Τα αποτελέσματα των τελευταίων δημοσκοπήσεων δείχνουν τους υποστηρικτές του Brexit να υπερισχύουν με 52% έναντι 48% όσων θέλουν να παραμείνει το Ηνωμένο Βασίλειο στην Ε.Ε., στην τελική ευθεία προς το δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου. Στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και ιδιαίτερα στις Βρυξέλλες καταστρώνονται ήδη σχέδια για την επόμενη μέρα της Ε.Ε. με ή χωρίς το Ηνωμένο Βασίλειο σε αυτήν.

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΥΡΤΣΟΥ
Ευρωβουλευτή της Ν.Δ.

Πού θα κριθεί το αποτέλεσμα

Οι ειδικοί δίνουν πολύ μεγάλες πιθανότητες, της τάξης του 30%-40%, για την επικράτηση του Brexit, εξακολουθούν όμως να θεωρούν ότι είναι μεγαλύτερες οι πιθανότητες να ψηφίσουν οι Βρετανοί στις 23 Ιουνίου υπέρ της παραμονής της χώρας τους στην Ε.Ε. Ολα θα κριθούν στο νήμα και το τελικό αποτέλεσμα θα διαμορφωθεί από μια σειρά παράγοντες.

● Πρώτον, 10% έως 14% των ερωτηθέντων δηλώνουν αναποφάσιστοι και οι ποιοτικές έρευνες της κοινής γνώμης δείχνουν ότι μεταξύ των αναποφάσιστων υπερισχύουν οι υποστηρικτές της παραμονής στην Ε.Ε.

● Δεύτερον, στους ψηφοφόρους κάτω των 30 ετών οι υποστηρικτές της παραμονής έχουν συντριπτική υπεροχή. Το αποτέλεσμα μπορεί να κριθεί από το ποσοστό συμμετοχής των νέων στην ψηφοφορία. Υπάρχουν διάφοροι λόγοι, από τις εξετάσεις στα Πανεπιστήμια μέχρι το ξεκίνημα των καλοκαιρινών διακοπών και το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, που μπορεί να ενισχύσουν την πολιτική αδιαφορία της νέας γενιάς.

● Τρίτον, πολλά θα εξαρτηθούν από τη γενικότερη εικόνα της Ε.Ε. στην τελική ευθεία προς το δημοψήφισμα. Ενδεχόμενη κατάρρευση της ευρωτουρκικής συμφωνίας για τον έλεγχο των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών ή ένα νέο μεγάλο τρομοκρατικό χτύπημα στη Γαλλία -το οποίο θα μπορούσε να είχε σχέση με το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου- μπορεί να προσδιορίσει το αποτέλεσμα υπέρ του Brexit.

● Τέταρτον, εξαιρετικά μεγάλη σημασία έχει και το ποσοστό της αποχής. Εάν η συμμετοχή είναι της τάξης του 50%, τότε οι υποστηρικτές της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε. θα διατηρήσουν το πλεονέκτημα εφόσον εμφανίζονται πιο αποφασισμένοι και συσπειρωμένοι. Εάν το ποσοστό συμμετοχής ξεπεράσει το 60%, τότε σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών θα αυξηθούν σημαντικά οι πιθανότητες επικράτησης των υποστηρικτών της παραμονής του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ε.Ε.

● Πέμπτον, τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος θα προσδιοριστούν και από τοπικές και περιφερειακές διαφοροποιήσεις. Η Αγγλία είναι υπέρ του Brexit με εξαίρεση το Λονδίνο και την ευρύτερη περιοχή του. Υπέρ του Brexit είναι και η Ουαλία, ενώ η Βόρειος Ιρλανδία και κυρίως η Σκοτία πρωταγωνιστούν στην προσπάθεια για την παραμονή του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ε.Ε.

Η επόμενη ημέρα

Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα, η επόμενη ημέρα θα είναι πολιτικά δύσκολη για το Ηνωμένο Βασίλειο. Στην καλύτερη για την Ε.Ε. περίπτωση, η παραμονή της χώρας στην Ε.Ε. θα υπερψηφιστεί από το 52% έως το 54% των πολιτών. Θα πρόκειται για μία σημαντική νίκη, η οποία όμως δεν θα κλείσει όλες τις εκκρεμότητες. Το ποσοστό των υποστηρικτών του Brexit θα είναι εξαιρετικά σημαντικό, ενώ είναι πολύ πιθανό να ενισχύσουν τη θέση τους οι εθνικιστές της Αγγλίας που δεν ενδιαφέρονται τόσο για την ενότητα του Ηνωμένου Βασιλείου. Παράλληλα, θα συνεχιστεί η κρίση στο εσωτερικό του Συντηρητικού Κόμματος, όπου ο βασικός υποστηρικτής του Brexit Μπόρις Τζόνσον προσπαθεί να απομακρύνει από την ηγεσία τον πρωθυπουργό Ντέιβιντ Κάμερον.

Ολα δείχνουν ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα παραμείνει διχασμένο στο ζήτημα του Brexit ακόμη και μετά το δημοψήφισμα.

