Ο Γάλλος φιλόσοφος και ο Ελληνας πρωθυπουργός κάθισαν απέναντι ο ένας στον άλλον για να συζητήσουν δημοσίως ένα από τα σημαντικότερα ιδεολογικά προβλήματα της εποχής, μια από τις βασικότερες ατμομηχανές όχι μόνο του λαϊκισμού στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο αλλά και του πολέμου των ταυτοτήτων, των ανισοτήτων, του φόβου και της ανασφάλειας -κυρίως της οικονομικής- της παγκοσμιοποιημένης ευτέλειας, της κατάργησης των θεσμικών συμβάσεων της συνύπαρξης των διαφορετικοτήτων.

Της τάσης επικυριαρχίας των μειοψηφιών στην κοινωνική κουλτούρα, την κανονικοποίηση του εξτρεμισμού με το πρόσχημα της αναγνώρισης δικαιωμάτων και ελευθεριών που ούτως ή άλλως θεωρούνται δεδομένα, τουλάχιστον στην Ευρώπη. Ισως γι’ αυτό και οι δύο συνομιλητές, όσον αφορά το συγκεκριμένο θέμα, μίλησαν για τη «woke κουλτούρα των ΗΠΑ». Είναι ένα θέμα που ούτως ή άλλως προσφέρεται κυρίως για διαφωνίες και μάλιστα μεταξύ ανθρώπων που αν αφήσουν έξω από τη συζήτηση τις προκαταλήψεις, υπό την έννοια του τρόπου με τον οποίον έχουν συνηθίσει (ή κληρονομήσει) να σκέφτονται, το πιθανότερο είναι ότι θα συμφωνήσουν.

«Ενα από τα υποσυνείδητα μηνύματα του Τραμπ στους ψηφοφόρους ήταν ότι με εμένα μπορείτε να σπάσετε όλα τα όρια της αξιοπρέπειας, αν με ψηφίσετε θα είστε σε θέση να προσβάλλετε τους αντιπάλους σας, να τους ποδοπατήσετε, να περιφρονήσετε τις γυναίκες, τους μετανάστες, τους Μεξικανούς, όποιον είναι εναντίον σας», είπε, μεταξύ άλλων, ο Μπρικνέρ.

Αξιοσημείωτη είναι και η αναφορά του Κυριάκου Μητσοτάκη: «Θυμάμαι έναν από τους καθηγητές μου, τον Harvey C. Mansfield, ιδιαίτερα επιφανή συντηρητικό, που είπε κάτι το 1991 που παραμένει πολύ επίκαιρο σήμερα: εάν έχεις το δικαίωμα να μιλάς, έχεις επίσης την υποχρέωση να ακούς. Φοβάμαι ότι η υποχρέωση να ακούς έχει χαθεί στην αποκαλούμενη woke κουλτούρα στις ΗΠΑ, όπου ομάδες επιδιώκουν να προωθήσουν τη διχόνοια, τον θυμό και τη σύγκρουση, όπου ο λόγος δεν χρησιμοποιείται τόσο για τη διατύπωση επιχειρημάτων όσο για να προκληθεί ο άλλος».

Σε άλλα διαφωνήσαμε, σε άλλα συμφωνήσαμε με τον Μπρικνέρ ή με τον πρωθυπουργό, κατά τη διάρκεια της συζήτησης. Αλλά αυτό είναι το μεγαλύτερο κέρδος. Στην εποχή του βιασμού της αλήθειας και των εξτρεμιστικών διαλόγων, μόνο και μόνο η συζήτηση των δύο ήταν όφελος για όλους. Σε ένα από τα τελευταία βιβλία του ο Πασκάλ Μπρικνέρ (Ενας σχεδόν τέλειος ένοχος, εκδ. Πατάκη, μετάφραση Ανδρέας Παππάς) σημειώνει το εξής:

«Κατασπαραζόμαστε για ζητήματα όπως το φύλο, η φυλή, ο πολιτικός σφετερισμός, η ασημαντότητα των οποίων θα φαίνεται αστεία στους απογόνους μας. Θα έπρεπε να φοβόμαστε περισσότερο τη βία του μίσους που νιώθουμε, παρά τη μοχθηρία των εχθρών μας»…