Στην αγωνία που βιώνουμε για τα συμβαίνοντα στη Γάζα ανάμεσα σε Ισραήλ και Παλαιστίνη και τον πόλεμο στα ομόδοξα χριστιανικά κράτη Ρωσία και Ουκρανία, η ευχή που εκφράστηκε «ομοθυμαδόν», κατά τη Σύναξη της Ιεραρχίας του Οικουμενικού Θρόνου υπό τον Πατριάρχη -συνέρχεται κάθε τρία χρόνια-, θα έπρεπε να γίνει αποδεκτή από τη Χριστιανοσύνη με σύνεση και ελπίδα: «Ο κοινός εορτασμός του Πάσχα κατά το επόμενο έτος, υπό της Ανατολικής και Δυτικής Χριστιανοσύνης, να μην αποτελέση μίαν ευτυχή σύμπτωσιν, αλλά την απαρχήν της καθιερώσεως κοινής ημερομηνίας διά τον εορτασμόν του κατ’ έτος, συμφώνως προς το Πασχάλιον της καθ’ ημάς Ορθοδόξου Εκκλησίας».

Σε θεολογική συζήτηση δεν προτίθεμαι να μπω. Τα των δογμάτων και των πρωτείων ας απασχολούν δογματικούς, θεολόγους και επαΐοντες. Ιστορικές αναφορές που αποδίδουν στον Λουκά Νοταρά το σύνθημα των «ανθενωτικών», «κρειττότερον εστίν ειδέναι εν μέση τη πόλει φακιόλιον βασιλεύον Τούρκων ή καλύπτραν λατινικήν», εξαντλητικά αναλύθηκε ιστορικά και θεολογικά -έως και σήμερα-, ώστε να παρέλκει. Θα σημειώσω μόνον ότι όταν το τουρκικό «φακιόλιον» κατέλαβε την Πόλη, που προτιμούσε ο Νοταράς από τη λατινική καλύπτρα, ο Μωάμεθ Β’ τον εκτέλεσε. Εν συγχύσει και αδυναμία διατελούντες, οι Βυζαντινοί, αντί να αναζητήσουν την οικονομική και στρατιωτική στήριξη της Δύσης κατά των Οθωμανών, προτίμησαν να δώσουν τον απέλπιδα αγώνα τους με τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, τον τελευταίο αυτοκράτορά τους. Οσο για τον «Πορθητή», χρησιμοποίησε το μένος των βυζαντινών κατά των Λατίνων προς ίδιον όφελος. Αλλά έως εδώ. Αν χρειαστεί, θα επανέλθω.

Ακόμη δεν στέγνωσε το μελάνι της ανακοίνωσης στο Φανάρι και ακούω μουρμούρα στους καθ’ ημάς… σύγχρονους «ανθενωτικούς», που ΔΕΝ στάθηκαν καθόλου στο κείμενο της ανακοίνωσης -«καθ’ ημάς Ορθοδόξου Εκκλησίας»-, το οποίο είναι ευθεία αναφορά στην Α’ Σύνοδο της Νίκαιας το 325 μ.Χ., όπου ορίστηκε η ημερομηνία εορτασμού του Πάσχα. Από το 1054 μ.Χ. και μετά -που επισημοποιήθηκε το Σχίσμα του 867 μ.Χ.- το Πατριαρχείο Ρώμης διαμόρφωσε διαφορετικές παραδόσεις, αποστρέφοντας το πρόσωπό του από το κοινό Πασχάλιον. Η σύμπτωση του Πάσχα Ορθοδόξων και Καθολικών είναι μια δύσκολη ημερολογιακή υπόθεση, αλλά ο θεόπνευστος Οικουμενικός Πατριάρχης, Βαρθολομαίος, στέλνει μήνυμα αγάπης και συναλληλίας στον πεφωτισμένο αδελφό του, τον Πάπα Φραγκίσκο.

Το 2025 κλείνουν σχεδόν 1.500 χρόνια από την Α’ Σύνοδο της Νίκαιας, στη Βιθυνία, και κατά σύμπτωση το Πασχάλιον είναι κοινό. Δεν ήρθε, άραγε, ο καιρός πολιτικές και θρησκευτικές ηγεσίες της Χριστιανοσύνης να αξιολογήσουν πνευματικά την ισλαμική επέλαση στην Ευρώπη; Ισως ένα κοινό βήμα χρειάζεται, για να αρχίσει να συγκλίνει ο χριστιανικός κόσμος, αντικρίζοντας με καθαρό βλέμμα την εποχή στην οποία ζούμε. Το Πασχάλιον; Το ελάχιστο βήμα, το μέγιστο.

Υστερόγραφο

Πολλές φορές η ανάγνωση πίσω από τις λέξεις είναι σημαντικότερη από ό,τι γράφεται…