Παρεμπιπτόντως, οι πρωτοβουλίες της διοίκησης της Eurobank να αναδεικνύει σοβαρά ζητήματα της οικονομίας και της χώρας, όπως το δημογραφικό πρόβλημα ή η εθνική αποταμίευση, είναι αξιέπαινες, γιατί συμβάλλουν στον αναγκαίο πολιτικό και κοινωνικό διάλογο και λειτουργούν ως μέσο πίεσης για τη χάραξη στρατηγικών αντιμετώπισής τους.

Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα, η Ελλάδα έχει τη χαμηλότερη εθνική αποταμίευση ως ποσοστό του ΑΕΠ από όλες τις χώρες της ευρωζώνης, με τη διαφορά να διευρύνεται μετά το 2010. Η μέση ετήσια αποταμίευση ανέρχεται στα 1.076 ευρώ, αλλά είναι αρνητική για τα νοικοκυριά με δύο ενήλικες και παιδιά (-2.159 ευρώ), που σημαίνει ότι οι οικογενειακοί προϋπολογισμοί βγαίνουν είτε με δανεικά είτε «αναλώνοντας» καταθέσεις προηγούμενων ετών.

Η μέση αποταμίευση για τους συνταξιούχους ανέρχεται στα 2.248 ευρώ, των εργαζομένων συνολικά στα 410 ευρώ, των μισθωτών ειδικότερα στα 542 ευρώ, ενώ οι αυτοαπασχολούμενοι έχουν σχεδόν μηδενικούς λογαριασμούς, μόλις 63 ευρώ.

Οπως επισημάνθηκε, ωστόσο, στην εκδήλωση, καθώς η φοροδιαφυγή είναι διαδεδομένη στην Ελλάδα, περιορίζεται η επίσημη αποταμίευση και αυξάνεται η κατανάλωση, ενώ δεν αποδίδεται πλήρως η πραγματική εικόνα για τους αυτοαπασχολούμενους. Επιπλέον, η τάση για αγορά ακινήτων, αντί της αποταμίευσης, παραμένει ισχυρή στη χώρα μας.

Το πρόβλημα, όμως, παραμένει, και όπως ανέφερε ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, το «αποταμιευτικό κενό», δηλαδή η διαφορά των αποταμιεύσεων από τις επενδύσεις, δημιουργεί την υποχρέωση εξωτερικού δανεισμού για τη χρηματοδότηση επιχειρηματικών πρωτοβουλιών και αυξάνει το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Δηλαδή η χώρα ξοδεύει περισσότερα από όσα παράγει και δεν υπάρχουν επαρκείς αποταμιεύσεις για να χρηματοδοτούνται οι επενδύσεις.

Πώς μπορεί να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα; Χρειάζονται συντονισμένες πολιτικές και, βέβαια, θα απαιτηθεί χρόνος. Η χώρα πέρασε από μια μεγάλη οικονομική περιπέτεια και τα εισοδήματα βυθίσθηκαν στα χρόνια των Μνημονίων.

Το πιο ανησυχητικό είναι η αδυναμία της μέσης οικογένειας με 2 παιδιά να αποταμιεύσει και οι δαπάνες Εκπαίδευσης και Υγείας στις οποίες υποχρεώνεται έχουν αρνητικό ρόλο. Η βελτίωση της Παιδείας, ώστε να περιορισθούν οι ανάγκες για φροντιστήρια, και ο εκσυγχρονισμός του ΕΣΥ θα δώσουν ανάσες στα νοικοκυριά.

Η μείωση του αποταμιευτικού κενού προϋποθέτει μέτρα ενίσχυσης της οικογένειας παράλληλα με τη συνέχιση των πρωτοβουλιών για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής.

Στη δεκαετία του ’60, η Ελλάδα, αν και φτωχότερη, αποταμίευε περισσότερο σε σχέση με το σήμερα. Η κατανάλωση έχει υπερισχύει έναντι της πρόνοιας για την επόμενη ημέρα.

Τα εισοδήματα αυξάνονται και η ανάπτυξη έχει επιστρέψει, όμως ο δρόμος προς την ευρωπαϊκή σύγκλιση παραμένει μακρύς.

Το κενό πρέπει να καλυφθεί άμεσα, γιατί η οικονομία πρέπει να καλύπτει με δικούς της πόρους τη χρηματοδότηση των επενδύσεων και όχι με δανεισμό, ο οποίος δεν είναι μόνο ακριβός, αλλά όχι και πάντα δεδομένος.

Ολα ξεκινούν από τη στήριξη της οικογένειας και η κυβέρνηση στα μέτρα που θα ανακοινώσει για την αντιμετώπιση του δημογραφικού οφείλει να δώσει προτεραιότητα στην ενίσχυση του μέσου νοικοκυριού με φορολογικά κίνητρα, αλλά και με βελτίωση του κοινωνικού κράτους.