1 Ποιο είναι το κύριο περιεχόμενο της συμφωνίας;
Εχουν δοθεί στη δημοσιότητα ορισμένα σημεία της συμφωνίας, αλλά όχι συνολικά όλες οι λεπτομέρειες. Αυτά που γνωρίζουμε είναι τα εξής:
Η συμφωνία χωρίζεται σε τρεις φάσεις. Στο πρώτο στάδιο, 33 γυναίκες, παιδιά και άνδρες που είναι άρρωστοι ή άνω των 55 ετών θα αφεθούν ελεύθεροι σε διάστημα 42 ημερών. Οι όμηροι, που θεωρείται ότι κρατούνται από τη Χαμάς στο δίκτυο των σηράγγων της κάτω από τη Γάζα από την 7η Οκτωβρίου 2023, περιλαμβάνουν δύο Αμερικανούς, έναν Βρετανό, έναν Γερμανό, ως και έναν Αργεντινό (διπλής υπηκοότητας). Συνολικά, είναι 94 όμηροι και 34 σοροί ομήρων, που έχασαν τη ζωή τους λόγω του πολέμου.
Τη 16η ημέρα εφαρμογής θα ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις σχετικά με το επόμενο στάδιο της συμφωνίας, η οποία θα περιλαμβάνει την απελευθέρωση των υπόλοιπων ομήρων. Στο πλαίσιο αυτού του σταδίου, το Ισραήλ θα αποσύρει τις δυνάμεις του σε μία αμυντική ζώνη που θα χρησιμεύσει ως ουδέτερο έδαφος μεταξύ της Λωρίδας της Γάζας και του Ισραήλ. Σε αντάλλαγμα για την απελευθέρωση των ομήρων, το Ισραήλ θα απελευθερώσει εκατοντάδες Παλαιστίνιους κρατούμενους, έπειτα από μια συμφωνημένη αναλογία για κάθε Ισραηλινό νεκρό ή ζωντανό πολίτη ή στρατιώτη όμηρο. Επίσης, το Ισραήλ θα επιτρέψει να διατεθεί στη Γάζα περισσότερη ανθρωπιστική βοήθεια με εκατοντάδες φορτηγά.
Το τρίτο στάδιο της συμφωνίας θα περιλαμβάνει την επιστροφή στο Ισραήλ των υπόλοιπων νεκρών ομήρων και θα επικεντρωθεί στην ανοικοδόμηση της Γάζας, που θα εποπτεύεται από την Αίγυπτο, το Κατάρ και τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Σε αυτό το στάδιο, το Ισραήλ αναμένεται να αποσυρθεί πλήρως από τη Λωρίδα της Γάζας.
2 Πόσο σημαντική είναι η συμφωνία;
Οι δεκαπέντε μήνες πολέμου έχουν καταστρέψει το 80% των κτιρίων της Γάζας και έχουν στοιχίσει τις ζωές σχεδόν 47.000 ανθρώπων. Αυτή η συμφωνία ανοίγει το ενδεχόμενο να τερματιστούν οι πολύμηνες μάχες, ενώ θα μπορούσε να επιτρέψει τα πρώτα βήματα προς την ανοικοδόμηση και τη σταθεροποίηση του παλαιστινιακού θύλακα. Θα μπορούσε επίσης να επιτρέψει στη νέα αμερικανική κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ να επικεντρωθεί σε άλλα ζητήματα, που είναι πιο κεντρικά στην ατζέντα της για την εξωτερική πολιτική, όπως αυτά του πυρηνικού Ιράν ή μιας πιθανής συμφωνίας του Ισραήλ με τη Σαουδική Αραβία – αν και είναι δύσκολο… Για το Ισραήλ αυτή η συμφωνία σημαίνει ότι μια επιλογή τερματισμού του μακροβιότερου πολέμου στον οποίον έχει εμπλακεί, που έχει διχάσει την κοινή γνώμη και έχει προκαλέσει σοβαρά εσωτερικά ρήγματα, ενδέχεται να ανοίξει κάποιο παράθυρο στην επόμενη μέρα.
3 Ποια ζητήματα παραμένουν σε εκκρεμότητα;
Υπάρχουν μεγάλα ερωτήματα σχετικά με τα μεταγενέστερα στάδια της συμφωνίας. Σημαντικά μέλη του κυβερνητικού συνασπισμού του Μπέντζαμιν Νετανιάχου, συμπεριλαμβανομένων του υπουργού Εθνικής Ασφάλειας, Ιταμάρ μπεν Γκβιρ (ήδη παραιτήθηκε), και του υπουργού Οικονομικών, Μπεζάλελ Σμότριτς, έχουν κατηγορηθεί ότι ενδιαφέρονταν περισσότερο για τη μόνιμη κατοχή της Γάζας παρά για την απελευθέρωση των ομήρων.
