμά, θα απαντήσατε «δεν πήγα» – το «όχι» δεν υπάρχει σαν επιλογή.

Αντίστοιχα, αν σας ρωτήσουν «Είναι όμορφος ο άντρας σου;», θα πείτε «είναι» – ή…στην αντίθετη περίπτωση, «δεν είναι». Επειδή, μάλιστα, το ρήμα «είναι»…είναι αρκετά συχνό, ως απάντηση, έχει φθάσει να θεωρείται ως μία άλλη λέξη για το «ναι», σε αυτές τις γλώσσες.

Επιπλέον, η γλώσσα των Μανξ δεν έχει το ρήμα «έχω». Αυτή είναι μία παραξενιά που δεν μοιράζεται με τα ιρλανδικά, αλλά με τα σκωτσέζικα. Στις γλώσσες αυτές, όταν θέλετε να πείτε πως έχετε, ή πως σας ανήκει κάτι, λέτε ότι αυτό το κάτι «βρίσκεται σε εσάς», ή ότι «είναι με εσάς».

Για παράδειγμα, στα Μανξ και τα σκωτσέζικα δεν θα πείτε «έχω έναν γιο», αλλά ότι «ένας γιος βρίσκεται σε εμένα». Αντίστοιχα, αν θέλετε να πείτε «μου ανήκει ένα σπίτι», θα πείτε «ένα σπίτι είναι με εμένα».

Γλώσσα Μανξ, μία «απειλούμενη» γλώσσα

Η γλώσσα Μανξ κάποτε εξαφανίστηκε, όμως τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να αναβιώνει ξανά. Ο τελευταίος φυσικός ομιλητής της ήταν ένας ψαράς ονόματι Νεντ Μάντρελ, ο οποίος πέθανε το 1974.

Το 2009, η γλώσσα Μανξ είχε πλέον χαρακτηριστεί και επίσημα εξαφανισμένη.

Σήμερα, η γλώσσα αυτή διδάσκεται σε κάποια σχολεία στην Νήσο του Μαν, ενώ οι κάτοικοι του νησιού, καθώς και άλλοι άνθρωποι που έχουν κάποια σχέση με αυτό, προσπαθούν να τη διαδώσουν μέσα από διαδικτυακά μαθήματα, τραγούδια και κείμενα που δημοσιεύονται ακόμη και στα social media. Έτσι, υπάρχουν και πάλι άνθρωποι που μιλούν την Μανξ, αν και όχι σαν μητρική τους γλώσσα.

Ένας απο τους πρωτοπόρους στην υπεράσπιση της γλώσσας Μανξ ήταν ο Μπράιαν Στόουελ. Ο άνθρωπος αυτός αποφάσισε να μάθει τη γλώσσα το 1953, αφού διάβασε ένα άρθρο για έναν άνδρα ονόματι Ντάγκλας Φάραχερ. Ο Ντάγκλας, σύμφωνα με το άρθρο, θρηνούσε για την ταχύτατη εξαφάνιση της μητρικής του γλώσσας.

Ο Στόουελ συνάντησε τελικά τον Φάραχερ και παρέα με μερικούς ακόμη ανθρώπους, πέρασαν ολόκληρες εβδομάδες οδηγώντας γύρω από το νησί με ένα βαν, ακούγοντας παλιές ηχογραφήσεις στην γλώσσα Μανξ.

Μία δεκαετία πριν από το θάνατό του, το 1964, ο Στόουελ έκανε μια πολύ σημαντική κίνηση. Συγκεκριμένα, αποφάσισε να συναντηθεί με τον ψαρά Νεντ Μάντρελ, τον τελευταίο άνδρα που ζούσε ακόμη και είχε ως μητρική γλώσσα την Μανξ, και να τον ηχογραφήσει.

Οι ηχογραφήσεις αυτές, αρχικά σε κασέτα, πλέον υπάρχουν και στο YouTube. Αν θέλετε να πάρετε μία μικρή «γεύση» του πώς ακούγεται η Μανξ, ακούστε τον Μάντρελ να μιλά στο παρακάτω βίντεο:

Ειδήσεις σήμερα

Ινδονησία: Ο γαμπρός το…έσκασε απ’ τον γάμο και η νύφη παντρεύτηκε τον πεθερό [βίντεο]

Βίντεο – σοκ: Αγκάλιασε την πρώην σύζυγό του και τη δολοφόνησε με 32 μαχαιριές

Ιταλία: Απεργεί αύριο το προσωπικό εδάφους στα αεροδρόμια – Ακυρώνονται δεκάδες πτήσεις