Σε περίπτωση βέβαια που επιβεβαιωθούν οι τελευταίες δημοσκοπήσεις, διαψευστούν οι ποιοτικές αναλύσεις των ειδικών και ψηφίσουν τελικά οι Βρετανοί υπέρ του Brexit, τότε θα προκύψει μία περίοδος αστάθειας για το Ηνωμένο Βασίλειο και μια περίοδος μεγάλης δοκιμασίας για την Ε.Ε.

Θα μπει σε εφαρμογή η διαδικασία αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε., η οποία είναι εξαιρετικά σύνθετη και μπορεί να διαρκέσει 2-3 χρόνια. Οι Ευρωπαίοι εταίροι αναμένεται να επιδείξουν μεγάλη αυστηρότητα έναντι των Βρετανών για να αποθαρρύνουν τους επίδοξους μιμητές τους που θα ήθελαν να οργανώσουν ανάλογα δημοψηφίσματα σε άλλες χώρες-μέλη της Ε.Ε. Ωριμάζει ήδη η ιδέα να περιοριστούν οι αρμοδιότητες των Βρετανών ευρωβουλευτών και του Βρετανού επιτρόπου αποκλειστικά σε ζητήματα που έχουν σχέση με την οργάνωση της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε.

Μεγάλη ταραχή

Ενδεχόμενη επικράτηση του Brexit θα προκαλέσει μεγάλη ταραχή στο εσωτερικό της Ε.Ε. Είναι φανερό ότι πολιτικές δυνάμεις όπως το Εθνικό Μέτωπο της Γαλλίας ή το κίνημα των Πέντε Αστέρων και η Λέγκα του Βορρά στην Ιταλία θα θελήσουν να εκμεταλλευτούν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για να διεκδικήσουν την αποχώρηση των χωρών τους από την ευρωζώνη, ενδεχομένως και από την Ε.Ε. Είναι επίσης πιθανό η υπερψήφιση του Brexit να ενισχύσει στις βουλευτικές εκλογές της Ισπανίας, οι οποίες θα πραγματοποιηθούν αμέσως μετά, την Κυριακή 26 Ιουνίου, τα κόμματα που αμφισβητούν τη λειτουργία της ευρωζώνης και δεν υπερασπίζονται την ενότητα της ίδιας της Ισπανίας.

Αντιμέτωπη με αυτή τη σύνθετη κατάσταση, η Ε.Ε. επεξεργάζεται εναλλακτικά σενάρια για την επόμενη ημέρα χωρίς το Ηνωμένο Βασίλειο. Η Γερμανία αναμένεται να πάρει την πρωτοβουλία για την επιτάχυνση και την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Πολλά θα κριθούν από το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία τον Απρίλιο του 2017. Εάν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις σύμφωνα με τις οποίες ο Αλέν Ζιπέ θα επικρατήσει του Νικολά Σαρκοζί και θα εκπροσωπήσει την Κεντροδεξιά στις προεδρικές εκλογές, τότε μπορούμε να περιμένουμε μια σχετικά άνετη νίκη του στο δεύτερο γύρο επί της Μαρίν Λεπέν του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου και την άμεση ενεργοποίηση του γαλλογερμανικού άξονα.

Ο τελευταίος αποτελεί τη βάση της διαδικασίας ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και τα τελευταία χρόνια έχει αδρανοποιηθεί εξαιτίας των αμφιλεγόμενων επιλογών του Σοσιαλιστή προέδρου της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ και της γενικότερης υποβάθμισης του ρόλου της Γαλλίας εξαιτίας των γνωστών οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων.

Με βάση συγκλίνουσες ενδείξεις και πληροφορίες, σε περίπτωση Brexit θα εφαρμοστεί μια νέα ευρωπαϊκή στρατηγική, με στόχο να καλυφθεί το μεγάλο κενό που θα αφήσει η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου αλλά και να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των 27 στην προοπτική της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η Ελλάδα μπορεί να βρεθεί σε δύσκολη θέση εάν δεν έχει προετοιμαστεί για να πρωταγωνιστήσει και αυτή στη νέα εποχή της Ε.Ε.

Οσο χειρότερη είναι η οικονομική κατάσταση στη χώρα μας και όσο μεγαλύτερες οι εκκρεμότητες που θα έχουμε με τους Ευρωπαίους εταίρους και τους πιστωτές την άνοιξη του 2017, οπότε θα εκδηλωθούν πιθανότατα οι γαλλογερμανικές πρωτοβουλίες, τόσο μεγαλύτερες θα είναι οι πιθανότητες να βρεθούμε στο περιθώριο των ευρωπαϊκών εξελίξεων ή και να περάσουμε από το Brexit στο Grexit.

Eάν δεν βάλουμε τάξη στην οικονομία και αν δεν απαλλαγούμε έγκαιρα από τα αριστερόστροφα πειράματα του ΣΥΡΙΖΑ, μπορεί αυτοί που θα επιταχύνουν τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης να μας θεωρήσουν ένα «βαρίδι» που δυσχεραίνει τη νέα προσπάθεια.