Κομισιόν: Τέλος σε αυτή τη χημική ουσία - Ριζικές αλλαγές σε τηγάνια αλλά και καλλυντικά
Καθ’ όλη τη διάρκεια της σύγκρουσης, η κυβέρνηση του Ισραήλ έχει καταστήσει σαφές ότι δεν οραματίζεται κανέναν ρόλο για τη Χαμάς στο νέο status quo της Γάζας, όμως ο κύριος αντίπαλος της εξτρεμιστικής ισλαμιστικής οργάνωσης, η Παλαιστινιακή Αρχή, διαθέτει μικρό απόθεμα αξιοπιστίας στους κατοίκους της περιοχής. Ετσι, αφήνεται αναπάντητο το ερώτημα «Ποιος θα κυβερνήσει στη Γάζα;». Τα στελέχη της Παλαιστινιακής Αρχής είναι υπέργηρα και θεωρούνται διεφθαρμένα.
Υπάρχει, επίσης, η ανησυχία ότι αν το Ισραήλ ενδιαφερόταν πραγματικά για την πλήρη εφαρμογή της εκεχειρίας, θα μπορούσε να είχε καταλήξει σε μια συμφωνία που θα περιλάμβανε την πλήρη αποχώρηση από τη Γάζα σε αντάλλαγμα για την απελευθέρωση όλων των ομήρων, αντί για μια τριφασική συμφωνία που θα εφαρμοστεί σταδιακά.
4 Γιατί οι συνομιλίες απέδωσαν καρπούς τώρα, ενώ κάθε προηγούμενη προσπάθεια απέτυχε;
Η συμφωνία αυτή βρίσκεται στο τραπέζι τουλάχιστον από τον Μάιο του 2024, από τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, όμως η κυβέρνηση Νετανιάχου ήταν αρνητική, κυρίως λόγω της επιθυμίας των ακροδεξιών στοιχείων να παραμείνει ο έλεγχος της Γάζας στο Ισραήλ. Ορισμένοι από τους υπουργούς της ισραηλινής κυβέρνησης θέλουν επίσης να δημιουργήσουν εβραϊκούς οικισμούς στη Γάζα και έχουν μιλήσει ρητά για τη δημιουργία προϋποθέσεων που αφορούν τη μείωση του παλαιστινιακού πληθυσμού στη Λωρίδα. Επίσης, οι επικριτές του Νετανιάχου υποστηρίζουν ότι ο πρωθυπουργός του Ισραήλ επιθυμούσε να παρατείνει τον πόλεμο επειδή τον εξυπηρετούσε πολιτικά και λόγω της αντιπαράθεσής του με τη Δικαιοσύνη για εγκληματικές ενέργειες που του καταλογίζονται.
5 Πώς θα εξελιχθεί η συμφωνία στην τεταμένη πολιτική σκηνή του Ισραήλ;
Αυτό είναι το μεγάλο ερώτημα, το οποίο θα καθορίσει τη μοίρα της συμφωνίας μακροπρόθεσμα, καθώς οι διατάξεις της έρχονται σε ευθεία αντίθεση με τις προσδοκίες πολλών μελών του κυβερνώντος συνασπισμού του Νετανιάχου, τα οποία ίσως τη σαμποτάρουν, προκαλώντας έτσι πτώση της ισραηλινής κυβέρνησης και εκλογές. Δεν είναι ακόμη σαφές εάν τελικά όλοι οι ακροδεξιοί θρησκευτικοί σιωνιστές (εκτός του Ιταμάρ μπεν Γκβιρ) θα αποχωρήσουν από την κυβέρνηση ή θα παραμείνουν στον συνασπισμό, όντας πεπεισμένοι ότι οι τελευταίες φάσεις της συμφωνίας δεν πρόκειται να εφαρμοστούν.
6 Τι σημαίνει η συμφωνία για το μέλλον της Χαμάς και τον ρόλο της στη Γάζα;
Η συμφωνία δεν διευκρινίζει τους όρους για την αντικατάσταση της κυριαρχίας της Χαμάς στη Γάζα. Μέχρι στιγμής, ο Νετανιάχου έχει αντιταχθεί σε κάποια σχέδια που έχουν προταθεί είτε για να διευκολυνθεί η επιστροφή της Παλαιστινιακής Αρχής είτε για να επιτραπεί σε οποιαδήποτε άλλη αραβική ή διεθνή κοινοπραξία να διευθύνει τις πολιτικές υποθέσεις στη Λωρίδα.
Η Χαμάς, από την πλευρά της, δεν έχει κανένα συμφέρον να διευκολύνει την αντικατάστασή της από άλλα διοικητικά όργανα και να παραχωρήσει τον έλεγχο της Γάζας, όμως έχοντας χάσει βασικά στελέχη της ηγεσίας της κατά τη διάρκεια του πολέμου, η ισλαμιστική οργάνωση είναι προφανώς όχι τόσο ισχυρή όσο ήταν πριν από την τρομοκρατική επίθεση της 7ης Οκτωβρίου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε πολλές από τις επερχόμενες εξελίξεις θα είναι σημαντικοί οι ρόλοι του Κατάρ και της Τουρκίας, αλλά πιο περιορισμένος του Ιράν, ενώ γρίφος παραμένει η θέση του Ντόναλντ Τραμπ στα συνολικά ζητήματα της χαοτικής Μέσης Ανατολής.